اخلاق پژوهش در علوم اجتماعی ایران

سید آیت‌الله میرزایی؛ معصومه قاراخانی

دوره 15، شماره 2 ، تیر 1393، ، صفحه 3-23

چکیده
  ناراستی‌های اخلاقی در پژوهش اجتماعی، هر چند به‌میزان اندک، می‌تواند پایه‌های دانش اجتماعی را سست و نقش کاوشگرانه،  نقادانه و حقیقت‌جویانه آن را تضعیف کند. برای بررسی ناراستی‌های اخلاقی احتمالی و شناخت فضای هنجاری پژوهش علوم اجتماعی در ایران، این پژوهش به‌روش اسنادی  به‌گردآوری و تحلیل محتوای اظهارات منتشر شده  پژوهشگران ...  بیشتر

انواع و اندازه شبکه‌های مهاجرتی مهاجران از استان آذربایجان شرقی ساکن در استان تهران

علی قاسمی‌اردهایی؛ حسین محمودیان

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1393، ، صفحه 3-28

چکیده
  شکل‌گیری و تشدید روابط اجتماعی موجب بروز رفتارهای اجتماعی خاصی ازطرف افراد می‌شود که آنان به‌تنهایی قادر و یا در فکر انجام آن رفتار نیستند. ازجمله آن، تصمیم به مهاجرت است که وجود خویشاوند و آشنا در مقصد مهاجرتی می‌تواند عمل مهاجرت را برای کنشگر تسهیل نماید. در این مقاله جهت شناخت بهتر جریان‌های مهاجرت از استان آذربایجان‌شرقی به ...  بیشتر

مطالعه کیفی مذهب و قوم‌گرایی در میان کُردهای شیعه و سنی

سید حسین سراج‌زاده؛ امید قادرزاده؛ جمیل رحمانی

دوره 15، شماره 4 ، دی 1393، ، صفحه 3-29

چکیده
  پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از رویکرد تفسیر‌گرایی اجتماعی به مطالعه‌ی رابطة قوم‌گرایی و مذهب در میان کُردهای ایران بپردازد. روش شناسی پژوهش، کیفی است و داده‌های کیفی در این مطالعه با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق گردآوری شدند. برای تجزیه و تحلیل یافته‌ها از روش نظریه زمینه‌ای استفاده شده است. بر اساس روش نمونه‌گیری کیفی/ هدفمند ...  بیشتر

یک ارزیابی‌ درونی از کیفیت خروجی نظام آموزش جامعه‌شناسی در ایران

محمد فاضلی؛ سجاد فتاحی؛ معصومه اشتیاقی؛ نسترن زنجان رفیعی

دوره 16، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 3-24

چکیده
  مهم‌ترین و روشن‌ترین وظیفه نظام‌های دانشگاهی، آموزش و به‌طور عام انتقال دانش موجود در حوزه‌های گوناگون به افرادی است که به ‌منزله دانشجو وارد آن نظام‌ها شده و مدت زمان مشخصی را در آن‌ها سپری می‌نمایند. از این‌رو شاید بتوان مهم‌ترین شاخص برای ارزیابی کارآمدی و کیفیت یک نظام آموزشی را میزان توانایی و سطح کیفی فارغ‌التحصیلان ...  بیشتر

بررسی جامعه شناختی تاثیر سرمایه اجتماعی بر دانش آفرینی

محمد عباس زاده؛ لیلا مقتدایی

دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1388، ، صفحه 3-28

چکیده
  در هزاره سوم میلادی، از متولیان دانش، انتظار می رود با برخورداری از سرمایه اجتماعی مخصوصا در عرصه دانشگاهی، ضمن خلق دانش های جدید به عنوان سرمایه های پنهان، در جهت ترفیع مشکلات جامعه، نقش فعالی را ایفا  نمایند. بر این اساس، مقاله حاضر با هدف تعیین میزان دانش آفرینی در دانشگاه اصفهان، در نظر دارد از منظر جامعه شناختی، تاثیر سرمایه ...  بیشتر

شناخت و علایق ‏‏انسانی در جامعه‏شناسی ایران (مطالعه موردی: مجله انجمن جامعه شناسی ایران1385-1381)

محمد امین قانعی راد؛ سیاوش قلی پور

دوره 10، شماره 2 ، تیر 1388، ، صفحه 3-31

چکیده
  این مقاله با استفاده از چارچوب نظری هابرماس در مورد رابطه بین «شناخت و علائق انسانی»  و تفکیک سه نوع دانش و  علائق انسانی متناظر با آن ها به عنوان سه پارادایم یا الگو، به بررسی "کیفیت الگویی" آثار جامعه شناسی در ایران می‌پردازد. مقالات «مجله جامعه شناسی ایران» از سال 1380 تا 1385  به عنوان نمونه ای کمابیش گویا از آثار جامعه ...  بیشتر

شبکه‌های اجتماعی و رفتار رأی‌دهی جوانان در شهر مشهد

سوسن باستانی؛ منصوره اعظم آزاده؛ فاطمه سلطانی

دوره 10، شماره 3 ، مهر 1388، ، صفحه 3-26

چکیده
  هدف تحقیق حاضر مطالعه عوامل موثر بر رفتار رأی‌دهی جوانان 29-18 سال شهر مشهد با تأکید بر رویکرد تحلیل شبکه‌های فردی است. از جمله اهداف این پژوهش آن است که نشان دهد نه تنها شرکت کردن و یا شرکت نکردن اعضای شبکه در انتخابات، بلکه خصوصیات شبکه‌های فردی نیز بر نحوه رأی‌دهی افراد موثر است. به این منظور تعداد 262 پرسشنامه به روش پیمایش و با استفاده ...  بیشتر

درک معنایی پیامدهای ورود نوسازی به منطقه اورامان کردستان ایران به شیوه پژوهش زمینه‌ای

احمد محمدپور؛ مهدی رضایی

دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1387، ، صفحه 3-33

چکیده
  بررسی حاضر به بازسازی معنایی پیامدهای نوسازی از رویکرد تفسیرگرایی اجتماعی می‌پردازد. رویکرد تفسیرگرایی اجتماعی با تأکید بر بینش سازه‌گرایانه اجتماعی  بر این باور است که کنشگران اجتماعی نقش اصلی در ساخت و بازسازی زندگی اجتماعی خود ایفا کرده و به گونه‌ای بازاندیشانه و آگاهانه در برابر محیط و تغییرات آن عمل می‌کنند. این رویکرد، ...  بیشتر

احساس شهروندی در مراکز استان‌های ایران

علی یوسفی؛ مژگان عظیمی‌هاشمی

دوره 9، شماره 3 ، مهر 1387، ، صفحه 3-23

چکیده
  شهروندی حاصل رابطه دو سویه فرد و دولت است، این رابطه از یک‌سو متضمن وفاداری فرد به دولت و از سوی دیگر مستلزم حمایت دولت از فرد است. در مقاله حاضر برای مفهوم شهروندی، سه وجه اساسی منظور شده است: برابری مشارکتی، برابری قانونی و هویت سیاسی. عناصر مهم در بعد برابری مشارکتی حق انتخاب کردن و انتخاب شدن، در بعد برابری قانونی، حقوق توزیعی و ...  بیشتر

نقش طبقه متوسط جدید در مطالبات مردمسالارانه دوره پهلوى

حسین رحمت الهى؛ سید شهاب الدین موسوى زاده

دوره 12، شماره 4 ، دی 1390، ، صفحه 3-36

چکیده
  موضوع این نوشتار نقش طبقه متوسط جدید در مطالبات مردمسالارانه دوره پهلوى است. مسأله پژوهش این است که طبقه متوسط جدید نقش محورى را در ظهور و رشد مطالبات مردمسالارانه از جمله در دوره مورد بحث دارد. در مقام اثبات این مسأله و تحلیل چگونگى اثرگذارى طبقه متوسط جدید (به عنوان متغیر مستقل) بر مطالبات مردمسالارانه در دوره پهلوى (به عنوان متغیر ...  بیشتر

امنیتِ هویت: مبانی و چارچوب مفهومی

ابراهیم حاجیانی

دوره 16، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 3-35

چکیده
  هدف و مسئله اصلی مقاله، تدوین یک چارچوب مفهومی برای "امنیت هویت" به‌عنوان یک سازه مفهومی جدید برای توضیح پاره‌ای از نگرانی‌ها و دغدغه‌های کنشگران جامعه ایرانی است. به این منظور مبانی، سوابق و خاستگاه‌های نظری این مفهوم در نزد نظریه‌پردازان علوم اجتماعی و مطالعات امنیتی مرور شده است و این مفهوم به معنای مجموعه نگرانی‌ها  دغدغه‌ها ...  بیشتر

شرمسارسازی بازپذیرکننده و بزهکاری: آزمون تجربی نظریة تلفیقی بریث ویت

اکبر علیوردی‌نیا؛ محمدرضا حسنی

دوره 16، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 3-37

چکیده
  این تحقیق در پی تبیین بزهکاری بر پایة نظریة شرمسارسازی بازپذیرکننده بریث ویت می‌باشد. از نظر بریت ویت، موضوع کلیدی در باب جرم و کنترل آن، نوع شرمسارسازی است: شرمسارسازی بازپذیرکننده یا شرمسارسازی طردکننده. این پژوهش به صورت پیمایشی و با استفاده از توزیع پرسش‌نامه در میان دانش‌آموزان دختر و پسرپایة سوم دبیرستان شهر تبریز، در سال ...  بیشتر

نقش تعاملات دانشجویان و اساتید در تکوین سرمایه اجتماعی دانشگاهی

محمد امین قانعی راد

دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1385، ، صفحه 3-29

چکیده
  تعاملات و ارتباطات بین دانشجویان و اساتید یکی از اصلی ترین عرصه های ارتباطات در آموزش عالی و مهم ترین سرمایه دانشگاهی محسوب می شوند.این پژوهش با روش پیمایشی و کاربرد ابزار پرسشنامه  مناسبات بین دانشجویان و استادید رشته های علوم اجتماعی در دانشگاه های تربیت معلم،تهران،شهید بهشتی،الزهرا،علامه طباطبایی را مورد بررسی قرار می دهد.قلمروهای ...  بیشتر

تحلیل چند سطحی انزوای اجتماعی

مسعود چلبی؛ مهدی امیر کافی

دوره 5، شماره 2 ، تیر 1383، ، صفحه 3-31

چکیده
  تحقیق حاضر با تاکید بر عنصر رابطه ای به مطالعه انزوای اجتماعی می پردازد و علل و پیامدهای آن را مورد بررسی قرار می دهد.این تحقیق از نوع پیمایشی است که طی آن با 734 نفر از شهروندان تهران و کرمان بین سنین 20 تا 70 سال مصاحبه شده است.حجم نمونه به ترتیب برای دو شهر مذکور معادل 530 و 204 نفر می باشد.برای تحلیل داده ها از مدل سازی خطی سلسله مراتبی استفاده ...  بیشتر

سنجش میزان انگیزش به کار و عوامل موثر بر آن(مورد جوانا و زنان روستایی روستاهای استان آذربایجان شرقی)

علیرضا محسنی تبریزی؛ محمد میرزایی

دوره 5، شماره 4 ، دی 1383، ، صفحه 3-31

چکیده
  مقاله حاضز بر اساس بخشی از اطلاعات ماخوذ از پیمایش جوانان و زنان روستایی در روستاهای آذربایجان شرقی تنظیم یافته است جامعه آماری را 11798 خانوار روستایی ساکن در 60 روستای استان آذربایجان شرقی تشکیل می دهد.ب اساس قواعد تعیین حجم نمونه 240 از جوانان و زنان روستایی به طریق نمونه گیری طبقه ای با دقت احتمالی مطلوب 5 درصد(d=0.05( و ضریب اطمینان 95 درصد ...  بیشتر

بررسی ابعاد و تحلیل شهروندی فعال

مهرناز امین آقایی؛ محمدجواد زاهدی؛ ملیحه شیانی

دوره 18، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 3-37

چکیده
   تغییرات رویکردی در گفتمان شهروندی، منجر به دستیابی به تعریفی از شهروندی گردید که به جای تعریف این مفهوم به‌مثابه یک پایگاه حقوقی، بر عاملیت شهروندان به‌مثابه کنشگرانی در حوزه اجتماع، سیاست و دولت تاکید دارد. شکل گیری مفهوم شهروندی فعال، ریشه در این رویکرد دارد. در این مقاله،‌ شهروندی فعال به معنای توانایی برای درگیر شدن در گونه‌های ...  بیشتر

تحلیل کیفی پیامدهای اجتماعی-اقتصادی کار اقماری در ایستگاه‌های تقویت فشار شرکت ملی گاز

علیرضا کریمی

دوره 18، شماره 4 ، دی 1396، ، صفحه 3-29

چکیده
  کار اقماری که در آن ماه کاری به دو نیمه کار-خانواده تقسیم می­شود دارای پیامدهایی است که آن را از سایر مشاغل متمایز می‌سازد. هدف اصلی پژوهش شناسایی پیامدهای اجتماعی- اقتصادی کار اقماری در ایستگاه­های تقویت فشار گاز است. روش پژوهش کیفی و گردآوری داده‌ها و استفاده از 4 گروه مرکز و 11 مصاحبه می­باشد. بعد از استخراج و مقوله­بندی یافته­ها ...  بیشتر

تحلیلی بر احساس تعلق مردم به جامعه در حال تغییر ایران و عوامل موثر بر آن (موردمطالعه: شهر تهران)

جواد صادقی جعفری؛ بهجت یزدخواستی؛ مصطفی اجتهادی

دوره 19، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 3-26

https://doi.org/10.22034/jsi.2018.36646

چکیده
  موضوع این مقاله سنجش میزان احساس تعلق به جامعه ایران و عوامل مؤثر بر آن است. تعلق اجتماعی در دو بعد تعلق عاطفی و تعلق عملی تعریف و با بهره­گیری از روش پیمایش و استفاده از پرسش‌نامه محقق­ساخته در طیف لیکرت و تکنیک نمونه‌گیری خوشه‌ای از مناطق 22 گانه تهران، 1016 پرسش‌نامه صحیح از ساکنین ۱۸ تا 65 سال به‌دست آمد. یافته‌ها نشان داد که ...  بیشتر

رویکردهای نظری در مطالعه بوروکراسی دولتی و ارائه مدلی برای بررسی آن

محمد هدایتی

دوره 19، شماره 2 ، تیر 1397، ، صفحه 3-35

https://doi.org/10.22034/jsi.2019.36908

چکیده
   از زمان شکل­گیری دولت­های مدرن، بوروکراسی­­ها به‌ابزار اصلی دولت­ها برای نیل به‌اهداف توسعه­ای بدل شده­اند. وجود یک بوروکراسیِ کارآمد، لازمه تحقق اهداف قلمداد شده است. با این­حال در ادبیات جامعه شناسی، به‌ویژه پس از کلاسیک‌ها، بوروکراسی دولتی مورد غفلت واقع شده و نوعی خلاء و آشفتگی مفهومی‌ درباره آن وجود دارد. ...  بیشتر

تحلیل جامعه‌شناختی گرایش به دموکراسی در بین شهروندان تهرانی

سید مهدی مرشدی اصطهباناتی؛ سیف اله سیف اللهی؛ منصور وثوقی

دوره 19، شماره 3 ، مهر 1397، ، صفحه 3-28

https://doi.org/10.22034/jsi.2019.37912

چکیده
  دموکراسی از موضوع‌های اصلی مورد توجه در جامعه‌شناسی معاصر است. در همین راستا تحقیق موجود به تحلیل جامعه‌شناختی گرایش شهروندان تهرانی به دموکراسی پرداخته است. گرایش به دموکراسی با توجه به ابعاد فرصت‌های برابر اجتماعی- سیاسی، آزادی‌های اجتماعی- سیاسی و سکولاریسم مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق پیمایش است و برای انجام نمونه‌گیری ...  بیشتر

عقاید قالبیِ گروه‌های قومیِ کردِ کرمانشاه درباره تلقی از یکدیگر و پیامدهای آن

صلاح الدین قادری؛ سید حسین نبوی؛ احمدرضا سالمیان

دوره 20، شماره 1 ، فروردین 1398، ، صفحه 3-25

https://doi.org/10.22034/jsi.2019.38564

چکیده
  مطالعه حاضر، به‌مسئله تفکرات قالبی گروه­های قومی کُرد از همدیگر و پیامدهای آن -با روش نظریه زمینه­ای- می‌پردازد. جامعه مورد مطالعه، زنان و مردان گروه‌های قومی کُرد شهر کرمانشاه و نمونه تحقیق، از میان گویش‌های سه‌گانه هورام، سوران و کلهر، 28 نفر به­روش نمونه گیری هدفمند، انتخاب شدند. محتوای مصاحبه­ها طی سه مرحله کدگذاری ...  بیشتر

جامعه شناسی
رژیم سیاستگذاری اجتماعی شهری و طرد اجتماعی؛ روایت زدودن بدن و فقر از شهر

جمال رشیدی

دوره 23، شماره 4 ، مهر 1402، ، صفحه 3-25

https://doi.org/10.22034/jsi.2023.563373.1622

چکیده
  جریان اصلی جامعه‌شناسی، صورتبندی انتقادی از مساله طردشدگان شهری ندارد؛ نگاهی آسیب‌شناختی به فقرای شهری و نظرگاهی هنجاری و پزشکی به «بدن» اتخاذ می‌کند. خوانش انتقادی اما، با تمرکز بر سیاستگذاری‌های اجتماعی شهریِ موجد طرد گروه‌های اجتماعی، صورتبندی جدیدی از مساله شهری و طردشدگان از شهر را امکانپذیر می‌کند که همزمان، خشم ...  بیشتر

کاربست تجربى نظریه یادگیرى اجتماعى ایکرز در مطالعه رفتارهاى وندالیستى دانش آموزان

اکبر علیوردی نیا؛ حمید حیدری

دوره 13، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 4-30

چکیده
  این پژوهش، مبتنى بر روش پیمایشى بوده و با استفاده از ابزار پرسش‌نامه، بخش‌هاى انتخاب شده نظریه یادگیرى اجتماعى ایکرز را، براى تبیین رفتارهاى وندالیستى مورد آزمون قرار داده است. نظریه یادگیرى اجتماعى ایکرز که با عنوان نظریه تقویت افتراقى شناخته شده، چهار عنصر مهم یعنى، همنشینى افتراقى، تعاریف افتراقى، تقویت افتراقى و الگوهاى افتراقى ...  بیشتر

«مفهوم» در جامعه‌‌شناسی: چیستی، چگونگیِ شکل‌گیری و کارکردهای آن

سیدحسین نبوی

دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1394، ، صفحه 5-40

چکیده
  در جامعه‌شناسی و نظریه‌های اجتماعی، مفهوم نقش بسیار مهمی دارد. مفاهیم زیادی وضع شده‌اند و آثار زیادی هم برای توضیح این مفاهیم نوشته شده‌‌اند. مسئله این است که مفاهیم چه هستند؟، چگونه شکل می‌گیرند؟ و چه کارکردایی برای علم دارند؟ و صاحب نظرانی که بیشتر از بقیه به مفهوم توجه داشته‌اند این سوالات را چگونه توضیح داده‌اند. کانت از مقولات ...  بیشتر

ساختار دستگاه سرکوب و فروپاشی رژیم شاه

علی محمد حاضری؛ ابراهیم صالح آبادی

دوره 5، شماره 3 ، مهر 1383، ، صفحه 5-27

چکیده
  انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 در شرایطی به پیروزی رسید که در کشور حاکمیت چندگانه ایجاد شده بود و گروههای مختلفی می توانستند حاکمیت جامعه را در دست بگیرند.ارتش شاهنشاهی یکی از گروه های بود که فرصت تسلط بر اوضاع متشنج آن زمان را داشت.در مقال حاضر بر آن هستیم تا علل اعلان بی طرفی ارتش را در آن موقعیت حساس بررسی کنیم.این امر مستلزم بررسی ...  بیشتر