برر سی تاثیر سرمایه اجتماعی بر رفتارهای زیست محیطی (مطالعه موردی: استان کردستان)

صادق صالحی؛ لقمان امام قلی

دوره 13، شماره 4 ، دی 1391، ، صفحه 90-115

چکیده
  هدف اصلی این پژوهش، سنجش رفتار زیست محیطی و شناخت تاثیر سرمایه اجتماعی و ابعاد آن (شبکه‌های اجتماعی، هنجارهای اجتماعی و اعتماد اجتماعی) بر رفتارهای زیست محیطی می‌باشد. به‌عبارت دیگر، هدف اصلی پژوهش حاضر پاسخ به‎این سوال است که آیا با افزایش و یا کاهش سرمایه اجتماعی، در رفتارهای زیست محیطی تغییری به‎وجود می‌آید یا خیر؟ روش تحقیق ...  بیشتر

مواد مخدر:مسایل روش شناسی

سید حسین سراج زاده

دوره 4، شماره 1 ، فروردین 1381، ، صفحه 91-115

چکیده
  مسئله ی مواد مخدر و اعتیاد سالهاست که به یک مسئله اجتماعی عمده تبدیل شده و برنامه ی مبارزه با آن در دستور کار دولتها و مجامع بین المللی قرار گرفته است.مواجهه با این مسئله مزمن و پیچیده مستلزم شناخت دقیق ابعاد مسئله است.در عرصه ی خطیر مبارزه با مصرف مواد مخدر و اعتیاد،برنامه هایی موفق خواهند بود که بر اساس ارزیابی واقعگرایانه از گستردگی ...  بیشتر

تصویر مخدوش واقعیت اجتماعی در پوزیتیویسمِ استقراییِ نظریة زمینه‌ای

زهرا آقاجانی؛ فرهاد سلیمان‌نژاد

دوره 19، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 91-125

https://doi.org/10.22034/jsi.2018.36649

چکیده
  در این مقاله می‌کوشیم تا با تکیه بر رئوس انتقادات کارل پوپر از پوزیتیویسم و استقراگرایی، این دو مبنایِ پوزیتیویستی و استقراییِ نظریة زمینه‌ای را مورد انتقاد قرار دهیم: اول، تهی کردن ذهن از هرگونه پیشداوری و ارزشگ‌ذاریِ اخلاقی در فرآیند تحقیق؛ و دوم، تقدم مشاهده بر نظریه، گرد‌آوریِ اطلاعات از طریق آن، مقایسة این اطلاعات بر مبنای ...  بیشتر

از همزمانی ظهور حوزه عمومی در ایران و غرب تا موانع اجتماعی - سیاسی گسترش آن در ایران

مهدی نجف زاده

دوره 14، شماره 1 ، فروردین 1392، ، صفحه 92-115

چکیده
  این مقاله با نقد مطالعات هنجاری درباره موانع فراروی شکل‌گیری حوزه عمومی در ایران از منظری تاریخی این فرضیه را پیش کشیده است که همزمان با غرب و به‌ویژه انگلیس، حوزه عمومی در ایران نیز شکل گرفت؛ اما بر خلاف غرب که حوزه عمومی در برابر فشار‌های قدرتِ دولتی مقاومت کرد و روز به روز توسعه یافت، در ایران شبکه‌های قدرت مهمترین موانع فراروی ...  بیشتر

از همزمانی ظهور حوزه عمومی در ایران و غرب تا موانع اجتماعی - سیاسی گسترش آن در ایران

مهدی نجف زاده

دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1393، ، صفحه 92-115

چکیده
  این مقاله با نقد مطالعات هنجاری درباره موانع فراروی شکل‌گیری حوزه عمومی در ایران از منظری تاریخی این فرضیه را پیش کشیده است که همزمان با غرب و به‌ویژه انگلیس، حوزه عمومی در ایران نیز شکل گرفت؛ اما بر خلاف غرب که حوزه عمومی در برابر فشار‌های قدرتِ دولتی مقاومت کرد و روز به روز توسعه یافت، در ایران شبکه‌های قدرت مهمترین موانع فراروی ...  بیشتر

تبیین اعمال مذهبى: مدلى نظرى و آزمونى تجربى

محمدرضا طالبان

دوره 12، شماره 3 ، مهر 1390، ، صفحه 92-114

چکیده
  اعمال مذهبى در قالب مناسک و شعائر، به عنوان مشهودترین جلوه دین در جامعه، از اهمیت به‌سزایى براى جامعه‌شناسان برخوردارند. در تبیین اعمال مذهبى، تئورى‌هاى محرومیت، جامعه‌پذیرى مذهبى، و اعتقادات آموزه‌اى سه رویکرد نظرى عمده و مسلط در تحقیقات جامعه‌شناسى محسوب مى‌شوند. در این مقاله پژوهشى تلاش شده است که از سویى، ایده‌هاى اساسى ...  بیشتر

تبیین و مقایسه مشارکت اجتماعی جوانان در دو جامعه ایران و تاجیکستان

علیرضا محسنی تبریزی؛ مجتبی عباسی قادی

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1393، ، صفحه 93-131

چکیده
  پژوهش حاضر درصدد بررسی و مقایسه مشارکت اجتماعی جوانان در دو جامعه ایران و تاجیکستان  بوده است. با کاربرد روش پیمایش و با استفاده از تکنیک پرسش‌‌نامه بر روی 768 نفر از جوانان واقع در گروه سنی 29-20 ساله که از طریق نمونه گیری خوشه‌ایی چند مرحله‌ایی از دو شهر تهران و دوشنبه  انتخاب شدند؛ داده‌ها جمع آوری گردید. جهت احتساب اعتبار شاخص‌ها ...  بیشتر

بررسی انتقادی تئوری نخبگان در علوم اجتماعی و مفهوم‌پردازی مجدد آن با تأکید بر ساختار

محمد یزدانی نسب

دوره 16، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 93-113

چکیده
  نخبگان، مفهومی محوری در جامعه‌شناسی و علوم سیاسی است و علی‌رغم مفهوم‌پردازی‌های مختلف انتقادات زیادی بر آن وارد است. در مجموع می توان 3 نوع رویکرد به نخبگان را تمیز داد. رویکرد کلاسیک و معاصر که رویکرد دوم خود به دو بخش کارکردگرا و انتقادی قابل تفکیک است. علی رغم ادبیات موجود در این زمینه هیچ یک از رویکردها نتوانسته مفهوم پردازی جامعی ...  بیشتر

حوزه‌های کاربستِ رویکرد تاریخ فرهنگی در تحلیل تاریخ قاجاریه (مطالعه و ارزیابی منابع سفرنامه‌ای)

محمد امیر احمدزاده

دوره 16، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 93-114

چکیده
  نوشتار حاضر به طرح این مساله می‌پردازد که با کاربست رویکرد تاریخ فرهنگی چه حوزه‌های موضوعی و معرفتی در بررسی منابع سفرنامه‌نویسی دوره قاجاریه، امکانِ طرح می‌یابد؟ آثار این خوانش بر خلق معانی جدید در پژوهش تاریخی چیست؟ در ارزیابی نقّادانه‌ی متون سفرنامه خارجی مشخص است که علی‌رغم برخی خلاء‌ها، دربردارنده‌ی رویکرد مردم‌شناختی، ...  بیشتر

مدرنیسم و شبه پاتریمونالیسم تحلیلی از دولت در عصر پهلوی

ابراهیم توفیق

دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1385، ، صفحه 93-125

چکیده
  نوشتار زیر خوانشی است از شکل گیری و تطور دولت در عصر مشروطه(دوران سلطنت پهلوی) بر اساس نظریه دولت پسااستعماری.پس از ارائه چهارچوب نظری ،تحولات ساختاری حاصل از انضمام نیمه استعماری ایران به بازار جهانی سرمایه داری و تاثیر آن بر نظام حاکمیت سیاسی بررسی می شود.بر اساس این بازخوانی در بخش های بعدی چگونگی شکل گیری ،منطق تحول و مکانیسم بحران ...  بیشتر

ابن خلدون در مقام تبیینگرى: پوزیتیویست یا تاریخ گرا؟

غلامرضا جمشیدیها؛ على بقائى سرابى

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1390، ، صفحه 94-126

چکیده
  این نوشتار به بررسى این معمّاى رایج در علوم انسانى و اجتماعى مى‌پردازد که آیا ابن‌خلدون در مقام تبیین‌گرى پدیده‌هاى کانونى دانش خود، پوزیتیویست است یا تاریخ‌گرا؟ در این راستا، ابتدا در قالب چارچوب مفهومى به بیان مشخّصه‌هاى عمومى پوزیتیویسم و تاریخ‌گرایى پرداخته مى‌شود. بعد با اتّخاذ روش‌شناسى «مطالعات اَسنادى» با استناد ...  بیشتر

تبیین تفاوت‌های جنسیتی در رفتارهای انحرافی بر اساس نظریه فشار عمومی

اکبر علیوردی نیا؛ زینب خاکزاد

دوره 14، شماره 4 ، دی 1392، ، صفحه 97-130

چکیده
  نظریه فشار عمومی رابرت اگنیو طی دو دهه گذشته به دلیل توجه به جنسیت از اعتبار قابل توجهی برخوردار شده است. بر اساس این نظریه علت تفاوت‌های جنسیتی در رفتارهای انحرافی را باید به فشارهایی مربوط دانست که زنان و مردان در زندگی با آن مواجه هستند. همچنین علت تفاوت نرخ رفتارهای انحرافی زنان و مردان به احساسات منفی مانند افسردگی و خشم نیز بر ...  بیشتر

تنبلى اجتماعى و عوامل مؤثر بر آن

محمدرضا جوادى یگانه؛ مجید فولادیان

دوره 12، شماره 4 ، دی 1390، ، صفحه 98-125

چکیده
  تنبلى اجتماعى از مواردى است که به ایرانیان نسبت داده مى‌شود و در سال‌هاى اخیر مورد توجه قرار گرفته است و نمودهاى آن نیز در جامعه ایران موجود است، از جمله پایین بودن بهره‌ورى کار، تعطیلات فراوان، اضافه‌وزن و کم‌تحرکى. علیرغم اهمیت این موضوع، تاکنون پژوهش جامعه‌شناختى مستقیمى درباره آن انجام نشده است. مقاله حاضر میزان و عوامل مؤثر ...  بیشتر

اجبار و رفتارهای انحرافی: آزمون تجربی نظریة حمایت اجتماعی و اجبار افتراقی

محمدرضا حسنی؛ فاطمه محمدزاده؛ محمدعثمان حسین بر؛ عبدالرسول حسنی فر

دوره 19، شماره 2 ، تیر 1397، ، صفحه 99-127

https://doi.org/10.22034/jsi.2019.36917

چکیده
  مقدمه: تحقیق حاضر در پی بررسی قابلیت تبیینی نظریة حمایت اجتماعی و اجبار افتراقی در زمینة انحرافات اجتماعی است.  روش: این پژوهش به‌صورت پیمایشی و با استفاده از توزیع پرسش‌نامه در بین دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان انجام یافته است. نمونه‌گیری با روش طبقه‌ای متناسب با حجم انجام گرفته و حجم نمونه 400 نفر بوده است. اعتبار گویه‌های ...  بیشتر

زمینه های فرهنگی و ادبی کشف حجاب در ایران؛ شعر مخالفان و موافقان

محمدرضا جوادی یگانه؛ فاطمه عزیزی

دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1388، ، صفحه 100-137

چکیده
   یکی از پرچالش ترین اقدامات رضاشاه، کشف حجاب است، که با مخالفت های فراوان در جامعه ایران روبرو شد. این مقاله، با نگاهی متفاوت به مساله کشف حجاب، تلاش دارد تا آن در زمینه فرهنگی و ادبی جامعه ایران در دهه آخر سده گذشته و دو دهه ابتدایی سده حاضر قرار دهد و بر این مبنا، با مقایسه شعر موافقان کشف حجاب با استدلال های دولتی در زمان کشف حجاب، ...  بیشتر

اعتماد ،اجتماع و جنسیت بررسی تطبیقی اعتماد متقابل در بین دو جنس

تقی آزاد ارمکی؛ افسانه کمالی

دوره 5، شماره 2 ، تیر 1383، ، صفحه 100-132

چکیده
  اعتماد مفهوم کانونی نظریات کلاسیک جامعه شناسی و نیز محور اصلی تئوری های نوین سرمایه اجتماعی و زمینه تعاملات و روابط اجتماعی است.نتایج بسیاری از مطالعات اخیر در سطح کشور حاکی از کاهش سطح نسبی این متغیر در نزد اقشار مختلف اجتماع است.این دسته از مطالعات عوامل اقتصادی -اجتماعی متفاوتی نظیر افزایش شدید سطح تحصیلات و فزونی دانش آموختگان ...  بیشتر

تحلیل جامعه شناختی بیماری قلبی و عروقی: مطالعه موردی شهر بوشهر

علی ساعی؛ اکبر نامور

دوره 10، شماره 4 ، دی 1388، ، صفحه 1-17

چکیده
  این پژوهش به تحلیل جامعه شناختی بیمارا ن قلبی و عروقی می پردازد ومساله آن ناظر بر افزایش بیماریهای قلبی و  عروقی در شهر بوشهر است. دستگاه نظری این مقاله براساس تئوری بوردیو، نان لین، کاکرهام  ساخته شده است. جمعیت نمونه 320 نفر است که به صورت تصادفی از بین بیماران قلبی- عروقی  که در نیمه دوم 1386 و نیمه اول 1387 در بیمارستانهای شهر بوشهر ...  بیشتر

ساخت، طراحی و برازش مدل و ارائة سنجه‌ای برای سنجش سرمایة فرهنگی

آرش حسن‌پور؛ وحید قاسمی

دوره 17، 1,2 ، فروردین 1395، ، صفحه 55-95

چکیده
  مفهوم سرمایة فرهنگی ازجمله مفاهیم مهم، پرکاربرد، چندوجهی در جامعه‌شناسی و نظریة فرهنگی است. به دلیل همین خصائص مفهومی، این مقوله در مرحلة عملیاتی سازی، ساخت سنجه و طراحی گویه و مدل جامع سرمایة فرهنگی اقتضائات نظری، روشی و منطقی را می‌طلبد که برخی از مطالعات پیشین داخلی اهتمام کمی بدان داشته‌اند. با تأکید بر اهمیت این مفهوم و مرور ...  بیشتر

پسرهای جوان و ارزش های مردانگی(پژوهشی در بین دانش آموزان متوسطه شهر تهران)

محمد سعید ذکایی؛ سید ایت اله میرزایی

دوره 6، شماره 3 ، مهر 1384، ، صفحه 70-96

چکیده
  از دیدگاه سازه گرایان،مردانگی سازه ای اجتماعی-فرهنگی است که در فرایند اجتماعی شدن به صورت فعالانه کسب می شود.بنابراین،مردانگی از ویژگیهای ذاتی بیولوژیکی،فیزیولوژیکی و یا روان شناختی فراتر می رود.در این مقاله پاسخ پسرها (مردان جوان) را به ارزش های مردانگی با مطالعه نگرشهای آنها نسبت به ارزش های یاد شده مورد بررسی قرار می دهیم.بیدن ...  بیشتر

قومیت و احساس طرد اجتماعی؛ مخاطرات اجتماعی پیش رو (مورد مطالعه؛ قوم عرب شهرستان اهواز)

عبدالرضا نواح؛ سید عبدالحسین نبوی؛ خیری حیدری

دوره 17، شماره 4 ، دی 1395، ، صفحه 74-104

چکیده
  هویت قومی،  یکی از مسائل اساسی در جامعه امروزی است که تحت الشعاع ارزش‌های گوناگون می‌باشد.  مفهوم طرد اجتماعی نیز خلاف تصور رایج فقط در معنای رانده شدن توسط دیگران و جامعه نیست؛طرد اشکال گوناگونی دارد: بعضی دیده نمی‌شوند لیکن احساس می‌گردند، برخی دیگر رؤیت می‌شوند،  اما کسی درمورد آن صحبت نمی‌کند و بالاخره بعضی شکل‌های ...  بیشتر

سکولاریسم و رابطه آن با تحصیلات عالی(مطالعه موردی جامعه شهری تهران)

هوشنگ نایبی؛ نقی آزادارمکی

دوره 7، شماره 3 ، مهر 1385، ، صفحه 76-93

چکیده
  در این مقاله ابتدا نظریه سکولاریزاسیون پیتر برگر تشریح می شود که مدعی است مدرنیزاسیون جوامع معاصر لزوما به افول دین می کشد و سپس نظریه سکولار زادایی وی به میان می آید که تجدید نظری کامل در آرای اولیه وی بوده و برآن است که جهان معاصر عمدتا به اندازه گذشته جهانی مذهبی است،هر چند به دلیل تکثر زدایی اعتقادات راسخ تا حدی سست گشته است.آموزش  ...  بیشتر

بررسی تأثیر ارزش‌های فرهنگی، شایسته سالاری و جامعه‌پذیری سازمانی بر اخلاق کار (مورد مطالعه کارمندان دانشگاه شهید چمران اهواز)

علی حسین حسین زاده؛ سید عبدالحسین نبوی؛ سیده منا فاضلی پور

دوره 17، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 78-108

چکیده
  اخلاق کار مانند شمشیر دو‌لبه‌ای است که یک لبة آن تهدید، و لبة دیگر آن فرصت است. ضعف در نظام اخلاقی، تهدید، و تقویت آن فرصت را برای سازمان و جامعه به ارمغان می‌آورد. اخلاق کار نیز به عنوان پدیده‌ای اجتماعی می‌تواند مورد تحلیل علمی قرار گیرد. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر ارزش‌های فرهنگی، شایسته سالاری و جامعه‌پذیری سازمانی براخلاق ...  بیشتر

گفتگو :از مفهوم زبانی تا معنای جهانی

هادی خانیکی

دوره 5، شماره 1 ، فروردین 1383، ، صفحه 90-113

چکیده
  موضوع این مقاله بررسی سیر تحول مفهومی"گفتگو"و "گفتگوی میان تمدن ها" است.مشترکات لفظی و پیشینه تاریخی این دو مقوله مانع از آن نمی شود که الزام ها و اقتضاهایی که موجب طرح جدید آنها در سطوح مختلف علمی و اجتماعی شده است،مورد توجه قرار نگیرد.اکنون رویکردهای گفتگویی در فلسفه،زبانشناسی،جامعه شناسی،ارتباطات و علوم سیاسی جایگاه ویژه ای یافته ...  بیشتر

بازار مواد مخدر در ایران(قیمت،مصرف و تاثیر گذاری تولید خارجی)

فریبرز رئیس دانا

دوره 4، شماره 3 ، مهر 1381، ، صفحه 92-109

چکیده
  جنبه های اقتصادی اعتیاد تنها شامل رفتار مصرف کننده،انگیزه ها و ساز و کارهای تولید،حمل و نقل و توزیع و نقش قیمت و درآمد نمی شود،بلکه به طور عمده باید با ساختار اقتصادی سیاسی سروکار پیدا کند. در آغاز، مقاله های ذوقی و عمومی و گاه بررسی های اثبات گرایانه تقلیل گرا و متکی به الگو های فرضی نوکلاسیکی به طور محدودی منتشر می شدند.در کنار آن ...  بیشتر

کاربرد یک الگوی نظری برای تببین دلایل پایداری نظامهای ابیاری مبتنی بر زمان سنج آبی(مطالعه موردی روستای داوران در شهرستان رفسنجان)

محمد مهدی فداکار داورانی؛ سیامک زند رضوی

دوره 5، شماره 4 ، دی 1383، ، صفحه 95-110

چکیده
  در این مقاله با استفاده از الگوی نظری استرم درباره دارایی مشترم مشاع،نظام آبیاری  مبتنی بر زمان سنجی آبی"تشته" تحلیل شده است و با نشان دادن ارتباط سه سطح قواعد گزینش اساسی،جمعی و عملی در آن کارایی الگوی مذکور در شناخت انواع دارایی های آن، دلایل انعطاف پذیری و کارایی نظام آبیاری مذکور-در مقابل روند رو به افزایش کوچک شدن و پراکنده ...  بیشتر