طبقه اجتماعی و رتبة کنکور: مطالعه‌ای انتقادی در دانشگاه بوعلی سینای همدان

احمد کریمی بهروزیان؛ نـادر افقـی؛ حمید عباداللهی چنذانق

دوره 19، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 27-67

https://doi.org/10.22034/jsi.2018.36647

چکیده
  پژوهش حاضر، با رویکردی انتقادی و با الهام از نظریة بازتولید فرهنگی بوردیو به‌ بررسی رابطه طبقه اجتماعی و موفقیت در کنکور در میان دانشجویان کارشناسی دانشگاه بوعلی سینای همدان می‌پردازد. پژوهش حاضر از نوع پیمایش و ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه است. جمعیت آماری شامل  (12500نفر) و حجم نمونه تعداد 370 دانشجو است که با استفاده از فرمول ...  بیشتر

نقش و عملکرد دین در "وضعیت انقلابی" بررسی تطبیقی انقلاب فرانسه و ایران

علیرضا شجاعی زند

دوره 5، شماره 3 ، مهر 1383، ، صفحه 28-66

چکیده
  دین در "وضعیت انقلابی" موضوع مطالعه ای است که در آن نقش و عملکرد دین در دو تجربه انقلابی فرانسه و ایران مورد بررسی و مقایسه قرار می گیرد.مروری گذرا بر زمینه ها و روند شکل گیری انقلاب 1789 فرانسه و جریانات و حوادث متعاقب آن نشان می دهد که کلیسای کاتولیک و باور مسیحی به عنوان یکی از اجزای بر پادارنده نظام حاکم و حافظ وضع موجود مورد تعرض و ادبار ...  بیشتر

بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر رفتارهای بهداشتی

مسعود چلبی؛ نیلوفر سقاباشی نایینی

دوره 18، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 28-43

چکیده
  پژوهش حاضر کوشش می­نماید ضمن مرور رویکردهای مختلف، با استعانت از الگوی نظری «ابرتابع رفتار»، تأثیر آرایش منابع (فرصت­ها)ی چهارگانه جامعه (در ابعاد مادی، سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی) را بر رفتار بهداشتی افراد مورد بررسی قرار دهد. داده­ها از افراد ساکن در محله­های مختلف شهر تهران (بر اساس سطوح توسعه) به تعداد مساوی با روش پیمایش ...  بیشتر

پیکربندی نهادی مبتنی بر موازنه قدرت در جامعه سنتی ایران (بازخوانی تحولات ایران از صفویه تا قاجاریه براساس رویکرد نهادگرایی تاریخی)

تقی آزاد ارمکی؛ علی جنادله

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1393، ، صفحه 29-64

چکیده
  رویکرد نظری غالب در جامعه‌شناسی تاریخی جامعه ایرانی، با ارائه تصویری از جامعه ما که در آن قدرت خودکامه و استبدادی حکومت مانع رشد انجمن‌ها، اصناف، طبقات و یا به‌طور کلی هرگونه نیروی مستقل اجتماعی بوده است و در نتیجه اصالت دادن به حکومت یا «دولت» به عنوان کنشگر و عامل اصلی تحولات جامعه ناگزیر به «غیاب جامعه» به عنوان «نیروهای ...  بیشتر

روند تحول و موانع ساختاری توسعة سیاسی در ایران(1382-1304)

محمد عبداللهی؛ فیروز راد

دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1388، ، صفحه 29-63

چکیده
  هدف مقالة حاضر پاسخ به این پرسش هاست که اولاً، توسعة سیاسی در مفهوم توسعة مشارکت و رقابت سیاسی، در دورة پس از روی کار آمدن رضاشاه تاکنون(1382-1304) – طی شش مقطع زمانی متوالی-  چه روندی را در ایران طی کرده  و چه فراز و فرودی را پشت سر گذاشته است؟ و ثانیاً، در این مدت نسبتاً طولانی، توسعة سیاسی در کشور با چه موانع و چالش های جدی مواجه ...  بیشتر

تبیین جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر نگرش متاهلان به‌ طلاق عاطفی (مطالعه موردی متاهلان شهر خرم‌آباد)

عارف شاکرمی؛ زهرا قاسمی؛ ذبیح اله صدفی

دوره 19، شماره 3 ، مهر 1397، ، صفحه 29-53

https://doi.org/10.22034/jsi.2019.37913

چکیده
  پژوهش حاضر باهدف تبیین نگرش متاهلان به‌طلاق عاطفی به‌روش پیمایش از 400 نفر متاهلان شهر خرم‌آباد با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انجام گردید. چهار متغیر اعتماد اجتماعی، پای‌بندی به‌هنجارهای اجتماعی، مشارکت اجتماعی و عادت واره که مهم‌ترین پی آمدهای تحولات اجتماعی اخیر در نظام جهانی هستند به‌عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شد. طلاق ...  بیشتر

جامعه شناسی
مطالعه کیفی ذائقه دینی طبقه فرودست شهری

امید بابایی؛ محمدجواد زاهدی مازندرانی

دوره 23، شماره 4 ، مهر 1402، ، صفحه 29-68

https://doi.org/10.22034/jsi.2023.2006569.1661

چکیده
  با وجود برخی ادعاها در مورد مرگ طبقه، طبقه همچنان موضوعی مهم در بررسی­ های جامعه­ شناختی برد متوسط و به ویژه در تعیین ترجیحات دینی است به نحوی که کنشگران دینی تمایل به سبک­های دینی مرتبط و متناسب با موقعیت اقتصادی - اجتماعی خود­شان را دارند. به سخن دیگر، افراد با موقعیتهای اقتصادی - اجتماعی مختلف، ذائقه دینی متفاوتی دارند. هدف ...  بیشتر

مطالعه دگرگونی فرهنگی در سه نسل دانشگاهی (مطالعه موردی: اساتید علوم اجتماعی دانشگاه‌های تهران)

محمد امین قانعی راد؛ امیر ملکی؛ زهرا محمدی

دوره 14، شماره 1 ، فروردین 1392، ، صفحه 30-64

چکیده
  نهاد علم و دانشگاه فرهنگ خاص خود را دارد که همانند سایر پدیده‌ها در گذر زمان تحولاتی داشته است. به‌نظر می‌رسد فرهنگ دانشگاهی ایران طی سال‌های اخیر تغییر کرده است. این پژوهش درصدد است تا دگرگونی فرهنگی در دانشگاه را بررسی و پیامدهای آن را مورد مطالعه قرار دهد.  روش پژوهش کیفی است که به‌منظور ورود به ساحت معنایی از نظریه مبنایی(GT) ...  بیشتر

مطالعه دگرگونی فرهنگی در سه نسل دانشگاهی (مطالعه موردی: اساتید علوم اجتماعی دانشگاه‌های تهران)

محمد امین قانعی راد؛ امیر ملکی؛ زهرا محمدی

دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1393، ، صفحه 30-64

چکیده
  :  نهاد علم و دانشگاه فرهنگ خاص خود را دارد که همانند سایر پدیده‌ها در گذر زمان تحولاتی داشته است. به‌نظر می‌رسد فرهنگ دانشگاهی ایران طی سال‌های اخیر تغییر کرده است. این پژوهش درصدد است تا دگرگونی فرهنگی در دانشگاه را بررسی و پیامدهای آن را مورد مطالعه قرار دهد. روش پژوهش کیفی است که به‌منظور ورود به ساحت معنایی از نظریه مبنایی(GT) ...  بیشتر

قرابت/ غرابت جامعه‌شناسی مردم‌مدار و حوزۀ عمومی (برداشتی نظری برای طرح روایتی «دیگر» از جامعه‌شناسی مردم‌مدار و کاربست آن در ایران)

بهرنگ صدیقی

دوره 15، شماره 4 ، دی 1393، ، صفحه 30-53

چکیده
  جامعه‌شناسی مردم‌مدار در ایران چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟ طرح این پرسشِ هنجاری از این بابت اهمیت دارد که جامعه‌شناسی مردم‌مدار در ایران مراحل اولیۀ صورت‌بندی را طی‌‌ می‌کند. اما پاسخ به این پرسش تا حد زیادی وابسته به ویژگی‌های حوزۀ عمومی در ایران است، چرا که به ادعای این مقاله پایه و مایۀ جامعه‌شناسی مردم‌مدار در حوزۀ ...  بیشتر

تاملی بر مقاله " درباره جامعه شناسی مردم مدار" : نسبت جامعه شناسی مردم مدار با علوم اجتماعی در ایران

محمد جواد اسماعیلی

دوره 8، شماره 3 ، مهر 1386، ، صفحه 30-53

چکیده
  مایکل بوراوی، قائم مقام انجمن جامعه شناسی در آمریکا در تیرماه سال 1387 سفری به ایران داشت که در چند دانشکده علوم اجتماعی به اشاعه اندیشه خود در مورد مفهوم و واقعیت جامعه شناسی مردم مدار پرداخت. در همین زمینه، مقاله ای از وی در انجمن جامعه شناسی ایران به چاپ رسید. در این نوشتار به واکاوی و سنجش ایده مایکل بوراوی در مورد " بازگشت به  گروه ...  بیشتر

مسیرهای محتمل در "عرفی شدن"ایران

علیرضا شجاعی زند

دوره 7، شماره 1 ، فروردین 1385، ، صفحه 30-65

چکیده
  مسیرهای محتمل در عرفی شدن ایران" تلاش دارد تا با تعیین جایگاه بحث در ادبیات عرفی شدن،راه خویش را از تاملات پراکنده و اهتمامات و دغدغه های دیگر در این باب متمایز سازد.بررسی عرفی شدن ایران به مثابه یک فرایند محتمل،مستلزم برداشتن سه گام تمهیدی است:1. داشتن تصویری گویا از"بستر وقوع" 2. تعریفی روشن و ممیز از این "پدیده" و بالاخره 3. وارسی و نقد ...  بیشتر

«خود و دیگری» در اندیشة نیما

احسام سلطانی؛ محمدجواد زاهدی

دوره 18، شماره 4 ، دی 1396، ، صفحه 30-52

چکیده
  به دلیل سرشت اجتماعی انسان، اساساً تنهایی ناممکن است. اجتماع، نه با «من» بلکه با یک انسان دیگر، با «تو»، شکل می‌گیرد. باختین از جمله افرادی است که در مباحثی که پیش می‌کشد به این امر اشاره می‌کند که وجود دیگری شالوده شکل­گیری "خود" است. در مقاله حاضر به «خود» و «دیگری» در اندیشة نیما پرداخته شده است. منظور از دیگری، ...  بیشتر

تحلیل رابطه میان الگوی استفاده از تلفن همراه و اعتماد متقابل زناشویی

سیدکمال الدین موسوی؛ سیدعلی موسوی

دوره 14، شماره 3 ، مهر 1392، ، صفحه 31-51

چکیده
  با توجه به گسترش روزافزون کاربرد تلفن همراه و تاثیرات احتمالی آن بر نهادهای اجتماعی ازجمله خانواده، رابطه میان نحوه استفاده از تلفن همراه و اعتماد متقابل زناشویی در دستور کار این پژوهش بوده است. این پژوهش از نوع توصیفی- پیمایشی بوده و جامعه نمونه آن را تعداد 384 فرد متاهل ساکن شهر شیراز تشکیل می‌دهد که ازطریق نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب ...  بیشتر

بررسى تأثیر محرکهاى تنشزا و حمایت اجتماعى در خانواده بر تعارض خانواده با کار

سید عبدالحسین نبوى؛ مرضیه شهریارى

دوره 13، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 32-58

چکیده
  پژوهش حاضر با هدف بررسى تأثیر تعلق خانوادگى، احساس از گرانبارى نقش خانوادگى، ابهام نقش خانوادگى و حمایت اجتماعى در خانواده بر تعارض خانواده با کار انجام گرفته است. در این پژوهش سعى شده است تا با استفاده از نظریه نقش و نیز با بهره‌گیرى از برخى از نظریات تعارض خانواده با کار مدلى براى تبیین تعارض مذکور ارائه شود. این مدل دو اندیشه کلى ...  بیشتر

جامعه و دولت معاصر در ایران تمهیدی نظری برای ارزیابی تکوین دولت - ملت

حمیدرضا جلائی‌پور

دوره 10، شماره 2 ، تیر 1388، ، صفحه 32-54

چکیده
  بررسی پدیدة دولت - ملت در عرصه عمومی ایران از دو نظر اهمیت دارد. اول اینکه دولت - ملت یکی از مجموعه‌هایِ نهادیِ جوامع نوسازی‌شده و مدرن است و بررسی پدیدة مذکور در تجربة ایران موضوع با ارزشی است. دوم اینکه یکی از بحث‌های مناقشه‌انگیز در عرصة عمومی این است که ایران در فرآیندهای نوسازی‌اش در یکصد سال اخیر، از حیث استقرار سازوکارهای دولت ...  بیشتر

تحلیل پیامدهاى امر سیاسى بر تعاملات اجتماعى روستاییان

غلامرضا غفارى؛ حمزه نوذرى

دوره 11، شماره 4 ، آبان 1389، ، صفحه 32-53

چکیده
  مطالعات روستایى در ایران بیشتر متمرکز بر تلقى از روستا بهمثابه امرى اقتصادى و مادى بوده است. به گونهاى که در نوشتههاى مطالعات روستایى امر سیاسى بهعنوان یک متغیر مستقل و تعیینکننده در تحلیل مسائل و مناسبات اجتماعى، فرهنگى و اقتصادى مورد غفلت واقع شده است. مقاله حاضر بر آن است که نشان دهد امر سیاسى نقش مهمى در تفکیک و تمایز میان روستاییان ...  بیشتر

واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران

غلام عباس توسلی؛ سید محمود نجاتی حسینی

دوره 5، شماره 2 ، تیر 1383، ، صفحه 32-62

چکیده
  موضوع این مقاله تحلیل و تبیین واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران پس از انقلاب اسلامی است.هدف مقاله به دست دادن تحلیلی جامعه شناختی از فرایند شکل گیری شهروندی در ایران همراه با سازوکارهای شکل دهنده شهروندی است.همچنین شکل بندی اجتماعی این پدیده مدرن در ایران پس از انقلاب 57 نیز از حیث"نوع اجتماعی،محتوای اجتماعی،شکل اجتماعی و قلمرو اجتماعی" ...  بیشتر

نشانگرهای فقر در مناطق روستایی(مطالعه موردی روستاهای شهرستان آزاد شهر)

غلامرضا غفاری؛ عباس حق پرست

دوره 5، شماره 4 ، دی 1383، ، صفحه 32-48

چکیده
  فقر از دیر باز یکی از مسائل و مشکلات مهم برای دولتها به ویژه برنامه ریزان بوده است که در میان فقر در مناطق روستایی یکی از چالش های مهم به شمار می رود.در سطح ملی کلیه گروهها و اقشاری را که نزدیک خط فقر قرار دارند جز گروه های فقیر قلمداد می کنند.از حیث تاریخی مطالعات علمی درباره فقر و مبارزه با آن ،به اواخر قرن نوزدهم باز می گردد که تحقیقات ...  بیشتر

بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر شادمانی

مسعود چلبی؛ سیدمحسن موسوی

دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1387، ، صفحه 34-57

چکیده
  پژوهش حاضر کوشش می‌نماید ضمن مرور رویکردهای مختلف در باب شادمانی، با اتخاذ رویکردی جامعه‌شناختی به بررسی شادمانی بپردازد. در این مطالعه دو روش به‌کار گرفته شد. یکی روش پیمایش است که با انتخاب 386 نفر از شهرهای تهران، یزد، اردکان و میبد و با استفاده از پرسشنامه شادمانی آکسفورد انجام شد. دیگری روش تطبیقی کمی است که با استفاده از داده‌های ...  بیشتر

مطالعه برخی عوامل موثر بر بروز مقاومت دانش‌آموزان در برابر هنجارهای مدرسه بررسی دبیرستان‌های شهر تهران

علی محمد حاضری؛ اسماعیل رضاپور

دوره 14، شماره 4 ، دی 1392، ، صفحه 35-62

چکیده
  پژوهش حاضر به بررسی تأثیر نوع رابطه معلم- دانش‌آموز و میزان سرمایه فرهنگی بر بروز مقاومت دانش‌آموزان در برابر هنجارهای رسمی مدرسه می‌پردازد. بر اساس دیدگاه چپ گرایانی چون آلتوسر نظام آموزش و پرورش ابزار ایدئولوژیکی دولت به حساب می‌آید و ساختار‌های نظام حاکم را بازتولید می‌کند، اما به عقیده متفکران انتقادی تعلیم و تربیت، اغلب ...  بیشتر

بررسى تطبیقى شهروندى در دانشگاه علامه طباطبایى و دانشگاه آزاد اسلامى

ملیحه شیانى؛ طاهره دالوند

دوره 12، شماره 3 ، مهر 1390، ، صفحه 35-60

چکیده
  «حقوق شهروندى» از جمله مفاهیمى است که اخیراً در گفتمان سیاسى و اجتماعى جامعه رونق گرفته است. این مفهوم ترجمان حقوق و آزادى‌هاى اساسى و عمومى جامعه بوده و اساسى‌ترین نیازهاى هر ملتى را در برمى‌گیرد. اگرچه شهروندى تنها شامل حقوق نیست و با مجموعه‌اى از تعهدات در قبال آن متوازن مى‌شود اما این آگاهى از حقوق است که شهروندان را نسبت ...  بیشتر

هویت ایرانى در گفتار جوانان

کاووس سیدامامى

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1390، ، صفحه 36-62

چکیده
  در این تحقیق با برساخته دانستن هرگونه هویت جمعى تلاش به عمل آمد تا درکى که جوانان تحصیل‌کرده از هویت ایرانى خود دارند تا جاى ممکن فهم و معرفى شود. برخلاف صاحب‌نظرانى که هویت ایرانى را با ارجاع به انواع خوانش‌ها از پیشینه تاریخى این سرزمین و سنت‌هاى فرهنگى، ادبى، زبان‌شناختى یا دینى آن تعریف مى‌کنند، در این پژوهش سراغ گروهى از مردم ...  بیشتر

بررسی رابطه هویت ملی و احساس امنیت اجتماعی در میان شهروندان بالاتر از 18 سال شهر تهران

علی رجبلو؛ افسانه کمالی؛ فاطمه رازکردانی شراهی

دوره 16، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 36-59

چکیده
  امنیت مقوله‌ای مهم در زندگی انسان از گذشته‌های دور تا به امروز بوده که در گذر زمان، نه تنها اهمیت آن کاهش نیافته، بلکه هر روز بر اهمیت آن نیز افزوده شده است. احساس‌امنیت امروزه حتی بیش از امنیت مورد توجه قرار گرفته، زیرا زندگی در سایه ترس و احساس عدم امنیت، مانع اساسی هر نوع سازندگی، خلاقیت پایدار، ابتکار و خردورزی است. هدف این پژوهش ...  بیشتر

در تقاطع جنسیت و ملیت: مادران افغانستانی و آموزش فرزندان

ستاره هاشمی؛ بهرنگ صدیقی

دوره 19، شماره 2 ، تیر 1397، ، صفحه 36-66

https://doi.org/10.22034/jsi.2019.36915

چکیده
  تقاطع‌یافتگی توضیح می‌دهد که نظام‌های سلطه همچون نظام طبقاتی، جنسیتی، و ملیتی چگونه در هماهنگی با هم عمل و یکدیگر را بازتولید می‌کنند. در این مقاله بر تجربة ستم‌دیدگی زنان افغانستانی در رابطه با نهاد آموزش تمرکز می‌کنیم. مردم‌نگاریِ نهادی روش‌شناسی مناسبی برای مطالعة تجربة فرودستی است. این مردم‌نگاری تجربة مردم را در بستر روال‌های ...  بیشتر