اکرم محمدی
دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1386، ، صفحه 37-55
چکیده
جامعهشناسان علم بر اهمیّت ارتباطات به عنوان ساز و کار اصلی تکوین و تولید علم تأکید کردهاند و پیشرفت علم را بازتابی از نظام ارتباطی آن میدانند. ارتباطات علمی در درون سازمانهای آموزشی و پژوهشی و نیز فراتر از مرزهای نهادهای مزبور، همواره یکی از عوامل تأثیرگذار بر تولید و گسترش دانش بوده است. این ارتباطات زمینه ایجاد انسجام و هماهنگی ...
بیشتر
جامعهشناسان علم بر اهمیّت ارتباطات به عنوان ساز و کار اصلی تکوین و تولید علم تأکید کردهاند و پیشرفت علم را بازتابی از نظام ارتباطی آن میدانند. ارتباطات علمی در درون سازمانهای آموزشی و پژوهشی و نیز فراتر از مرزهای نهادهای مزبور، همواره یکی از عوامل تأثیرگذار بر تولید و گسترش دانش بوده است. این ارتباطات زمینه ایجاد انسجام و هماهنگی در جامعه علمی، تعامل دیدگاهها ترکیب ایدهها و ایجاد نظریههای جدید، گسترش رویکردهای بینرشتهای و ایجاد رشتههای جدید دانش، برقراری روابط بیننهادی در علم و کاربرد نتایج علم در صنعت و تکنولوژی و در نتیجه تحول ساختاری نهاد علم و بازسازی مداوم سیستمهای بنیادی دانش را فراهم میآورند. پژوهش حاضر با توجه به اهمیت مقوله مزبور، انواع ارتباطات علمی درون نهادی و فرانهادی را در بین اعضای هیئت علمی دانشگاهها و تأثیر آنها را بر میزان تولید علمی آنان بررسی میکند. چهارچوب نظری این پژوهش با کاربرد رویکردهای کارکردی، انتقادی، ساختاری و نظریه پویایی پیچیده و بازتابی ارتباطات علمی فراهم آمده است. نمونه آماری پژوهش 250 نفر از اساتید رشتههای فیزیک و شیمی را در بر میگیرد. دادهها و اطلاعات با استفاده از روش پیمایشی و کاربرد تکنیک پرسشنامه جمعآوری شدهاند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که میزان و نوع ارتباطات علمی اساتید و میزان استفاده آنها از ابزارهای ارتباط علمی بر فعالیت علمی آنان تأثیرگذار است.
محمدحسین پناهى
دوره 12، شماره 4 ، دی 1390، ، صفحه 37-67
چکیده
هدف این مقاله تعیین وقایع برجسته انقلاب اسلامى در شهر تهران بزرگ، از زمان شروع انقلاب جمهورى اسلامى ایران است. براى این هدف لازم بود زمان شروع جنبش انقلاب اسلامى و تحکیم و تثبیت نظام جمهورى اسلامى ایران، انواع وقایع انقلابى از شروع جنبش انقلابى تا سرنگونى رژیم و از آن زمان تا تثبیت نظام جمهورى اسلامى، معیارهاى ارزیابى اهمیت وقایع ...
بیشتر
هدف این مقاله تعیین وقایع برجسته انقلاب اسلامى در شهر تهران بزرگ، از زمان شروع انقلاب جمهورى اسلامى ایران است. براى این هدف لازم بود زمان شروع جنبش انقلاب اسلامى و تحکیم و تثبیت نظام جمهورى اسلامى ایران، انواع وقایع انقلابى از شروع جنبش انقلابى تا سرنگونى رژیم و از آن زمان تا تثبیت نظام جمهورى اسلامى، معیارهاى ارزیابى اهمیت وقایع انقلابى مختلف در دو مرحله فرایند انقلاب مشخص شود. در این پژوهش پس از تعیین زمان شروع جنبش انقلاب اسلامى و تثبیت نظام جمهورى اسلامى، با تدوین دو چهارچوب مفهومى مبناى بررسى وقایع انقلابى براى هر مرحله از انقلاب مشخص شد. آنگاه با تعریف عملیاتى وقایع هر مرحله، 124 مقوله از وقایع انقلابى (49 مقوله براى مرحله اول و 75 مقوله براى مرحله دوم) به دست آمد. با مشخص شدن انواع و مقولههاى وقایع انقلابى، با استفاده از روش تحلیل محتواى مضمونىِ منابع و اسناد موجود، وقایع انقلابى شهر تهران بزرگ استخراج شد. از این بخشِ تحقیق، 1895 واقعه انقلابى براى مرحله اول انقلاب، و 2083 واقعه انقلابى براى مرحله دوم انقلاب در شهر تهران بزرگ بهدست آمد. سپس با تعریف عملیاتىِ اهمیتِ وقایعِ انقلابىِ مختلف، ارزش وقایع انقلابى بهطور کمى بهدست آمد. با معادلسازى ارزش انواع وقایع انقلابى امکان مقایسه کمى وقایع حاصل شد، و در نهایت از بین آنها براى هر مرحله از انقلاب اسلامى 16 واقعه که بالاترین امتیاز را آورده بودند بهعنوان وقایع برجسته انقلاب اسلامى در تهران شناسایى شدند.
مسعود چلبی؛ رسول عباسی تقیدیزج
دوره 16، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 38-64
چکیده
هدف این پژوهش بررسی تجربی شروطی است که همزمان اجازه برابری توأم با کارائی در نظام آموزش عالی را فراهم میکنند، نه افزایش یکی به هزینه دیگری را. این پژوهش بر اساس طرح مورد پژوهی چندگانه مبتنی بر منطق تکرار، انجام شد. این نوع طرح پژوهشی نیازمند نظریه (اولیه) است." الگوی سه سطحی تولید پایدار علم " چارچوب نظری این مطالعه را تشکیل میدهد. ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی تجربی شروطی است که همزمان اجازه برابری توأم با کارائی در نظام آموزش عالی را فراهم میکنند، نه افزایش یکی به هزینه دیگری را. این پژوهش بر اساس طرح مورد پژوهی چندگانه مبتنی بر منطق تکرار، انجام شد. این نوع طرح پژوهشی نیازمند نظریه (اولیه) است." الگوی سه سطحی تولید پایدار علم " چارچوب نظری این مطالعه را تشکیل میدهد. انتخاب موارد (کشورها) مبتنی بر نمونهگیری نظری است. کشورهای تحت مطاله بر مبنای ملاکهای میزان برابری و کارائی نظام آموزش عالی انتخاب شدند، یعنی دو مجموعه کشورها، یک مجموعه کشورها که همزمان حائز نوعی برابری و کارائی بالا در نظام آموزش عالی بودند (موارد مثبت) و مجموعه دیگر که روی هر دو متغیر مزبور دارای امتیاز پائین بودند (موارد منفی). نتایج این پژوهش نشان داد که ترکیب (توازن) همزمان برابری و کارائی بالا ناشی از ترکیب حضور شروط رقابتپذیری سازمانی، شایسته سالاری، حاکمیت قانون، مردمسالاری، اقتصاد مولد، رقابتپذیری بین جامعهای و فقدان قدرگرائی(بعنوان شروط لازم) و (بهعنوان شروط جانشین پذیر/ کافی) است. یافتههای تجربی مؤید قدرت تبیینی الگوی سه سطحی تولید پایدار علم است و با توجه به روش بهکار رفته، میتوان برای نتایج این مطالعه قابلیت تعمیم تحلیلی قائل شد.
حسین کرمانی
دوره 18، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 38-59
چکیده
هدف این مقاله، شناخت و تحلیل زندگی روزمره کاربران ایرانی در تلگرام است. تلگرام در چند سال اخیر به محبوبترین برنامه پیامرسان در ایران تبدیل شده است و بنابراین تحقیق درباره ابعاد مختلف کاربری در این برنامه ضروری است. در این تحقیق با استفاده از بستر نظری زندگی روزمره و خصوصا نظرات شوتز درباره زیست - جهان امر روزمره به تحلیل زندگی ...
بیشتر
هدف این مقاله، شناخت و تحلیل زندگی روزمره کاربران ایرانی در تلگرام است. تلگرام در چند سال اخیر به محبوبترین برنامه پیامرسان در ایران تبدیل شده است و بنابراین تحقیق درباره ابعاد مختلف کاربری در این برنامه ضروری است. در این تحقیق با استفاده از بستر نظری زندگی روزمره و خصوصا نظرات شوتز درباره زیست - جهان امر روزمره به تحلیل زندگی رومزه کاربران در تلگرام پرداختهایم. برای انجام این تحقیق از تلفیقی از روشهای مشاهده مشارکتی و مصاحبه کیفی استفاده شده است. علاوه بر مشاهده مشارکتی که بهصورت مستمر انجام میشد، با 8 نفر از کاربران پرمصرف تلگرام مصاحبه انجام گرفته است. بر اساس یافتههای تحقیق، عناصر معرفی شده توسط شوتز برای زیست جهان را برای تلگرام نیز در نظر گرفته شده است. یافتهها نشان میدهد که مفهوم زمان در تلگرام تغییر کرده است و همچنین "تو- جهت" و "ما - رابطه"ها سادهتر شکل میگیرد. همچنین، تلگرام بخشی از جهان بالقوه فرد را به جهان بالفعل تبدیل کرده است و دایره همقطاران را نیز گسترانیده است. علاوه بر اینها، تلگرام باعث تغییر سطوح مختلف موقعیتها بر اساس میزان ربط شده و موقعیتها با میزان ربط کم را به موقعیتهای مربوط تبدیل کرده است. این امر خود به پیشروی آرام مردم عادی منجر شده که نوعی از مقاومت است. نوع دیگر مقاومت که در تلگرام شکل میگیرد، استفاده از این بستر برای بروز تکنیکهاست؛ تکنیکهای مقاومت که عمدتا در متنها رخ میدهد.
مینو سلیمی
دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1394، ، صفحه 41-70
چکیده
زبان بهعنوان نظامی وابسته به فرهنگ جامعه، از دگرگونیهای اجتماعی و فرهنگی تاثیر میپذیرد. جنگ بهعنوان یکی از مهمترین دگرگونیهای اجتماعی، توانایی تاثیرگذاری بر تغییرات زبانی دارد. پژوهش حاضر درصدد بررسی تاثیر جنگ و پیامدهای آن مانند مهاجرت بر تغییرات و تداخل زبانی با بهرهگیری از تئوریهای مهاجرت و زبانشناسی اجتماعی ...
بیشتر
زبان بهعنوان نظامی وابسته به فرهنگ جامعه، از دگرگونیهای اجتماعی و فرهنگی تاثیر میپذیرد. جنگ بهعنوان یکی از مهمترین دگرگونیهای اجتماعی، توانایی تاثیرگذاری بر تغییرات زبانی دارد. پژوهش حاضر درصدد بررسی تاثیر جنگ و پیامدهای آن مانند مهاجرت بر تغییرات و تداخل زبانی با بهرهگیری از تئوریهای مهاجرت و زبانشناسی اجتماعی است. روش این پژوهش مطالعه میدانی (مشاهده مشارکتی، جمعآوری مستندات، مصاحبه روایتی) است که منطقه مورد تحقیق (شهرستان سرپلزهاب) را مورد بررسی قرار میدهد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که مهاجرت بهعنوان یکی از پیامدهای جنگ تحمیلی نقشی اساسی در تغییرات فرهنگی داشته و تغییر جنبهای از فرهنگ، دیریا زود به تغییراتی در جنبههای دیگر میانجامد. این نکته را میتوان در مورد همه تغییرات فرهنگی به عنوان یک کل یکپارچه مانند زبان نیز در نظر گرفت. جنگ با دگرگونیهای عظیم خود باعث تغییرات زبانی و فرهنگی و یا تداخل رسوم فرهنگی، اجتماعی در منطقه مورد مطالعه شده و در نتیجه ما با شکل نوینی از مفاهیم تغییریافتهی زبانشناختی، تداخلهای زبانی، گاه مرگ زبانی و باز آفرینی تازهای از ادبیات شفاهی در حوزه ارتباطات میان فرهنگی در این منطقه روبهرو هستیم.
جواد افشارکهن
دوره 8، شماره 2 ، تیر 1386، ، صفحه 42-56
چکیده
در مباحث و آرا ایراد شده پیرامون توسعه و توسعهنیافتگی، متفکران و اهل نظر به شکلی آگاهانه و یا ناآگاهانه از برخی مفروضات بدیهی بهره میگیرند. سنتهای نظری بدینسان به موازات هم و یا به صورت جایگزین ظهور و بروز مییابند. نظریات توسعه با گذشتن از مسیرهای رقابت و چالش و گاه تعامل تکمیلی، به پارادایمهای توسعه شکل دادهاند، پارادایمهایی ...
بیشتر
در مباحث و آرا ایراد شده پیرامون توسعه و توسعهنیافتگی، متفکران و اهل نظر به شکلی آگاهانه و یا ناآگاهانه از برخی مفروضات بدیهی بهره میگیرند. سنتهای نظری بدینسان به موازات هم و یا به صورت جایگزین ظهور و بروز مییابند. نظریات توسعه با گذشتن از مسیرهای رقابت و چالش و گاه تعامل تکمیلی، به پارادایمهای توسعه شکل دادهاند، پارادایمهایی که بعضآ از اصول موضوعه یکسان یا متفاوت بهره میگیرند.
پارادایم غالب در زمینه توسعه عمومآ واجد مؤلفههایی است که امروزه در بسیاری از آثار ارائه شده در باب توسعه و توسعهنیافتگی قابل یافت است. پذیرش برنامهریزی بهعنوان راه تحقق توسعه، ضرورت عبور از وضعیتی برزخی موسوم به دوران گذار و گزیرناپذیری توسعه برخی از مفروضات مورد پذیرش قرار گرفته در این پارادایماند. مقاله حاضر با بیان برخی استدلالهای نظری در صدد تردیدافکنی در این موارد است. بر این اساس، نوشتار حاضر فرضیهای جدید پیش میکشد و از امکانناپذیری تحقق توسعه در برخی جوامع سخن میگوید. فرجام دور یا نزدیک برخی جوامع شاید توسعهنیافتگی باشد. بدینسان، مباحث توسعه باید در انتظار «انقلاب کپرنیکی» باشند.
ابراهیم فیوضات
دوره 4، شماره 1 ، فروردین 1381، ، صفحه 65-77
چکیده
جوانان در گذشته در حوزه ی حرفه و فن با انتقال فکر و پیشه اموزش می دیدند.حوزه ی مذکور متاثر از نظام استاد و شاگردی بود.جوانان در این عرصه ی زندگی پختگی را تجربه می کردند.زندگی خانوادگی،کاری و تفریح از یک وحدت نسبی برخوردار بود.خانواده به چنین نظام و فرایندی امیدوار بود.با این که متعاقب انقلاب صنعتی در غرب نظام استاد_شاگردی متحول شد و اموزش ...
بیشتر
جوانان در گذشته در حوزه ی حرفه و فن با انتقال فکر و پیشه اموزش می دیدند.حوزه ی مذکور متاثر از نظام استاد و شاگردی بود.جوانان در این عرصه ی زندگی پختگی را تجربه می کردند.زندگی خانوادگی،کاری و تفریح از یک وحدت نسبی برخوردار بود.خانواده به چنین نظام و فرایندی امیدوار بود.با این که متعاقب انقلاب صنعتی در غرب نظام استاد_شاگردی متحول شد و اموزش در طول یک عمر به مرحله های کوتاه مدت تغییر یافت ولی در کشورهای در حال توسعه نظیر ایران بین تحول ماشینی،صنعت پیشه وری و نظام اموزشی آن ارتباط منطقی به وجود نیامدو این ناهمخوانی باعث سردرگمی و عدم اعتماد خانواده ها به حرفه و فن شد.تقدیر گرایی و عدم توجه به عقلانیت نگرش خانواده ها و جوانان را درباره ی کار و حرفه بیش تر با ابهام مواجه ساخت.
میثم موسایی؛ نادر مهرگان؛ سعید گرشاسبی فخر
دوره 10، شماره 4 ، دی 1388، ، صفحه 1-17
چکیده
این مقاله با استفاده از تحلیل سری زمانی طلاق به بررسی ارتباط بین طلاق و سواد، شهرنشینی، هزینه خانوار ، درآمد و نحوه توزیع آن طی سال های 1385-1353 در سطح کلان در ایران می پردازد. ضرایب مدل های ارایه شده بر مبنای روش های اقتصاد سنجی براورد شده است. نتایج آن حاکی از این است که بین توزیع درآمد و نرخ طلاق رابطه معنی داری وجود دارد به این ...
بیشتر
این مقاله با استفاده از تحلیل سری زمانی طلاق به بررسی ارتباط بین طلاق و سواد، شهرنشینی، هزینه خانوار ، درآمد و نحوه توزیع آن طی سال های 1385-1353 در سطح کلان در ایران می پردازد. ضرایب مدل های ارایه شده بر مبنای روش های اقتصاد سنجی براورد شده است. نتایج آن حاکی از این است که بین توزیع درآمد و نرخ طلاق رابطه معنی داری وجود دارد به این صورت که با بدتر شدن نحوه توزیع درآمد ، تعداد طلاقهای اتفاق افتاده نیز افزایش داشته است. این نتیجه با هر دو معیار ضریب جینی و نسبت سهم 10 درصد ثروتمندترین به 10 درصد فقیرترین برای اندازه گیری توزیع درآمد در ایران تأیید شده است. از دیگر نتایجی که این مقاله به آن دست یافته است می توان به ارتباط مستقیم نرخ طلاق با هزینه ماهانه خانوارهای ایرانی اشاره کرد که هرچه این هزینه افزایش یافته نرخ طلاق افزایش یافته است. همچنین طلاق با افزایش شهرنشینی افزایش معناداری یافته است اما با افزایش درآمد و سطح سواد عمومی شاهد کاهش طلاق بوده ایم. در مجموع نتایج این مطالعه دلالت بر نقش معنادار و تعیین کننده متغیر های سواد، شهرنشینی، هزینه خانوار، درآمد و نحوه توزیع آن بر میزان طلاق در 33 سال کذشته دارد.
مهرداد جواهریپور؛ رضا صفایی
دوره 17، 1,2 ، فروردین 1395، ، صفحه 5-30
چکیده
هدف این مقاله کاربست نظریة "هژمونی" گرامشی برای بررسی رابطة نیروهای ملی و مذهبی، و شناخت شالودة اجتماعی روابط تعارضآمیز این نیروها در متن تحولات دورة نخستوزیری دکترمصدق است. این بررسی براساس شواهد و دادههای تاریخی نشان میدهد منازعة نیروهای ملی و مذهبی بر سر هژمونی از عوامل مؤثر بر فروپاشی جبهةملی و سرنگونی دولت دکترمصدق بود. ...
بیشتر
هدف این مقاله کاربست نظریة "هژمونی" گرامشی برای بررسی رابطة نیروهای ملی و مذهبی، و شناخت شالودة اجتماعی روابط تعارضآمیز این نیروها در متن تحولات دورة نخستوزیری دکترمصدق است. این بررسی براساس شواهد و دادههای تاریخی نشان میدهد منازعة نیروهای ملی و مذهبی بر سر هژمونی از عوامل مؤثر بر فروپاشی جبهةملی و سرنگونی دولت دکترمصدق بود. از آنجاییکه کشمکشهای سیاسی به تنهایی نقش کلیدی نداشتهاند، در اینجا کشمکشهای سیاسی در متن منازعة هژمونیک نیروهای ملی و مذهبی تحلیل شدهاند. افزون بر این، منازعة هژمونیک نیروهای ملی و مذهبی بر اساس تمایزی تحلیل میشود که گرامشی بین "رهبری سیاسی" و "رهبری اخلاقی ـ فکری" مطرح کرده است. یافتهها نشان میدهند که منازعة آیتاللهکاشانی و دکترمصدق بر سر "رهبری سیاسی" جنبش ملی، و همچنین منازعة گروههای ملی و مذهبی بر سر "رهبری اخلاقی فکری" نقش مهمی در تغییر موازنة نیروهای اجتماعی و شکلگیری ائتلاف ضدمصدقی در واپسین روزهای مرداد 1332 داشته است. درعینحال، این منازعة هژمونیک بحران عمیقتری را نیز در جامعة ایران آشکار ساخت: بحران هژمونی، بحران ناشی از دورة گذار از یک "جامعة سنتی" به یک "جامعة متوسط جدید بود که خودش را در تکثر منازعات هژمونیک نیروهای ملی و مذهبی نمایان ساخت.
محمد رضایی؛ حامد کیا
دوره 17، شماره 4 ، دی 1395، ، صفحه 25-50
چکیده
هدف این مقاله به دست آوردن تصویری از تشکلهای دانشجویی است که آنها را در رابطه با سیاست تعریف میکند. تشکلهای سیاسی دانشجویی قبل از هر چیز شبکهای از روابط دوستی هستند که بر اساس اهداف مشترک شکل گرفتهاند. اما، این روابط دوستی در دو سطح مورد ارزیابی قرار میگیرند: اول، در سطح دور هم بودن و بدون دغدغه و هدف مشخصی ادامه دادن؛ دوم، ...
بیشتر
هدف این مقاله به دست آوردن تصویری از تشکلهای دانشجویی است که آنها را در رابطه با سیاست تعریف میکند. تشکلهای سیاسی دانشجویی قبل از هر چیز شبکهای از روابط دوستی هستند که بر اساس اهداف مشترک شکل گرفتهاند. اما، این روابط دوستی در دو سطح مورد ارزیابی قرار میگیرند: اول، در سطح دور هم بودن و بدون دغدغه و هدف مشخصی ادامه دادن؛ دوم، با هم بودن و حول اهداف مشترک گرد هم آمدن. در تحقیق صورت گرفته، در نظر بسیاری از دانشجویان تشکلهای سیاسی نوعی از دور هم بودن هستند چون هدف مشترکی در آنها دیده نمیشود. اما، از طرف دیگر، سوژههای سیاسی که در تشکلها شکل پیدا میکنند قادر به تأثیرگذاری و تغییر فضای اطراف خود هستند. بنابراین، برای بررسی این مسئله، ما سعی کردیم با خلق مفاهیم دور هم_ بودگی و با هم_ بودگی دو وضعیتی را تعریف کنیم که بر اساس آن بتوان رابطه تشکلهای دانشجویی را با امر سیاست باز تعریف کرد. این تحقیق به شیوه کیفی انجام شده و با دانشجویان فعال و غیر فعال مصاحبه و مشاهده میدانی به عمل آمده است. در نتیجهگیری آمده است که سیاست بهمثابه جریانی اثرپذیر و اثرگذار، که در زندگی روزمره تشکلهای دانشجویی صورت میگیرد، باعث به وجود آمدن حس مشترک میشود. بنابراین پاسداری و ادامه این حس مشترک به شکل آرمان و هدف برای تشکلهای سیاسی تعریف میشود
مهناز جلیلی؛ محمدجواد زاهدی؛ فرهنگ ارشاد؛ علی ربیعی
دوره 17، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 26-48
چکیده
علم پدیده ای اجتماعی است از این رو از اجتماع کنشگران فعال در عرصه علم به نام اجتماع علمی یاد میشود. این که بین سرمایه علمی و اجتماع علمی چه رابطه ای وجود دارد موضوع این مقاله است. در این مقاله سعی شده با استفاده از نظریه هبیتوس و میدان بوردیو به این سوال پاسخ داده شود. از این رو با پروبلماتیک کردن موضوع در حوزه رشته علوم اجتماعی، ...
بیشتر
علم پدیده ای اجتماعی است از این رو از اجتماع کنشگران فعال در عرصه علم به نام اجتماع علمی یاد میشود. این که بین سرمایه علمی و اجتماع علمی چه رابطه ای وجود دارد موضوع این مقاله است. در این مقاله سعی شده با استفاده از نظریه هبیتوس و میدان بوردیو به این سوال پاسخ داده شود. از این رو با پروبلماتیک کردن موضوع در حوزه رشته علوم اجتماعی، اجتماع علمی مربوط به رشته جامعه شناسی به عنوان جامعه هدف انتخاب شده و با اساتید این رشته با نمونه 163 نفر در دانشگاههای مستقر در کلانشهر تهران مصاحبه شد. نتایج تحقیق نشان داد که میزان سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی به مثابه دو مؤلفه سازنده اجتماع علمی رشته جامعه شناسی از وضعیت نسبتاً خوبی برخوردار است و بین این دو مؤلفه و سرمایه علمی همبستگی مثبت و متقابلی وجود دارد.
مسعود چلبی؛ حسین اکبری
دوره 6، شماره 3 ، مهر 1384، ، صفحه 28-46
چکیده
این مطالعه درصدد بررسی اثرات سطوح توسعه سیاسی و توسعه اقتصادی بر نابرابریهای اجتماعی است.نابرابری هایی که در این پژوهش مدنظر قرار گرفته اند عبارتند از نابرابری در توزیع درآمد،نابرابری جنسیتی و نابرابری بخشی.این تحقیق بر اساس روش تطبیقی-طولی انجام یافته است که در آن از داده های ثانویه برای 208 کشور جهان از سال 1970 تا 2000 استفاده شده است.تحلیل ...
بیشتر
این مطالعه درصدد بررسی اثرات سطوح توسعه سیاسی و توسعه اقتصادی بر نابرابریهای اجتماعی است.نابرابری هایی که در این پژوهش مدنظر قرار گرفته اند عبارتند از نابرابری در توزیع درآمد،نابرابری جنسیتی و نابرابری بخشی.این تحقیق بر اساس روش تطبیقی-طولی انجام یافته است که در آن از داده های ثانویه برای 208 کشور جهان از سال 1970 تا 2000 استفاده شده است.تحلیل داده ها با استفاده از الگو سازی معادلات ساختاری انجام شد.نتایج نشان می دهند که توسعه سیاسی از دو مسیر عمده اثر کاهنده بر نابرابری های اجتماعی دارد:یکی اینکه،توسعه سیاسی،(عمدتا مردم سالاری) فرایند تحقق توسعه اقتصادی را در خلال زمان هموار می سازد.دیگر اینکه:توسعه سیاسی باعث کاهش فساد اداری خواهد شد،که این نیز سهمی در تقلیل نابرابری های اجتماعی دارد.یافته ها همچنین نشان میدهد که موقعیت کشورها در نظام جهانی اثر قابل توجهی بر توسعه اقتصادی آنها دارد.به علاوه، توسعه اقتصادی به طور مستقیم و غیر مستقیم موجبات کاهش در نابرابری های اجتماعی را در بلند مدت فراهم می نماید.
عبدالرحمن راسخ؛ صدیقه حافظی؛ معصومه باقری
دوره 8، شماره 4 ، دی 1386، ، صفحه 30-53
چکیده
براساس نظریه تحرک رفتارها، حالات و ارزشهای افراد تحت تأثیر پایگاه اجتماعی پیشین (مبدأ) و نیز پایگاه اجتماعی جاری (مقصد) آنها قرار میگیرد. اگر پایگاه اجتماعی پیشین و پایگاه اجتماعی جاری فرد یکسان نباشد، گوییم تحرک اجتماعی رخ داده است. جهت بررسی تأثیر تحرک اجتماعی بر رفتارها، حالات و ارزشهای افراد، مدلهایی تحت عنوان مدلهای قطری ...
بیشتر
براساس نظریه تحرک رفتارها، حالات و ارزشهای افراد تحت تأثیر پایگاه اجتماعی پیشین (مبدأ) و نیز پایگاه اجتماعی جاری (مقصد) آنها قرار میگیرد. اگر پایگاه اجتماعی پیشین و پایگاه اجتماعی جاری فرد یکسان نباشد، گوییم تحرک اجتماعی رخ داده است. جهت بررسی تأثیر تحرک اجتماعی بر رفتارها، حالات و ارزشهای افراد، مدلهایی تحت عنوان مدلهای قطری تحرک پیشنهاد شده است. در این مقاله، با استفاده از مدلهای قطری تحرک برای متغیر پاسخ ترتیبی، به مطالعه هویت طبقاتی اجتماعی زنان شاغل در دانشگاههای شهید چمران اهواز و علوم پزشکی جندی شاپور میپردازیم. از میان نتایج مختلف حاصل از این مطالعه میتوان به تأثیر متغیرهای سن، تحصیلات پدر، درآمد فرد، درآمد همسر، وضعیت استخدامی همسر و تحرک اجتماعی بر هویت طبقاتی اجتماعی زنان اشاره کرد. همچنین با توجه به نمونه مورد مطالعه، زنان در تعیین طبقه اجتماعیشان به موقعیت شغلی خود بیش از موقعیت شغلی همسرشان اهمیت می-دهند.
سید آیت الله میرزایی
دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 32-68
چکیده
در مطالعه ناسیونالیسم این باور رایج وجود دارد که ناسیونالیسم ریشه قومی دارد و قومیت عمدهترین متغیر تاثیرگذار بر گرایشهای ناسیونالیستی است. در این پژوهش با هدف بررسی نسبت ناسیونالیسم و قومیت گرایشهای ناسیونالیستی نمونهای از دانشجویان ایرانی (بلوچ، ترک، فارس، عرب، کرد، لر) مورد پیمایش قرار گرفته است. نخست این که بر اساس یافتههای ...
بیشتر
در مطالعه ناسیونالیسم این باور رایج وجود دارد که ناسیونالیسم ریشه قومی دارد و قومیت عمدهترین متغیر تاثیرگذار بر گرایشهای ناسیونالیستی است. در این پژوهش با هدف بررسی نسبت ناسیونالیسم و قومیت گرایشهای ناسیونالیستی نمونهای از دانشجویان ایرانی (بلوچ، ترک، فارس، عرب، کرد، لر) مورد پیمایش قرار گرفته است. نخست این که بر اساس یافتههای پژوهش حسب اولویت، دانشجویان ایرانی به ترتیب به ناسیونالیسم مدنی، باستانی، مذهبی و دولتی گرایش دارند. از این میان دو گرایش مذهبی و دولتی همبستگی بالایی دارند و متمایز نیستند. نتیجه آن که در ایران با سهگانه ناسیونالیسم مدنی، باستانی، مذهبی مواجه هستیم. بنابراین برخلاف آن چه تصور میشود گرایش ناسیونالیستی یگانهای وجود ندارد. نتیجه دیگر این که از میان گرایشهای ناسیونالیستی افراز شده با گرایش بسیار قوی دانشجویان اقوام ایرانی به ناسیونالیسم مدنی نسبت به سایر گرایشهای ناسیونالیستی مواجه هستیم. یافته دیگر این پژوهش نشان میدهد، متغیرهای مذهب، پایگاه اجتماعی اقتصادی، جنس و مکان سکونت تأثیر تبیین کنندهای برگرایشهای ناسیونالیستی ندارند. نتیجه این که گرایشهای ناسیونالیستی خصلتی فراطبقاتی، فرامذهبی (شیعه/ سنی)، فراجنسی (زن/ مرد) و فرامکانی (شهری/ روستایی) دارند. اما رابطه و تاثیر تبیینکنندة قومیت، یعنی متغیر اصلی پژوهش، قابل تأمل و تحلیل است. از میان گرایشهای ناسیونالیستی تنها ناسیونالیسم مدنی از متغیر قومیت تاثیر نمیپذیرد و خصلتی فراقومیتی داشته و تنوع فرهنگی و اجتماعی را پوشش میدهد. در حالی که دو گرایش باستانگرایی و مذهبی در ارتباط با متغیر قومیت بازنمای اختلاف هستند. در نتیجه بیشترین همگرایی قومی مربوط به ناسیونالیسم مدنی پس از آن باستانگرایی و سپس ناسیونالیسم مذهبی قرار دارد. همچنین همبستگی میان ناسیونالیسم مدنی و باستانگرایی به نسبت سایر ترکیبهای ناسیونالیستی بیشتر است. با توجه به نسبت قومیت با گرایشهای ناسیونالیستی، بروز چالشهای قومیتی به هنگام سیطره ایدئولوژیهای ناسیونالیستی مذهبی، باستانگرا و مدنی بر ماشین دولت قابل تأمل است و از این نسبت میتوان فاصله میان دولت و ملت را گمانهزنی کرد.
علیرضا شجاعی زند
دوره 6، شماره 1 ، فروردین 1384، ، صفحه 34-66
چکیده
بیش از پنج دهه نیست که بررسی انواع،میزان و تغییرات دینداری موضوع مطالعات تجربی و میدانی قرار گرفته است.ابعاد و شاخص های دینداری از اوایل دهه 60،که گرهارد لنسکی نخستین مدل دینداری را پیشنهاد کرد تاکنون، تحولات بسیاری را به خود دیده است،اما همگی در دو خصوصیت مشترک بوده اند:ملهم بودن از آموزشهای مسیحی و متاثر شدن از متغیرهای تاریخی -اجتماعی ...
بیشتر
بیش از پنج دهه نیست که بررسی انواع،میزان و تغییرات دینداری موضوع مطالعات تجربی و میدانی قرار گرفته است.ابعاد و شاخص های دینداری از اوایل دهه 60،که گرهارد لنسکی نخستین مدل دینداری را پیشنهاد کرد تاکنون، تحولات بسیاری را به خود دیده است،اما همگی در دو خصوصیت مشترک بوده اند:ملهم بودن از آموزشهای مسیحی و متاثر شدن از متغیرهای تاریخی -اجتماعی غرب.وجود همین دو ویژگی امکان بهره برداری از این مدلها را در بسترهای دینی و اجتماعی متغیر دشوار ساخته ،مع الوصف مانع از انجام دادن برخی تمرینات در مطالعه دینداری با استفاده از سنجه های مشهور تر آنان نگردیده است.اینک پس از سپر شدن بیش از یک دهه از مطالعات دینداری در ایران و آشکار شدن ضعفها و نارسایی های موجود در مدل و قالبهای رایج ،عزم جدیدی برای ساخت و به کار گیری سنجه های منبعث از آموزه های اسلامی و متطبق با شرایط اجتماعی ایران شکل گرفته ایت که نوید بخش رفتن به سوی مدلی جامع و سنجه ای معیار برای این کار می باشد.این مقاله با همین پیشینه و در راستای همین هدف،پس از تعریف دینداری،برخی از مشهورترین مدلهای دینداری را معرفی نموده است تا با وارسی و نقد اجتماعی آنها،زمینه برای ارائه"مدلی برای سنجش دینداری در ایران" فراهم آید.دینداری دارای ابعاد و اجزایی است که از وجوه مختلف دین منبعث می گردد و به نوبه خود نسبتی با ابعاد وجودی انسان دارد.لذا تلاش شده است تا مدل پیشنهادی ،از یکسو،بیانگر نسبت های منطقی میان این دو مقولات باشد ،و از سوی دیگر،علاوه بر "ابعاد"،تجلیات دینداری،مثل"آثار" و " پی آمدهای" عمیق آن را در سنجش به کار می آیند نمایان سازد.اشاره به رعایت چند نکته اساسی در پیاده سازی و تبدیل مدل به یک سنجه عملیاتی و شرح و توضیح مفاهیم و اصطلاحات به کار رفته در آن بخش انتهایی کار است که برای اطلاع از ضعف و خطاهای احتمالی و باز بینی و اصلاحات لازم در معرض مداقه و ارزیابی اساتید فن گذاشته می شود.
سید علیرضا دربندی؛ سعید معیدفر
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1385، ، صفحه 34-58
چکیده
توجه به منافع جمعی و جمع گرایی عقلانی از ضرورت های بنیادی هر جامعه است.در این پژوهش تلاش بر این بوده است تا متغیرهای تاثیر گذار بر جمع گرایی یا همکاری در دوراهی اجتماعی شناسایی شود.چهارچوب نظری پژوهش تئوری متاخر انتخای عقلانی است که در تحلیل خود از رفتار انسان غیر از محاسبالت سود و زیان مادی،تمایلات دیگر خواهانه و رفتار منصفانه ...
بیشتر
توجه به منافع جمعی و جمع گرایی عقلانی از ضرورت های بنیادی هر جامعه است.در این پژوهش تلاش بر این بوده است تا متغیرهای تاثیر گذار بر جمع گرایی یا همکاری در دوراهی اجتماعی شناسایی شود.چهارچوب نظری پژوهش تئوری متاخر انتخای عقلانی است که در تحلیل خود از رفتار انسان غیر از محاسبالت سود و زیان مادی،تمایلات دیگر خواهانه و رفتار منصفانه نیز مورد توجه قرار می دهد.بر مبنای فرضیه های تحقیق ،متغیرهای تعهد عام،خویشتن داری،دین داری،تمایل به همکاری،باور به زیانهای عدم همکاری،اعتماد به همکاری دیگران،رضایت از زندگی،دریافت پیامهای متقتعد کننده و تجربه واکنش منفی دیگران بر جمع گرایی موثر بوده است.رفتار جمع گرایانه مورد بررسی،توفق توقف عابران در برابر چراغ قرمز است.نمونه تحقیق شامل 300 نفر از عابرانی است که از سه تقاطع پر ازدحام در جنوب،مرکز و شمال تهران قصد عبور از چراغ قرمز را داشته اند.بر پایه تحلیل یافته های تحقیق،رابطه همه متغیرها -به جز رضایت از زندگی و تجربه واکنش منفی دیگران-با متغیر وابسته تایید می شود.در تحلیل رگرسیون به شیوه گام به گام نیز متغیرهای،"دریافت پیامهای متقاعد کننده" "خویشتن داری" و"تعهد عام وارد معامله شده اند و در کجموع حدود 17 درصد از تغییرات متغییر وابسته را تبیین کردند.به منظور افزایش همکاری در موقعیت های دو راهی اجتماعی چند راه حل ارائه می شود:1.تقویت دیگر خواهی و تعهد جمعی،2. آموزش درباره زیان های عدم همکاری و فواید همکاری3.کم هزینه کردن همکاری و پر هزینه کردن عدم همکاری4. تقویت نظارت رسمی و غیر رسمی.
مهدی امیر کافی
دوره 7، شماره 4 ، دی 1385، ، صفحه 38-71
چکیده
داده های مورد بررسی در علوم اجتماعی و خصوصا در جامعه شناسی اغلب دارای ساخت سلسله مراتبی هستند.در طول دو دهه گذشته،تلاش زیادی از سوی محققان به منظور ایحاد روش های آماری مناسب برای تحلیل این نوع داده ها صورت گرفته است.در نتیجه این تلاشها،هم اکنون مجموعه مهمی از مدل ها،که مدلهای خطی سلسله مراتبی نامیده می شوند،همراه با برنامه های کامپیوتری ...
بیشتر
داده های مورد بررسی در علوم اجتماعی و خصوصا در جامعه شناسی اغلب دارای ساخت سلسله مراتبی هستند.در طول دو دهه گذشته،تلاش زیادی از سوی محققان به منظور ایحاد روش های آماری مناسب برای تحلیل این نوع داده ها صورت گرفته است.در نتیجه این تلاشها،هم اکنون مجموعه مهمی از مدل ها،که مدلهای خطی سلسله مراتبی نامیده می شوند،همراه با برنامه های کامپیوتری پدیدار گردیده است.ما در این بررسی،با توجه به کارهای صورت گرفته،اهمیت تحلیل چند سطحی را در تحقیقات اجتماعی نشان خواهیم داد.همچنین ویژگیهای این متد را خاطر نشان خواهیم ساخت.علاوه بر این،در این بررسی منطق مدلهای خطی سلسله مراتبی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.ما به بعضی از تحقیقاتی که مدل چند سطحی را به کار گرفته اند اشاره می کنیم و به تحلیل فرضیه های مورد آزمون،ساختار داده های سلسله مراتبی و منبع داده های چند سطحی آنها می پردازیم.در پایان نیز به مشکلاتی خواهیم پرداخت که این نوع مدلها با آن مواجه هستند.
ناصر فکوهی
دوره 5، شماره 1 ، فروردین 1383، ، صفحه 40-57
چکیده
در تحلیل انسان شناختی گفت و گو را میتوان نوعی"مبادله"به حساب آورد که طرفین ان با حضور فیزیکی و ذهنی در حوزه های ویژه(حوزه تبادل)وارد کنش متقابل با یکدیگر می شوند.حوزه تبادل خود در میدانی تعاملی از دو حوزه دیگر قرار می گیرد:از یک سو،حوزه ممنوعیت ها(تابلوها)که هرگونه ورود سامان نایافته و غیرقانونمند در ان سبب ایجاد تنش و تعارض می گردد ...
بیشتر
در تحلیل انسان شناختی گفت و گو را میتوان نوعی"مبادله"به حساب آورد که طرفین ان با حضور فیزیکی و ذهنی در حوزه های ویژه(حوزه تبادل)وارد کنش متقابل با یکدیگر می شوند.حوزه تبادل خود در میدانی تعاملی از دو حوزه دیگر قرار می گیرد:از یک سو،حوزه ممنوعیت ها(تابلوها)که هرگونه ورود سامان نایافته و غیرقانونمند در ان سبب ایجاد تنش و تعارض می گردد و این تنش ها که میتوانند به بحرانهایی سخت تبدیل شوند خود را به دورن حوزه تبادل نیز منتقل می کنند.از سوی دیگر،در این باره با حوزه ای از تعلق ها (توتم ها) ره به روییم که در سطوح و لایه های متفاوت،متداخل و پویا وارد عمل می شوند و در آن شدت تعلق و تداوم تعلق دو عامل اساسی به حساب می آیند.در این جا نیز هرگونه خروج از کل حوزه یا هرگونه جابه جایی میان سطوح و تغییر شدت یا تداوم تعلق،چنان چه به صورتی سامان نایافته و غیرقانونمند انجام بگیرد،به همان نتایج فوق منجر می گردد.در نهایت،حوزه گفت و گو تابعی است کنش ها و واکنش های انجام یافته در دو حوزه تابویی و توتمی.مبنای نظری در رویکرد انسان شناختی به این موضوع با حرکت از تحلیل مالینوفکسی از "کولا" و نظریه"هدیه"موس،به نظریه های لوی-استراوس و فرانسواز هریتیه بر ممنوعیت ازدواج با محارم به مثابه پایه تبیین حوزه های تابویی و توتمی و مبادله و گفت و گو تکیه زده و از این راه تلاش میکند چارچوبی نظری و تحلیلی برای مفهوم گفت و گو میان فرهنگها ارائه نماید.
محمد سعید ذکائی
دوره 7، شماره 2 ، تیر 1385، ، صفحه 41-75
چکیده
مهاجرت به عنوان تجربه ای از مصرف مکان و فضا راه حلی برای پر کردن فرصتهای زندگی و رفتاری رایج در میان طیفی از نخبگان جوان است که با انتخاب آن به دنبال ارتقای سرمایه های فرهنگی و انسانی خویش و حفظ تمایز خویش هستند.مقاله حاضر با الهام از مفهوم نوگرایی بازاندیشانه متفکران مردن و پست مدرن معاصر و با استفاده از رویکرد نظریه مبنایی به ...
بیشتر
مهاجرت به عنوان تجربه ای از مصرف مکان و فضا راه حلی برای پر کردن فرصتهای زندگی و رفتاری رایج در میان طیفی از نخبگان جوان است که با انتخاب آن به دنبال ارتقای سرمایه های فرهنگی و انسانی خویش و حفظ تمایز خویش هستند.مقاله حاضر با الهام از مفهوم نوگرایی بازاندیشانه متفکران مردن و پست مدرن معاصر و با استفاده از رویکرد نظریه مبنایی به دنبال روشن ساختن تفسیر ،معنا و اهمیت رفتار مهاجرتی نخبگان جوان برهویت یابی و انگیزه ها و زمینه های اجتماعی فرهنگی موثر بر این رفتار است.نتایج پژوهش کیفی انجام شده بیانگر تاثیر آشکار فرایندهای جهانی شدن و ارزش های جهان وطنی بر گرایش ها و ارزش های این گروه از جوانان است.به همان سان در سطح فردی تمایل به حفظ سلیقه ها و سبک های فردی زندگی و ارتنقا مهارتهای حرفه ای و تحصیلی و نیاز به اثبات توانایی های فکری و حرفه ای محرک مهمی در انتخاب رفتارهای مهاجرتی محسوب می شود.
محمدجواد زاهدى؛ على بیرانوند
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1389، ، صفحه 44-70
چکیده
مشارکت شرایطى را فراهم مىکند که در آن همه شهروندان صرفنظر از تعلقات قوممدارانه و یا علایق و اعتقادات شخصىشان متناسب با سطح مهارت و توانمندىهاى ذهنى در تمام پدیدههاى اجتماعى تأثیرگذار باشند. یکى از جنبههاى مهم مشارکت، مشارکت سیاسى است.
استقرار نظام دموکراتیک نیازمند زمینههاى فرهنگى و اجتماعى مناسبى است از این رو مطالعه ...
بیشتر
مشارکت شرایطى را فراهم مىکند که در آن همه شهروندان صرفنظر از تعلقات قوممدارانه و یا علایق و اعتقادات شخصىشان متناسب با سطح مهارت و توانمندىهاى ذهنى در تمام پدیدههاى اجتماعى تأثیرگذار باشند. یکى از جنبههاى مهم مشارکت، مشارکت سیاسى است.
استقرار نظام دموکراتیک نیازمند زمینههاى فرهنگى و اجتماعى مناسبى است از این رو مطالعه علمى این زمینهها هم مىتواند چگونگى نیل به دموکراسى را روشن کند و هم اینکه در شناخت و معرفى الگوهاى مشارکت سیاسى متناسب با نظام اجتماعى کشور کارساز باشد. کنشها، ارتباطات و همچنین نوع و سطح مشارکت سیاسى افراد در هر جامعهاى به میزان زیادى متأثر از تفاوتهاى اقتصادى ـاجتماعى آنها است. در این تحقیق کوشیدهایم به این سؤال مهم پاسخ دهیم که آیا بین متغیر پایگاه اقتصادى ـاجتماعى با نوع نگرش به مشارکت سیاسى رابطه معنادارى وجود دارد؟ متغیر وابسته در این پژوهش، مشارکت سیاسى است که در شش سطح فعالیت حزبى و انتخاباتى، تماس با صاحبمنصبان، ارسال پیام براى مسئولان، اقدام براى حل معضلات اجتماعى، کنش اعتراضآمیز و کنش رأىدهى مورد سنجش قرار گرفته است. متغیر مستقل تحقیق، پایگاه اقتصادى ـاجتماعى است که با سه شاخص میزان سواد، میزان درآمد و منزلت شغلى محاسبه شده است. جهت سنجش نگرش به مشارکت سیاسى جامعه آمارى پژوهش، از فن پرسشنامه بهمثابه اصلىترین ابزار گردآورى اطلاعات در تحقیقات پیمایشى استفاده شده است. جامعه آمارى این پژوهش کلیه افراد 18 سال و بالاتر ساکن شهر خرمآباد است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر بهعنوان نمونه تعیین شد. روش نمونهگیرى این پژوهش روش طبقهاى و خوشهاى چندمرحلهاى است. نتایج این پژوهش نشان مىدهد که بین پایگاه اقتصادى ـاجتماعى مردم شهر خرمآباد و نگرش آنان به مشارکت سیاسى رابطه معنادارى وجود دارد. یافتهها نشان مىدهند پاسخگویانى که داراى پایگاه اقتصادى ـاجتماعى پایین هستند با مشارکت سیاسى مخالفت بیشترى داشتهاند.
منصوره اعظم آزاده؛ مرضیه مشتاقیان
دوره 18، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 44-69
چکیده
با توجه به اهمیت حفظ و ارتقاء روابط اعضاء خانواده طی دوران حبس، مقاله حاضر با استفاده از روش پیمایش، به بررسی روابط بین داغ ننگ(متغیر مستقل)، کیفیت روابط اعضاء خانواده(متغیر واسط)، و عدمسلامت روان اعضاء خانواده (متغیر پیامد) میپردازد. در این تحقیق داغ ننگ در دو بعد تعاملی و جنسیتی، کیفیت روابط اعضاء خانواده در سه بعد روابط زن- شوهر، ...
بیشتر
با توجه به اهمیت حفظ و ارتقاء روابط اعضاء خانواده طی دوران حبس، مقاله حاضر با استفاده از روش پیمایش، به بررسی روابط بین داغ ننگ(متغیر مستقل)، کیفیت روابط اعضاء خانواده(متغیر واسط)، و عدمسلامت روان اعضاء خانواده (متغیر پیامد) میپردازد. در این تحقیق داغ ننگ در دو بعد تعاملی و جنسیتی، کیفیت روابط اعضاء خانواده در سه بعد روابط زن- شوهر، روابط فرزند-مادر، و روابط فرزند-پدر، و عدمسلامت روان در سه بعد افسردگی، و اضطراب زن سرپرست خانوار و اختلال سلوک فرزندان عملیاتی شده است. نمونهگیری پیمایش از نوع سیستماتیک و شامل 222 نفر از زنان سرپرست خانوارِ تحت حمایت انجمن حمایت از زندانیان مرکز (تهران) است. مبتنی بر یافتهها در دامنه 1 تا 6، میانگین کیفیت روابط اعضاء خانواده 6/3، و در حد متوسط بود. افزایش داغ ننگ با کاهش کیفیت روابط اعضای خانواده همبستگی داشت. همچنین افزایش داغ ننگ، افزایش میزان عدمسلامت روان خانواده را همراه داشت. کاهش کیفیت روابط اعضای خانواده نیز با افزایش میزان عدمسلامت رابطه داشت. مطابق یافتههای تحلیل چندمتغیره، 15 درصد از تغییرات واریانس افسردگی زنان با ورود متغیرهای کیفیت روابط زن- شوهر، و کیفیت روابط فرزند- مادر، 14 درصد از تغییرات واریانس اضطراب زنان با ورود متغیرهای کیفیت روابط فرزند- مادر، و تعداد افراد تحت تکفل مادر، و 4/23 درصد از واریانس اختلال سلوک فرزندان با ورود متغیرهای کیفیت رابطه فرزند- پدر، کیفیت رابطه فرزند- مادر و سرانه درآمدی خانوار به معادله رگرسیونی تبیین شد.
مصطفی عبدی
دوره 16، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 48-72
چکیده
پس از معرفی شیوه تولید آسیایی توسط مارکس، مسئله تغییرات سیاسی ـ اجتماعی در این جوامع ذهن شرقشناسان مارکسیست را به خود جلب کرد. مارکس خود تنها راه تغییر در این کشورها را ورود عناصر سرمایهداری از بیرون میدانست. این مسئله تا کنون حل نشده و تغییر بهواسطه نیروهای بیرونی به یکی از کانونهای مهم توجه منتقدین نظریههایی همچون ...
بیشتر
پس از معرفی شیوه تولید آسیایی توسط مارکس، مسئله تغییرات سیاسی ـ اجتماعی در این جوامع ذهن شرقشناسان مارکسیست را به خود جلب کرد. مارکس خود تنها راه تغییر در این کشورها را ورود عناصر سرمایهداری از بیرون میدانست. این مسئله تا کنون حل نشده و تغییر بهواسطه نیروهای بیرونی به یکی از کانونهای مهم توجه منتقدین نظریههایی همچون شیوة تولیدآسیایی و استبداد شرقی تبدیل شده است. جنبشهای اجتماعی یکی از اصلیترین راه تغییر سیاسی ـ اجتماعی هستند. این مکانیسم در مطالعات شرقشناسانی چون کارل ویتفوگل و بهدنبال آن احمد اشرف، محمدعلی همایون کاتوزیان و در نهایت جان فوران مورد توجه قرار گرفته است. بهطور کلی میتوان گفت که دو نظریه در خصوص این مسئله وجود دارد. یکی نظریه استبداد شرقی ویتفوگل که این راه تغییر از طریق جنبشهای اجتماعی را نفی میکند و دیگری نظریه مقاومت شکننده فوران که به دلیل ائتلافی بودن جنبشها آنها را شکننده میداند. سئوال اساسی مقاله پیش رو این است: چرا جنبشهای اجتماعی در ایران به تغییر ساختارهای اجتماعی منجر نشده است؟ این مقاله با روش تاریخی به بررسی مصادیق تأیید و رد هر دو نظریه در جامعه ایران پرداخته است و در نهایت نتیجه حاصل این است که جنبشهای اجتماعی بسیاری را میتوان در زمان ضعف قدرتهای استبدادی مشاهده کرد، اما شکننده بودن این جنبشها مانع از تغییرات سیاسی ـ اجتماعی شده است. این مکانیسم دلیل ایستایی تاریخ ایران و تا حدودی شرق را بازگو میکند. پس هر دو دیدگاه تنها مبیین بخشی از واقعیت موجود است. در پایان پس از کشف این رابطه براساس مراحل جنبش در نظر هربرت بلومر، برآیند این پژوهش عرضه تئوری تلفیقی برای تبیین جنبشها و مسئله دگرگونی ساختارهای سیاسی ـ اجتماعی در جامعه ایران است. یعنی داعیه مولف رسیدن به یک تلفیق نظری است
حسین راغفر
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1389، ، صفحه 48-75
چکیده
پروژهی روشنگری مفهوم جدیدی از جامعه و علوم اجتماعی را مبتنی بر عقلانیت عرضه کرد. این پروژه یک برداشت از عقلانیت را مستقل از زمینههای تاریخی و اجتماعی و مستقل از هر شناخت از ماهیت یا هدف انسان وعده داد. اما مفاهیم اخلاقی مفاهیمی بدون زمان، محدود، بدون تغییر و قطعی نیستند که بتوان آنها را جدا از تاریخشان بررسی کرد و شناخت. مفاهیم اخلاقی ...
بیشتر
پروژهی روشنگری مفهوم جدیدی از جامعه و علوم اجتماعی را مبتنی بر عقلانیت عرضه کرد. این پروژه یک برداشت از عقلانیت را مستقل از زمینههای تاریخی و اجتماعی و مستقل از هر شناخت از ماهیت یا هدف انسان وعده داد. اما مفاهیم اخلاقی مفاهیمی بدون زمان، محدود، بدون تغییر و قطعی نیستند که بتوان آنها را جدا از تاریخشان بررسی کرد و شناخت. مفاهیم اخلاقی را که بنیانهای فهم ما از یک جامعهی به خوبی نظم یافته وعادلانه را شکل میدهند باید به طور تاریخی و در بستر فرهنگی آنها مطالعه کرد. اما نه تنها وعدههای پروژهی روشنگری محقق نشد، بلکه خود این پروژه به لحاظ بنیادی دچار نقص و کاستی است و این وعده اصولاً هرگز قابلیت اجرایی شدن ندارد و به این ترتیب تفکر سیاسی و اخلاقی مدرن در وضعیت سردرگمی به سر برده است.
معرفت اجتماعی برآمده از پروژهی روشنگری فرهنگ جامعهشناسی را بنا نهاد که پس از سه قرن امروز با چالشهای اساسی روبروست. این چالشها بیانگر کاستیهای ساختاری در معرفت اجتماعی حاکم هستند که به نوبه خود مانع از شکلگیری یک نظریهی اخلاقی جامع میشود که ضرورت تام شکلگیری یک نظریهی جامع عدالت اجتماعی است، نظریهای که در مقابل نسبیتهای زمانی و مکانی از استحکام لازم برخوردار باشد.
نظریههای عدالت اجتماعی مبتنی بر شناخت حاصل از پروژهی روشنگری را میتوان به دودسته کلی تقسیمبندی کرد. نظریههایی که جهتگیری خودخواهانه و فردگرا دارند و نظریههایی که جهتگیری اجتماعی دارند. دسته نخست نظریهها بر مفهوم فرد به عنوان واحد بنیادی علائق و توجه اخلاقی استوار است. در این برداشت تقدس زندگی فردی، احترام به شأن او بر اساس برابری اخلاقی انسانها به رسمیت شناخته میشود. به این معنا این دسته از نظریههای عدالت اجتماعی فردگرا هستند. در دستهی دوم نظریههای عدالت اجتماعی افراد را نسبت به یکدیگر متعهد میبیند و از همین رو ماهیت اجتماعی این نظریهها شکل میگیرد. افراد نسبت به یکدیگر دارای وظایفی هستند که ناظر بر حقوقی هستند که منافع شخصی آنها را تأمین میکنند. کاستیهای روششناختی فردگرایی و کلگرایی از جمله موانع دیگری هستند که مانع از شکلگیری یک نظریهی جامع و فراگیر در حوزه عدالت اجتماعی شدهاند.
مصطفی ازکیا؛ سید احمد فیروزآبادی
دوره 5، شماره 4 ، دی 1383، ، صفحه 49-72
چکیده
در این مقاله پس از بیان موضوع و مباحث نظری مربوط به سرمایه اجتماعی،در بحث روش شناسی به روش تحقیق و تکنیک و ابزار تحقیق،دو نوع جامعه آماری و چگونگی تعیین حجم نمونه اشاره شده،و سپس به بررسی ویژگیهای منطقه تحقیق از بعد جمعیت شناختی،توسعه یافتگی،وضعیت فرهنگی و قومیتی و تاثیر آن در سطح بیت و بین بیوتات مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج تحقیق ...
بیشتر
در این مقاله پس از بیان موضوع و مباحث نظری مربوط به سرمایه اجتماعی،در بحث روش شناسی به روش تحقیق و تکنیک و ابزار تحقیق،دو نوع جامعه آماری و چگونگی تعیین حجم نمونه اشاره شده،و سپس به بررسی ویژگیهای منطقه تحقیق از بعد جمعیت شناختی،توسعه یافتگی،وضعیت فرهنگی و قومیتی و تاثیر آن در سطح بیت و بین بیوتات مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج تحقیق نشان داده که حسن اعتماد در میان اعضای بیت،هنجارهای معامله متقابل در بین اعضا و اعتماد،اطاعت و احترام رهبران محلی نقش مثبت و تاثیر گذاری بر واحد تولیدی بیت در ابعاد تنصمیم گیری بهتر،اعمال مدیریت تولید به نحو مطلوب و افزایش میزان مشارکتهای تولیدی داشته است.این شعاع اعتماد و سرمایه اجتماعی درون گروهی در سطح بیت همراه با نوع دیگری از روابط و شبکه های بین بیت ها در سطح طایفه باعث شده که سرمایه اجتماعی بین گروهی بستر مناسبی برای برنامه ریزی و سیاست گذاری توسعه ای تشکل های تولیدی در بعد ارشادی،ترویجی ،خدماتی از طریق سرمایه اجتماعی بین بیتی در سطح طایفه و بعد مشارکتی و تولیدی از طریق سرمایه اجتماعی درون بیتی فراهم نماید.
محمد گنجی؛ یعقوب احمدی؛ محمد صدیق محمدی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت خشونت ساختاری در شهر سنندج و پیامدهای آن با روش نظریة زمینهای انجام شد. مقولههستهای حرمان نظاممند بهعنوان نظامی القاءشده از محرومیتی بنیادین، فراگیر و همه جانبه کشف و معرفی شد. مطابق با روایت نظری بهدست آمده، با تأثیرگذاری متقابل خشونت ساختاری در کنار شرایط زمینهای و مداخلهگر، راهبردهای ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت خشونت ساختاری در شهر سنندج و پیامدهای آن با روش نظریة زمینهای انجام شد. مقولههستهای حرمان نظاممند بهعنوان نظامی القاءشده از محرومیتی بنیادین، فراگیر و همه جانبه کشف و معرفی شد. مطابق با روایت نظری بهدست آمده، با تأثیرگذاری متقابل خشونت ساختاری در کنار شرایط زمینهای و مداخلهگر، راهبردهای فرد بهشکل تلاش برای سازگاری، تغییر شرایط و یا انحراف ظاهر شده و در مقابل، جامعه بهراهبردهای مقابلهای خود جهت کنترل افراد منحرف متوسل میشود. نتیجه آن، شکلگیری پیامدهای اقتصادی شامل تشدید فقر، بیکاری، گرسنگی و شرایط سخت معیشتی و پیامدهای اجتماعی شامل طرد اجتماعی، گرایش بهتکرار جرم و آسیبدیدگی خانواده است که در چهارچوبی ازحرمان نظاممند عمل مینمایند. بنابراین، عاملیت فرد و تلاش او برای واکنش درمقابل خشونت ساختاری عملاً بهعاملی تبدیل میگردد که ساختار، خشونت خود را شدیدتر و گستردهتر ازگذشته اعمال نماید.