جامعه شناسی
امید بابایی؛ محمدجواد زاهدی مازندرانی
چکیده
با وجود برخی ادعاها در مورد مرگ طبقه، طبقه همچنان موضوعی مهم در بررسی های جامعه شناختی برد متوسط و به ویژه در تعیین ترجیحات دینی است به نحوی که کنشگران دینی تمایل به سبکهای دینی مرتبط و متناسب با موقعیت اقتصادی - اجتماعی خودشان را دارند. به سخن دیگر، افراد با موقعیتهای اقتصادی - اجتماعی مختلف، ذائقه دینی متفاوتی دارند. هدف ...
بیشتر
با وجود برخی ادعاها در مورد مرگ طبقه، طبقه همچنان موضوعی مهم در بررسی های جامعه شناختی برد متوسط و به ویژه در تعیین ترجیحات دینی است به نحوی که کنشگران دینی تمایل به سبکهای دینی مرتبط و متناسب با موقعیت اقتصادی - اجتماعی خودشان را دارند. به سخن دیگر، افراد با موقعیتهای اقتصادی - اجتماعی مختلف، ذائقه دینی متفاوتی دارند. هدف پژوهش حاضر بررسی ذائقه دینی طبقه فرودست شهری است. این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش نظریه زمینه ای انجام گرفته است. مشارکت کنندگان در این پژوهش کنشگران دینی طبقه فرودست شهری در شهرکرد هستند که از طریق نمونه گیری هدفمند از نوع ملاک محور انتخاب شده اند. داده ها از طریق مصاحبة نیمه ساخت یافته با هجده نفر از افراد این طبقه جمع آوری شده است. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی و برای تأمین روایی و پایایی از معیارهای گوبا و لینکلن استفاده شده است. یافته ها بیانگر هجده مقولة منتخب است که در قالب یک مدل پارادایمی با مقولة محوری (مناسکی شدن دین)، شرایط علّی (جمع گرایی، سنت گرایی، تقدیرگرایی و احساساتی بودن)، شرایط زمینه ای (جامعه پذیری دینی مناسک محور)، شرایط مداخله ای (پایگاه اقتصادی - اجتماعی پایین)، راهبردها (دینداری مناسکی، دینداری عاطفی، دینداری واسطه ای، دینداری تکلیفی، دینداری موروثی و دینداری تقدیرگرا) و پیامدها (تقلیل گرایی دینی، ظاهرگرایی دینی، کارناوالی شدن مناسک، مداح محوری و بدنمندی دینی) سازمان یافته است. نتایج بیانگر آن است که مناسک، جایگاه برجسته، مهم و موثری را در ذائقه دینی طبقه فرودست شهری دارد و تعیین این جایگاه بدون فهم منطق دین عامه و فهم منطق مناسک در دین عامه امکان پذیر نیست.
مهدی پرور؛ مجید موحد
چکیده
تحقیق حاضر با نظر به این پرسش به انجام رسیده است که «دینداری نزد دانشجویان شیعه مذهب دانشگاه شیراز چه جایگاهی از نظر مضمونی دارد؟»، استفاده از روش تحلیل مضمون با نمونه‌گیری هدفمند و انجام مصاحبههای نیمساختیافته با 12 مرد و 8 زن 18 تا 30 سال، جمعآوری، تجزیه و تحلیل متنهای مصاحبه شفاهی و کتبی نشاندهنده مفهوم ...
بیشتر
تحقیق حاضر با نظر به این پرسش به انجام رسیده است که «دینداری نزد دانشجویان شیعه مذهب دانشگاه شیراز چه جایگاهی از نظر مضمونی دارد؟»، استفاده از روش تحلیل مضمون با نمونه‌گیری هدفمند و انجام مصاحبههای نیمساختیافته با 12 مرد و 8 زن 18 تا 30 سال، جمعآوری، تجزیه و تحلیل متنهای مصاحبه شفاهی و کتبی نشاندهنده مفهوم «برساخت اعتقادی تعدیل پذیر» در نگاه دانشجویان است. همچنین، مضمون نهایی با مفاهیمی چون کیفیت نهادینهسازی تهمایههای دینداری، کیفیت گرایش به رویههای راحتطلبانه مادی، کیفیت تجربیات از مناسبات و رویههای معرفتی سنتی-مدرن، کیفیت مواجهه با قدرت ارزشهای دین نهادی، کیفیت مواجهه با ابزار و ارزشهای فرامکانی ناهمخوان با دین نهادی و تأکید بر اعتقادها و باورها، بازتعریف مبانی اعتقادی، دینداری انسانمحور، دینداری خدامحور و مغالطه دینداری مفهوم پردازی شده است. علاوه بر این، نوآوری این تحقیق در زمینه روش تحقیق است. کشف و بهکارگیری «مدل شبه نظری[1]» و پیشنهاد این سبک از تحلیل مضمون با نام «تحلیل مضمون شبه نظری[2]» یک ابتکار در زمینه روشهای تحقیق کیفی است.
[1] Quasi-theory model
[2] Quasi-theory of thematic analysis) Q-TTA(
غلامعباس توسلی؛ ابوالفضل مرشدی
دوره 7، شماره 4 ، دی 1385، ، صفحه 96-118
چکیده
این مقاله مبتنی است بر چارچوب نظری پیتر برگر که از نظر سازه گرایی اجتماعی بع تبیین وضعیت دینداری و گرایش های دینی در جوامع در حال گذار می پردازد.با توسعه نهادهای مدرن در جوامع در حال توسعه نه تنها نسبت نهاد دین با دیگر نهادهای اجتماعی دستخوش تحول می شود،بلکه مجکوعه آگاهیهای همراه با نهادهای مدرن سطح و شیوه دینداری افراد را نیز تغییر ...
بیشتر
این مقاله مبتنی است بر چارچوب نظری پیتر برگر که از نظر سازه گرایی اجتماعی بع تبیین وضعیت دینداری و گرایش های دینی در جوامع در حال گذار می پردازد.با توسعه نهادهای مدرن در جوامع در حال توسعه نه تنها نسبت نهاد دین با دیگر نهادهای اجتماعی دستخوش تحول می شود،بلکه مجکوعه آگاهیهای همراه با نهادهای مدرن سطح و شیوه دینداری افراد را نیز تغییر میدهد.در این مقاله سطح دینداری و گرایش های دینی دانشجویان فنی،به عنوان یکی از مهم ترین حاملان آگاهی مدرن(جهان بینی علمی یا ذهنیت فنی)مورد بررسی قرار گرفته است.داده های تجربی در این مقاله حاکی از آن است که باورهای دینی دانشجویان در حد بالا و پایبندی آنها به انجام دادن اعمال جمعی دینی در حد متوسط به بالایی است،اما پایبندی آنها به انجام دادن مناسک فردی دینی در حد کم ارزیابی می شود.همچنین گرایش به دین خصوصی برخورد گزینشی با دین و گرایش به تکثر گرایی دینی رواج زیادی بین دانشجویان دارد.به این ترتیب به نظر می رسد داده های تجربی تا حدودی موئد دیدگاه نظری مطرح شده در این مقاله است.
سید علیرضا دربندی؛ سعید معیدفر
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1385، ، صفحه 34-58
چکیده
توجه به منافع جمعی و جمع گرایی عقلانی از ضرورت های بنیادی هر جامعه است.در این پژوهش تلاش بر این بوده است تا متغیرهای تاثیر گذار بر جمع گرایی یا همکاری در دوراهی اجتماعی شناسایی شود.چهارچوب نظری پژوهش تئوری متاخر انتخای عقلانی است که در تحلیل خود از رفتار انسان غیر از محاسبالت سود و زیان مادی،تمایلات دیگر خواهانه و رفتار منصفانه ...
بیشتر
توجه به منافع جمعی و جمع گرایی عقلانی از ضرورت های بنیادی هر جامعه است.در این پژوهش تلاش بر این بوده است تا متغیرهای تاثیر گذار بر جمع گرایی یا همکاری در دوراهی اجتماعی شناسایی شود.چهارچوب نظری پژوهش تئوری متاخر انتخای عقلانی است که در تحلیل خود از رفتار انسان غیر از محاسبالت سود و زیان مادی،تمایلات دیگر خواهانه و رفتار منصفانه نیز مورد توجه قرار می دهد.بر مبنای فرضیه های تحقیق ،متغیرهای تعهد عام،خویشتن داری،دین داری،تمایل به همکاری،باور به زیانهای عدم همکاری،اعتماد به همکاری دیگران،رضایت از زندگی،دریافت پیامهای متقتعد کننده و تجربه واکنش منفی دیگران بر جمع گرایی موثر بوده است.رفتار جمع گرایانه مورد بررسی،توفق توقف عابران در برابر چراغ قرمز است.نمونه تحقیق شامل 300 نفر از عابرانی است که از سه تقاطع پر ازدحام در جنوب،مرکز و شمال تهران قصد عبور از چراغ قرمز را داشته اند.بر پایه تحلیل یافته های تحقیق،رابطه همه متغیرها -به جز رضایت از زندگی و تجربه واکنش منفی دیگران-با متغیر وابسته تایید می شود.در تحلیل رگرسیون به شیوه گام به گام نیز متغیرهای،"دریافت پیامهای متقاعد کننده" "خویشتن داری" و"تعهد عام وارد معامله شده اند و در کجموع حدود 17 درصد از تغییرات متغییر وابسته را تبیین کردند.به منظور افزایش همکاری در موقعیت های دو راهی اجتماعی چند راه حل ارائه می شود:1.تقویت دیگر خواهی و تعهد جمعی،2. آموزش درباره زیان های عدم همکاری و فواید همکاری3.کم هزینه کردن همکاری و پر هزینه کردن عدم همکاری4. تقویت نظارت رسمی و غیر رسمی.
سید حسن سراج زاده؛ فاطمه جواهری
دوره 7، شماره 2 ، تیر 1385، ، صفحه 3-40
چکیده
در این مقاله بر اساس این فرض که تحولات اقتصادی -اجتماعی معاصر ضروریتهای کارکردی جدیدی در نظام جنسیتی تقسیم نقش های اجتماعی و خانگی ایجاد کرده است و جریانهای فکری جدید ،نظام تقسیم نقشهای سنتی زن و مرد را به چالش کشیده است.اثر برخی از متغیرهای زمینه ای و نگرشی بر برابری گرایی جنسیتی بررسی می شود.این کار با تحلیل ثانویه داده های طرح پیمایشی ...
بیشتر
در این مقاله بر اساس این فرض که تحولات اقتصادی -اجتماعی معاصر ضروریتهای کارکردی جدیدی در نظام جنسیتی تقسیم نقش های اجتماعی و خانگی ایجاد کرده است و جریانهای فکری جدید ،نظام تقسیم نقشهای سنتی زن و مرد را به چالش کشیده است.اثر برخی از متغیرهای زمینه ای و نگرشی بر برابری گرایی جنسیتی بررسی می شود.این کار با تحلیل ثانویه داده های طرح پیمایشی نگرشها و رفتار دانشجویان دانشگاه های دولتی تحت پوشش وزارت علوم انجام شد.نمونه این طرح شامل 1522 دانشجوی دختر و پسر از 21 دانشگاه سراسر کشور بود.سنجه برابری گرایی جنسیتی بر اساس دو بعد نقش های خانگی و نقش های اجتماعی ساخته شد.یافته ها حاکی از آن است که دانشجویان در حد قابل ملاحظه ای به نگرش های جدید برابری گرا در تقسیم نقش های جنسی گرایش دارند با وجود این،در برخی از زیمنه ها هنوز واجد دیدگاه های سنتی هستند.زنان بیش از مزدان برابری گرا بودند.همچنین متغیرهای پایگاه اقتصادی -اجتماعی،توسعه یافتگی محل سکونت،مدارای فکری،و گرایش سیاسی اصلاح گرا با برابری گرایی جنسیتی رابطه مثبت و دین داری و محافظه کاری با آن رابطه منفی داشتند.
