انجمن جامعه شناسی ایران
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
2783-3054
12
1
2011
03
21
جامعه دوران گذار و گفتمان پسااستعمارى تأملى در بحران علوم اجتماعى در ایران
1
35
FA
ابراهیم
توفیق
دکترى جامعه شناسى
در این نوشتار، براساس تفسیرى نظرورزانه از بحران علوم اجتماعى در ایران
به پرسش از این مسئله مىپردازیم که آیا رویکرد نظرى پسااستعمارى مىتواند، اگرنه در
رفع، لااقل در طرح پروبلماتیک این بحران یارىرسان باشد؟ بحران علوم اجتماعى از
جنس شناخت شناسانه است و در غلبه بىچون وچراى پارادایم مدرنیزاسیون تجلى
مىیابد. تداوم و غلبه این پارادایم بر علوم اجتماعى، در شرایط تکوین و تطور آن
بهمثابه زائدهاى از صورتبندىهاى گفتمانى حاکم در دوران معاصر (گفتمان مشروطه
و گفتمان دینى)، پىجویى مىشود. این صورتبندىهاى گفتمانى ناظر بر فرآیندهاى دولت
و ملتسازى، حاصل درونىسازى یا وارونهسازى گفتمان شرقشناسى هستند و نظام دانش اجتماعىاى را امکانپذیر مىسازند که تاریخهاى متکثر تجربه مدرنیته ما را در دستگاه مفهومى دوگانه خود به رؤیارویى سنت و تجدد فرو مىکاهد و بدینگونه دریافت یا فهمناپذیر مىکند. در بخش پایانى نوشتار، به شرح مدخلگونه رویکرد نظرى پسااستعمارى (شرایط تاریخى شکلگیرى، مبانى فلسفى و روششناختى و مفاهیم اساسىآن) مىپردازیم.
جامعه دورانگذار,گفتمان مشروطه,گفتمان دینى,پسااستعمار
http://www.jsi-isa.ir/article_24079.html
http://www.jsi-isa.ir/article_24079_b381dbb0c06850b6eea51e8b0e56b165.pdf
انجمن جامعه شناسی ایران
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
2783-3054
12
1
2011
03
21
هویت ایرانى در گفتار جوانان
36
62
FA
کاووس
سیدامامى
دانشیار دانشگاه امام صادق (ع)
در این تحقیق با برساخته دانستن هرگونه هویت جمعى تلاش به عمل آمد تا درکى که جوانان تحصیلکرده از هویت ایرانى خود دارند تا جاى ممکن فهم و معرفى شود. برخلاف صاحبنظرانى که هویت ایرانى را با ارجاع به انواع خوانشها از پیشینه تاریخى این سرزمین و سنتهاى فرهنگى، ادبى، زبانشناختى یا دینى آن تعریف مىکنند، در این پژوهش سراغ گروهى از مردم این کشور، یعنى جوانان، رفتیم که بهلحاظ جمعیتشناختى و نیز پىریزى فرهنگ آینده کشور در موقعیتى راهبردى قرار دارند و کوشیدیم مفهوم «ایرانى بودن» را از زبان خود آنان بشنویم و در معرض تحلیل جامعهشناختى قرار دهیم. به این منظور با نمونهاى 71 نفره از جوانانى که 18 تا 29 سال سن داشتند و حداقل دانشجوى کارشناسى بودند مصاحبههاى نیمهساختمند کیفى ترتیب دادیم. از مهمترین یافتههاى پژوهش آن بود که بیشتر جوانان مصاحبه شده «ایرانى بودن» خود را تا حدود زیادى متفاوت با نسلهاى پیشین و در ترکیبى از ارزشهاى عاطفى و انسانى موجود در روابط خانوادگى و دوستى، در کنار معیارهاى پیشرفته بودن و مترقى بودن در جهان امروز، معرفى مىکردند.
هویت,هویت اجتماعى,جوانان,ایرانى,برساختهگرایى
http://www.jsi-isa.ir/article_24080.html
http://www.jsi-isa.ir/article_24080_31d16f757a8aef656a4b5a3a805e645c.pdf
انجمن جامعه شناسی ایران
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
2783-3054
12
1
2011
03
21
جدى انگارى جرم و عوامل اجتماعى مرتبط با آن (مطالعه نمونه اى از دانشجویان دانشگاه تربیت معلم تهران)
63
94
FA
سید حسین
سراج زاده
دانشیار جامعه شناسى دانشگاه تربیت معلم
serajsh@yahoo.com
احمد
جعفرى
کارشناس ارشد جامعه شناسى دانشگاه تربیت معلم
بررسى نگرشهاى عمومى در رابطه با جرایم و مجازاتها از دیرباز در کشورهاى غربى مرسوم بوده است. هدف اساسى این مطالعات آگاهى از نگرش مردم نسبت به جرایم
و مجازاتها و ایجاد هماهنگى بیشتر بین این نگرشها و قوانین کیفرى و نظام مجازات
است. با وجود این، مطالعات مذکور در ایران مرسوم نیست. هدف این مقاله آگاهى از
نگرش جمعیت مورد مطالعه در رابطه با جدیت و اهمیت جرایم و عوامل مرتبط با آن
است. روش بهکار رفته در این بررسى پیمایشى است. تعداد 320 نفر از دانشجویان
دانشگاه تربیت معلم بهعنوان نمونه انتخاب و اطلاعات توسط پرسشنامه جمعآورى
شده است. یافتهها نشان مىدهند که عوامل زیادى مثل دیندارى، توسعهیافتگى،
شهرنشینى، طول مدت تحصیل در دانشگاه و جنسیت با میزان جدىانگارى جرم رابطه
دارد. لیکن در این بین رابطه دیندارى بسیار قوىتر مىباشد. دیندارى برخلاف عوامل
دیگر سبب جدىانگارى بیشتر جرایم مىگردد. یافتههاى این تحقیق در چارچوب
دلالتهاى نظریه جرم دورکیم، نظریه تضادگرا و نظریه بر ساختگرایى تبیین شده
است.
جدىانگارى جرم,زیانبارانگارى,نادرستانگارى,جرم,مجازات,بزهدیدگى
http://www.jsi-isa.ir/article_24081.html
http://www.jsi-isa.ir/article_24081_82bfd6d2edc77210c307c79a635be935.pdf
انجمن جامعه شناسی ایران
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
2783-3054
12
1
2011
03
21
ابن خلدون در مقام تبیینگرى: پوزیتیویست یا تاریخ گرا؟
94
126
FA
غلامرضا
جمشیدیها
دانشیار جامعه شناسى دانشگاه تهران
على
بقائى سرابى
مربى گروه علوم اجتماعى دانشگاه آزاد اسلامى واحد رودهن و دانشجوى دکترى جامعه شناسى دانشگاه تهران
این نوشتار به بررسى این معمّاى رایج در علوم انسانى و اجتماعى مىپردازد که آیا ابنخلدون در مقام تبیینگرى پدیدههاى کانونى دانش خود، پوزیتیویست است یا تاریخگرا؟ در این راستا، ابتدا در قالب چارچوب مفهومى به بیان مشخّصههاى عمومى پوزیتیویسم و تاریخگرایى پرداخته مىشود. بعد با اتّخاذ روششناسى «مطالعات اَسنادى» با استناد به آثار و زندگىنامه ابنخلدون و خوانشهاى ابنخلدونشناسان به بررسى بخشهایى از آثار وى که با هرکدام از مشخّصههاى تبیینهاى پوزیتیویسم و تاریخگرایى موافق مىافتند، پرداخته مىشود. در نهایت در خصوص موضع ابنخلدون در مقام تبیینگرى پدیدههاى انسانى و اجتماعى داورى مىشود.
معمّاهاى علمى,تاریخ,جامعهشناسى,روششناسى,تبیینعلمى,پوزیتیویسم,تاریخ ـگرایى,ابنخلدون
http://www.jsi-isa.ir/article_24082.html
http://www.jsi-isa.ir/article_24082_f4ca202b9caba01700655819b95497b5.pdf
انجمن جامعه شناسی ایران
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
2783-3054
12
1
2011
03
21
بررسى «عوامل اجتماعى» مؤثر بر «میزان همکارى» (مطالعه موردى مهندسان عضو کانون مهندسین شهر آمل)
127
153
FA
قربانعلى
ابراهیمى
استادیار گروه علوم اجتماعى دانشگاه مازندران
کریم
محمودى
کارشناس ارشد جامعهشناسى از دانشگاه مازندران
همکارى جهت بقاى سازمانها و گروهها از اهمیت قاطعى برخوردار است. اغلب مشاهده شده همکارى اخلاق، روابط اجتماعى و انسانى در کار، و در کارهاى پیچیده سطح بهرهورى و کیفیت را بالا مىبرد. در همکارى تلاش دو یا چند نفر جهت رسیدن به هدف یا اهداف، به شیوهاى است که موفقیت هر شخصى موفقیت دیگرى را تسهیل مىکند. از آنجا که انجام اغلب کارهاى مهندسى از دست یک نفر خارج است و نیازمند همکارى مداوم چندین مهندس است، همکارى در این گروهها اهمیت مضاعفى دارد. مطالعه حاضر با بهرهگیرى از نظریه دورکیم و پاتنام و بهصورت پیمایشى انجام گرفته است. ابزار گردآورى دادهها پرسشنامه مىباشد. جمعیت آمارى پژوهش شامل تمامى مهندسانى است که بهصورت رسمى در سال 1387 عضو کانون مهندسین شهر آمل بودند و بهصورت گروهى کار مىکردند. از آنجا که حجم مهندسانى که شرایط فوق را داشتند کم بود شیوه تمامشمارى روى جمعیت آمارى صورت گرفت و در نهایت 236 پرسشنامه جمعآورى گردید. اطلاعات جمعآورىشده با استفاده از روشهاى آمارى توصیفى و استنباطى مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافتههاى تحقیق حاکى از آن است که بیشتر مهندسان سطح همکارى خود را با دیگر مهندسان در سطح پایین مىدانند. همچنین نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چند متغیره حاکى از آن است که از میان متغیرهاى مستقل تحقیق، «شبکه روابط» (بتا = 46/0)، «اعتماد»
(بتا = 30/0) و «عضویت در گروههاى حرفهاى» با ضریب استاندارد رگرسیونى (بتا = 19/0-) داراى تأثیر معنادارى بر روى میزان همکارى هستند.
همکارى,مهندسان,شبکه روابط,اعتماد,عضویت در گروههاى حرفهاى,ارزشهاى مشترک,عدالت در گروه
http://www.jsi-isa.ir/article_24083.html
http://www.jsi-isa.ir/article_24083_6f3c757624a272def5b582371b340fe1.pdf
انجمن جامعه شناسی ایران
مجله جامعه شناسی ایران
1735-1901
2783-3054
12
1
2011
03
21
بازخوانى ساختار نظام بهرهبردارى ارضى در کردستان قبل از اصلاحات ارضى
154
179
FA
حسین
ایمانى جاجرمى
استادیار گروه توسعه دانشکده علوم اجتماعى دانشگاه تهران
سروه
فتاحى
کارشناس ارشد توسعه روستایى، دانشگاه تهران
این مقاله با فراهم آوردن همه روایتهایى که تاکنون از نظام بهرهبردارى ارضى در کردستان قبل از اصلاحات ارضى سال 1342 ارائه شده، قصد دارد این قرائتها را نقد کرده و نظام بهرهبردارى از زمین در کردستان را خوانش مجدد کند و روایتى جدید را براى فهم بهتر نظام ارضى کردستان عرضه کند. براى عرضه این روایت از روش تحلیل روایت براى تحلیل روایتهاى موجود استفاده مىشود و از روشهاى کیفى مصاحبه و تحلیل اسناد و مشاهده میدانى استفاده مىکند تا دادههاى روایت جدید را فراهم آورد و روایت جدید را ساخته و ارائه کند. از مطالعات اسنادى و مصاحبههاى نیمهسازمانیافته به گردآورى دادهها پرداخته شد و روایتهایى از جنس تاریخ شفاهى جمعآورى شد تا دادههاى مورد نیاز روایت جدید ساخته شوند. روایتهاى جمعآورى شده سپس دستهبندى و مورد تحلیل واقع شدند. نتایج بهدست آمده از روایتهاى جمعآورى شده در این پژوهش ضمن تأیید این نکته که بعضى از روایتهاى موجود و مکتوب در مورد نظام بهرهبردارى ارضى در کردستان نادرستاند، نشان مىدهند که نظام بهرهبردارى ارضى در کردستان در دوره قبل از اصلاحات ارضى سال 1342 خورشیدى متفاوت از نظام بهرهبردارى گروهى تحت عناوین مختلف مانند بنه و گاوبندى بوده است.
نظام بهرهبردارى ارضى,اصلاحات ارضى,کردستان,کشاورز,مالک
http://www.jsi-isa.ir/article_24084.html
http://www.jsi-isa.ir/article_24084_e47388b3b0feb5ac8a94d566b86e5abd.pdf