نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• سیده هاجر حسینی ¹
• فاطمه بیات ²

¹ دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصاد و توسعه دانشگاه یزد.

² دکتری جامعه‌شناسی اقتصاد و توسعه. کارشناس برنامه‌ریزی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان زنجان

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی فک‌شدگی و حک‌شدگی مصرف(متظاهرانه/غیرمتظاهرانه)، به‌صورت آمیخته و متوالی در سال 1399 انجام شده است. جمعیت موردبررسی، شهروندان دارای تحصیلات عالی20تا65ساله‌ی شهر زنجان است. نمونه‌ها در دو مرحله با روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای(502n=) و روش هدفمند و اشباع نظری(20n=) انتخاب شدند. ابزارها و روش‌های گردآوری داده‌ها، پرسش‌نامه بسته و باز و مصاحبه ساختار‌یافته و نیمه‌ساختار‌یافته است. روایی(صوری) و پایایی (ضریب آلفای کرونباخ) پرسشنامه بسته و قابلیت اعتماد پرسشنامه باز(با تکنیک مقایسه‌ تحلیلی و ممیزی)، بررسی شد. داده‌های کمّی با نرم-افزار آماری SPSSV20 و داده‌های کیفی براساس نظریه داده‌بنیاد تحلیل شدند. نتایج تحلیل آماری، نشان داد که وضعیت مصرف، وابسته به وضعیت اجتماعی- اقتصادی(و مُنفک از جامعه)نیست. نتایج تحلیل کیفی با 16مقوله اصلی و 39مقوله فرعی، حک-شدگی مصرف در عناصر فرهنگی‌اجتماعی در دو جبهه‌ی متقابل شامل «حک‌شدگی» مصرف متظاهرانه و «حک‌شدگی معکوس» مصرف غیرمتظاهرانه را نشان داد.

کلیدواژه‌ها

• حک‌شدگی
• حک‌شدگی معکوس
• فک‌شدگی
• مصرف متظاهرانه
• مصرف غیرمتظاهرانه