نوع مقاله : پژوهشی
نویسنده
دانشکده علوم انسانی، گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم، جهرم، ایران
چکیده
سلسله صفویان اوایل قرن شانزدهم (1501م) در ایران مستقر شد. استقرار سلسله‌ی صفویه به شکل‌گیری دو حوزه‌ی عمومی موازی، همکار و رقیب منجر شد: حوزه‌ی عمومی دیوانی و حوزه‌ی عمومی روحانیون. علما، مجتهدان و آخوندها با تأسیس حوزه‌ی عمومی روحانی در دو عرصه با موفقیت فعال شدند: نهادسازی و تحول نظری. نظریه‌های «حاکم جائر»، «نیابت امام غائب»، «ولایت»، «اجتهاد»، «تقلید» و درنهایت «مرجعیت» از یک‌سو زمینه نظری را برای تلاش‌های نهادی فراهم کردند، از سوی دیگر سبب افزایش نفوذ علما و مجتهدان در حوزه‌ی عمومی جامعه‌ی ایرانی شدند. روش تحقیق در این پژوهش منبعث از رویکرد مفهوم‌سازی رابرت مرتون و روش کار در جامعه‌شناسی جدید تاریخی است. یافته‌های پژوهش نشان داد که روحانیون با تحول نظری به تدریج بر حوزه عمومی جامعه ایرانی مسلط شدند و به این ترتیب زمینه برای تحول سنت منفعل به سنت بازتابی از طریق بازتولید ته‌نشست‌های تاریخی فراهم گردید
کلیدواژه‌ها
)