علمی
علی محمد حاضری؛ ابراهیم صالح آبادی
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1383، صفحه 5-27
چکیده
انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 در شرایطی به پیروزی رسید که در کشور حاکمیت چندگانه ایجاد شده بود و گروههای مختلفی می توانستند حاکمیت جامعه را در دست بگیرند.ارتش شاهنشاهی یکی از گروه های بود که فرصت تسلط بر اوضاع متشنج آن زمان را داشت.در مقال حاضر بر آن هستیم تا علل اعلان بی طرفی ارتش را در آن موقعیت حساس بررسی کنیم.این امر مستلزم بررسی ...
بیشتر
انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 در شرایطی به پیروزی رسید که در کشور حاکمیت چندگانه ایجاد شده بود و گروههای مختلفی می توانستند حاکمیت جامعه را در دست بگیرند.ارتش شاهنشاهی یکی از گروه های بود که فرصت تسلط بر اوضاع متشنج آن زمان را داشت.در مقال حاضر بر آن هستیم تا علل اعلان بی طرفی ارتش را در آن موقعیت حساس بررسی کنیم.این امر مستلزم بررسی ساختار دستگاه یرکوب رژیم پهلوی است.در این مقاله،اعلام بی طرفی ارتش به عنوان یکی از شاخص های ضعف دستگاه و رابطه آن با مواردی از قبیل تمرد نظامیان،فرار نظامیان از پادگانها،اعلام همبستگی نظامیان با امام و ...مورد بررسی قرار میگیرد.بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق ،عللو عواملی عمده ضعف دستگاه سرکوب رژیم عبارت است از:
1. ساختار فرماندهی متمرکز و متکی به فرد حاکم بر دستگاه مه عملا موجب انفعال سیاسی دستگاه در حضور شاه و از همگسیختگی دستگاه در شرایط عدم حضور شاه میشود. این گسیختگی به وسیله انقلابیون تشدید و موجب ضعف دستگاه سرکوب شد.
2. تغییر نقش ارتش شاهنشاهی از نقش حافظ امنیت ملی و داخلی به عامل سیاست بین المللی و ژاندرام منطقه ای -که خود تابعی از رابطه آمریکا و ایران بود-که نتیجه آن عدم توانایی تسلط بر اوضاع متشنج داخلی و کنترل انقلاب شد.
علمی
علیرضا شجاعی زند
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1383، صفحه 28-66
چکیده
دین در "وضعیت انقلابی" موضوع مطالعه ای است که در آن نقش و عملکرد دین در دو تجربه انقلابی فرانسه و ایران مورد بررسی و مقایسه قرار می گیرد.مروری گذرا بر زمینه ها و روند شکل گیری انقلاب 1789 فرانسه و جریانات و حوادث متعاقب آن نشان می دهد که کلیسای کاتولیک و باور مسیحی به عنوان یکی از اجزای بر پادارنده نظام حاکم و حافظ وضع موجود مورد تعرض و ادبار ...
بیشتر
دین در "وضعیت انقلابی" موضوع مطالعه ای است که در آن نقش و عملکرد دین در دو تجربه انقلابی فرانسه و ایران مورد بررسی و مقایسه قرار می گیرد.مروری گذرا بر زمینه ها و روند شکل گیری انقلاب 1789 فرانسه و جریانات و حوادث متعاقب آن نشان می دهد که کلیسای کاتولیک و باور مسیحی به عنوان یکی از اجزای بر پادارنده نظام حاکم و حافظ وضع موجود مورد تعرض و ادبار انقلابیون قرار داشت .به بیان دیگر،مسیحین نه تنها هیچ نقشی در فرایند بسیج انقلابی فرانسه بازی نکرد،بلکه در مرحله رادیکالیزه شدن انقلاب بعضا مواضع ضد بسیج نیز به خود گرفت.همین مسئله در انقلاب ایران صورت کاملا متفاوتی یافت.تا جایی که دین با احراز موقعیت ایدئولوژیک توانست رهبری و سازماندهی بسیج انقلابی ار نیز به عهده بگیرد و تجربه جدیدی را در سلسله انقلابات به ثبت برساند.از بررسی تطبیقی تجربه انقلابی فرانسه و ایران چنین به دست می آید که به جز عوامل و شرایط ساختاری تاثیر گذار ،تفاوت های این دو انقلاب ار اولا در تمایزات آموزه های اسلام و مسیحیت و ثانیا در عملکرد گذشته و مواضع سیاسی-اجتماعی همان وقت متولیان این دو دین باید جست.
علمی
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1383، صفحه 1-2
علمی
محمود کتابی؛ صمد کلانتری؛ کریم رضا دوست
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1383، صفحه 67-86
چکیده
این مقاله بر آن است تا ضمن مرور نظریه جان فوران در خصوص گشایش در نظام جهانی و تاثیر آن بر انقلاب اسلامی،ارزش علمی و عملی این نظریه را به محک آزمون گذارد.نتیجه ای که از این بررسی حاضر شده آن است که گشایش در نظام جهانی،به طور نسبی،زمینه را برای بروز انقلاب اسلامی در ایران فراهم کرد.سیاست حقوق بشر کارتر،ریاست جمهوری کلیدی ترین قدرت جهان،به ...
بیشتر
این مقاله بر آن است تا ضمن مرور نظریه جان فوران در خصوص گشایش در نظام جهانی و تاثیر آن بر انقلاب اسلامی،ارزش علمی و عملی این نظریه را به محک آزمون گذارد.نتیجه ای که از این بررسی حاضر شده آن است که گشایش در نظام جهانی،به طور نسبی،زمینه را برای بروز انقلاب اسلامی در ایران فراهم کرد.سیاست حقوق بشر کارتر،ریاست جمهوری کلیدی ترین قدرت جهان،به گونه ای غیر مستقیم ب جامعه ایران اثر گذاشت،و در باز شدن فضای سیاسی ایران و کاهش اختناق نقش عمده ای ایفا کرد.و بالاخره بخشی از نظریه فوران،که در آن بر بی عملی آمریکا در رویارویی با انقلاب اسلامی ایران تاکید می گردد،با استفاده از منابع معتبر به روشنی رد و ابطال می گردد.
علمی
محمد باقر خرم شاد
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1383، صفحه 86-123
چکیده
انقلاب اسلامی ایران دارای چه تاثیر و بازتابی در نظریه های انقلاب بوده است؟این سوالی است که مقاله حاضر درصدد پاسخگویی به آن است.پس از سیری گذارا به نظریات انقلاب در زمان وقوع انقلاب اسلامی ایران که با استناد به دو اثر مهم جک گلدستون (1980) و ستان تیلور(1984) صورت می گیرد،نویسنده یازتاب این انقلاب را در دو حوزه پی می گیرد : بازتاب انقلاب ...
بیشتر
انقلاب اسلامی ایران دارای چه تاثیر و بازتابی در نظریه های انقلاب بوده است؟این سوالی است که مقاله حاضر درصدد پاسخگویی به آن است.پس از سیری گذارا به نظریات انقلاب در زمان وقوع انقلاب اسلامی ایران که با استناد به دو اثر مهم جک گلدستون (1980) و ستان تیلور(1984) صورت می گیرد،نویسنده یازتاب این انقلاب را در دو حوزه پی می گیرد : بازتاب انقلاب اسلامی ایران در نسل سوم تئوری های انقلاب و مهم تر از همه تولد و شکل گیر ینسل چهارم نظریات انقلاب، نظریاتی که نقطه عزیمت آنها و منشا شکل گیریشان انقلاب اسلامی ایران است.این رهیافتهای چهارگانه نوین برخاسته از انقلاب اسلامی ایران عبارتند از:رهیافتهای فرهنگی(که قائلان فراوانی دارد)،رهیافتهای انقلاب های اجتماعی جهان سومی جان فوران،رهیافت معنویت گرایانه میشل فوگو و بالاخره رهیافت ماورا طبیعت گرایانه یا عرفانی لیلی عشقی.در متن پیش رو این چهار رهیافت به طور نسبتا مفصل و گویا توضیح داده می شود.به این ترتیب این مقاله علاوه بر مقدمه و نتیجه گیری دارای دو بخش اصلی با عناوین نظریه های انقلاب قبل از وقوع انقلاب اسلامی ایران،که شامل آثار کلاسیک و آثار و نظریات مدرن می گردد، و نظریه های انقلاب بعد از انقلاب اسلامی ایران می باشد که خود دارای دو زیر مجموعه تجدید نظر تعدادی از نظریه پزدازان نسل سوم در تئوریهای خویش و تولد نسل چهارم تئوری های مدرن انقلاب می بالشد.در این قسمت آخر است که رهیافتهای چهارگانه فرهنگی،جهان سومی،معنویت گرایانه و عرفانی به تفصیل مورد شرح و تفسیر قرار میگیرد.
علمی
حسن کچویان
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1383، صفحه 124-139
چکیده
ایدئولوژی های جدید یا تجددی مطابق درکی که اکنون تقریبا بین اهل نظر اجتماعی است جایگزین ادیان سنتی بوده و دیانت های دین گرا می باشد.با این حال این دیانتهای دنیایی در قیاس با دیانتهایی که تلاش داشته و دارند تا جایگزین انها شوند از جهات متعددی دچار مشکل و نقصان و دشواری اند.از مهم ترین این نقصها و دشواری ها عدم توانایی این ایدئولوژی ها ...
بیشتر
ایدئولوژی های جدید یا تجددی مطابق درکی که اکنون تقریبا بین اهل نظر اجتماعی است جایگزین ادیان سنتی بوده و دیانت های دین گرا می باشد.با این حال این دیانتهای دنیایی در قیاس با دیانتهایی که تلاش داشته و دارند تا جایگزین انها شوند از جهات متعددی دچار مشکل و نقصان و دشواری اند.از مهم ترین این نقصها و دشواری ها عدم توانایی این ایدئولوژی ها در ایجاد جنبش های اجتماعی ،بسیج سیاسی مردمن ،نفوذ گسترده،جایگیر و پایدار در میان ان ها، جلب همکاریشان و به ویژه ترغیب انسان ها به فداکاری،احسان و جانفشلنی است.اما از این حیث در میان تمامی ایدئولوژی های تجددی یک استثنا هم وجود دارد . با این که در قیاس با ادیان ،ملی گرایی همچنان در رتبه پایین تر قرار دارد و بخش مهمی از توانایی و قوت خود در ایجاد حبس های اجتماعی و نفوذ میان مردم،بسیج انها،ترغیبشان به فداکاری،گذشت و جانفشانی را وام دار انهاست،اما به هر حال تفاوت این ایدئولوژی در جهات مورد بحث با سایر ایدئولوژ های دنیاگرایانه کاملا برجسته تا حد استثنا می باشد.بر پایه همین ویژگیهاست که از قوت ملی گرایانه در ایجاد جنبش های اجتماعی و تاثیر تاریخی در قیاس با سایر ایدئولوژ های تجددی سخن گفته می شود.این مقاله با بررسی ویژگیهای ایدئولوژی های ملی گرا استدلال می کند یک چنین تصوری در باب ایدئولوژی ملی گرا علی رغم این حقیقت،به خطا و اشتباه شکل گرفته است.از این رو به جای آنکه برله" قوت ملی گرایانی" استدلال کند بر علیه آن و برله آنچه "ضعف ملی گرایی" خوانده شده به اقامه برهان می پردازد.
علمی
محمد رضا تاجیک؛ فرهاد درویشی
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1383، صفحه 140-171
چکیده
انقلاب اسلامی در حالی ربع قرن از عمر خویش را پشت سر می گذارد که پس ار مواجهه با چال شهای گوناگون هم اکنون با موج بلند و فرایند پیچیده و پویایی به نام جهانی شدن رو به رو شده است.اهمیت فرایند مذکور به گونه ای است که به نظر می رسد سرنوشت بسیاری از نظامهای سیاسی،مکاتب فکری و جنبش های اجتماعی به چگونگی تعامل و مواجهه آنها با این فرایند ...
بیشتر
انقلاب اسلامی در حالی ربع قرن از عمر خویش را پشت سر می گذارد که پس ار مواجهه با چال شهای گوناگون هم اکنون با موج بلند و فرایند پیچیده و پویایی به نام جهانی شدن رو به رو شده است.اهمیت فرایند مذکور به گونه ای است که به نظر می رسد سرنوشت بسیاری از نظامهای سیاسی،مکاتب فکری و جنبش های اجتماعی به چگونگی تعامل و مواجهه آنها با این فرایند بستگی خواهد داشت.مقاله حاضر در پی تببین آرمان های انقلاب اسلامی و تحلیل جنبه های احتمالی جهانی شدن و ارائه راه کارهای پیشنهادی بر ای گذار موفقیت امیز انقلاب اسلامی از این مقطع تاریخی می باشد.ماهیت و آرمان های انقلاب اسلامی عمدتا با تاکید بر دیدگاه ها و اندیشه های امام خمینی(ره) و ابعاد مختلف فرآیند جهانی شدن با تکیه بر دیدگاه های صاحب نظران مطرح در این عرصه استخراج شده است.مقاله حاضر ضمن احصا و تحلیل چالش های احتمالی بین جهانی شدن و انقلاب اسلامی راه کارهایی را پیشنهاد می دهد تا در عصری که اصلی ترین و با ثبات ترین ویژگی آن تحول و دگرگونی است،حاملان انقلاب اسلامی موفق شوند تا به تحکیم و ترویج آرمانها و ارزش های انقلابشان مبادرت ورزند.
علمی
یحیی فوزی
دوره 5، شماره 3 ، پاییز 1383، صفحه 172-190
چکیده
میزان مشروعیت نظامهای سیاسی را بر اساس همگونی بین باورها و ارزشهای اکثریت مردم جامعه با مبانی نظری که بر اساس آنها حاکمان سیاسی سلطه خود را توجیه می کنند مورد ارزیابی قرار می دهند و هر عاملی که بتواند ارزشها و باورهای اجتماعی را دگرگون سازد می تواند مشروعیت نظامهای سیاسی را نیز به چالش کشد.بر این اساس در این مقاله ضمن بررسی تغییرات ...
بیشتر
میزان مشروعیت نظامهای سیاسی را بر اساس همگونی بین باورها و ارزشهای اکثریت مردم جامعه با مبانی نظری که بر اساس آنها حاکمان سیاسی سلطه خود را توجیه می کنند مورد ارزیابی قرار می دهند و هر عاملی که بتواند ارزشها و باورهای اجتماعی را دگرگون سازد می تواند مشروعیت نظامهای سیاسی را نیز به چالش کشد.بر این اساس در این مقاله ضمن بررسی تغییرات کمی و کیفی جمعیتی در سالهای بعد از انقلاب همچون رشد جمعیت باسواد،رشد جمعیت با تحصیلات عالی، رشد جمعیت شهذ نشین و .... تلاش گردیده تا تاثیر این تغییرات بر باورهای دینی جامعه به عنوان مهم ترین مبنای مشروعیت بخش نظام سیاسی جمهوری اسلامی در ایران مورد مطالعه قرار گیردو به این سوال پاسخ دهد که این تغییرات جمعیتی چه تاثیری بر جایگاه دین در جامعه ایران داشته است و این موضوع چه پیامدهایی بر ای مشروعیت نظام سیاسی جمهوری اسلامی به عنوان حکومت دینی در ایران می تواند داشته باشد.