مجله جامعه شناسی ایران

بررسی عوامل مؤثر بر میزان سلامت جسمانی قومیّت‌های ترک و کرد با تأکید بر بُعد رفتاری سبک زندگی (مورد مطالعه: شهرهای تبریز و مهاباد)

اسماعیل بلالی؛ فاطمه اسکندرزاده

دوره 19، شماره 4 ، دی 1397، ، صفحه 113-138

https://doi.org/10.22034/jsi.2018.38239

چکیده

  این مقاله به بررسی عوامل مؤثر بر میزان سلامت جسمانی قومیّت­های ترک و کردِ ساکن در شهرهای تبریز و مهاباد با تأکید بر سبک زندگی ( بُعد رفتاری) می­پردازد. روش پژوهش پیمایش و شیوۀ نمونه گیری، خوشه­ای چند مرحله­ای بوده که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 500 نفر برآورد شده است. چارچوب نظری پژوهش براساس مدل­های درسلر و نظریه­های ...  بیشتر این مقاله به بررسی عوامل مؤثر بر میزان سلامت جسمانی قومیّت­های ترک و کردِ ساکن در شهرهای تبریز و مهاباد با تأکید بر سبک زندگی ( بُعد رفتاری) می­پردازد. روش پژوهش پیمایش و شیوۀ نمونه گیری، خوشه­ای چند مرحله­ای بوده که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 500 نفر برآورد شده است. چارچوب نظری پژوهش براساس مدل­های درسلر و نظریه­های مرتبط با آن می­باشد. طبق یافته­های پژوهش، مشخص شد که وضعیّت اقتصادی- اجتماعی، مجموع سرمایه­های فرهنگی، اجتماعی ، اقتصادی و سبکِ زندگی بر سلامت جسمانی اثر مثبت و معناداری دارند به این مفهوم که با افزایش هر یک از این متغیرها، میزان سلامت جسمانی در بین اعضاء قومیّت­ها نیز افزایش می­یابد. همچنین میزان سلامت جسمانی اعضای قومیّت ترک بیشتر از اعضای قومیّت کرد است. سبک زندگی مرتبط با سلامت ترکها نیز بهتر از کردهاست.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 308.5 K

تحلیل جامعه‌شناختی رابطه بین اجتماع علمی و سرمایه علمی (مطالعة اجتماع علمی رشته جامعه‌شناسی)

مهناز جلیلی؛ محمدجواد زاهدی؛ فرهنگ ارشاد؛ علی ربیعی

دوره 17، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 26-48

چکیده

  علم پدیده­ ای اجتماعی است از این رو از اجتماع کنشگران فعال در عرصه علم به نام اجتماع علمی یاد می­شود. این که بین سرمایه علمی و اجتماع علمی چه رابطه ­ای وجود دارد موضوع این مقاله است. در این مقاله سعی شده با استفاده از نظریه هبیتوس و میدان بوردیو به این سوال پاسخ داده شود. از این رو با پروبلماتیک کردن موضوع در حوزه رشته علوم اجتماعی، ...  بیشتر علم پدیده­ ای اجتماعی است از این رو از اجتماع کنشگران فعال در عرصه علم به نام اجتماع علمی یاد می­شود. این که بین سرمایه علمی و اجتماع علمی چه رابطه ­ای وجود دارد موضوع این مقاله است. در این مقاله سعی شده با استفاده از نظریه هبیتوس و میدان بوردیو به این سوال پاسخ داده شود. از این رو با پروبلماتیک کردن موضوع در حوزه رشته علوم اجتماعی، اجتماع علمی مربوط به رشته جامعه ­شناسی به عنوان جامعه هدف انتخاب شده و با اساتید این رشته با نمونه 163 نفر در دانشگاه­های مستقر در کلان­شهر تهران مصاحبه شد. نتایج تحقیق نشان داد که میزان سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی به­ مثابه دو مؤلفه سازنده اجتماع علمی رشته جامعه ­شناسی از وضعیت نسبتاً خوبی برخوردار است و بین این دو مؤلفه و سرمایه علمی همبستگی مثبت و متقابلی وجود دارد.  

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 298.25 K

انواع و اندازه شبکه‌های مهاجرتی مهاجران از استان آذربایجان شرقی ساکن در استان تهران

علی قاسمی‌اردهایی؛ حسین محمودیان

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1393، ، صفحه 3-28

چکیده

  شکل‌گیری و تشدید روابط اجتماعی موجب بروز رفتارهای اجتماعی خاصی ازطرف افراد می‌شود که آنان به‌تنهایی قادر و یا در فکر انجام آن رفتار نیستند. ازجمله آن، تصمیم به مهاجرت است که وجود خویشاوند و آشنا در مقصد مهاجرتی می‌تواند عمل مهاجرت را برای کنشگر تسهیل نماید. در این مقاله جهت شناخت بهتر جریان‌های مهاجرت از استان آذربایجان‌شرقی به ...  بیشتر شکل‌گیری و تشدید روابط اجتماعی موجب بروز رفتارهای اجتماعی خاصی ازطرف افراد می‌شود که آنان به‌تنهایی قادر و یا در فکر انجام آن رفتار نیستند. ازجمله آن، تصمیم به مهاجرت است که وجود خویشاوند و آشنا در مقصد مهاجرتی می‌تواند عمل مهاجرت را برای کنشگر تسهیل نماید. در این مقاله جهت شناخت بهتر جریان‌های مهاجرت از استان آذربایجان‌شرقی به مقصد استان تهران، که مهمترین جریان مهاجرت داخلی در ایران است، انواع و اندازه شبکه‌های اجتماعی مهاجران در زمان مهاجرت در مقصد و تعیین کننده‌های آن به روش پیمایش روی 530 مهاجر مطالعه شده است. نتایج نشان می‌دهد اکثر مهاجران در زمان قبل از مهاجرت‌شان  به ترتیب شبکه اجتماعی خویشاوندی، خانوادگی، دوستی و هم‌محلی در مقصدهای بالقوه داشتند و شهرستان مبدأ و سن مهاجران در زمان مهاجرت توانسته‌ است این گونه‌های مهاجران را بهتر تفکیک نماید. اندازه شبکه‌های اجتماعی مهاجران نسبتاً کوچک به‌دست آمده است و اکثر آنان از طریق یک نسبت خویشاوندی و آشنایی (گره) به شبکه اجتماعی در مقصد ملحق شده‌اند. احتمال وجود شبکه مهاجرتی برای مهاجران بالقوه از شهرستان‌های سراب، میانه و هشترود بسیار بیشتر از مهاجران سایر شهرستان‌های استان آذربایجان‌شرقی است. همچنین، مهاجران دارای وضعیت اجتماعی- اقتصادی ضعیف، جهت جابجایی خود از شبکه‌های مهاجرتی بزرگ‌ استفاده می‌نمایند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 322.15 K

بررسی عوامل مؤثر بر بی‌تفاوتی اجتماعی (مورد مطالعه: شهروندان 18 سال به بالای شهر دزفول)

عبدالحسین نبوی؛ عبدالرضا نواح؛ نرگس امیرشیرزاد

دوره 15، شماره 3 ، مهر 1393، ، صفحه 132-161

چکیده

  بی‌علاقگی، بی‌اعتنایی و بی‌تفاوتی افراد نسبت به مشارکت اجتماعی- سیاسی، مسئولیت‌های اجتماعی، فعالیت‌های دگرخواهانه و درگیری فعال مدنی در مسائل اجتماعی، نشانگر انسان و جامعه‌ای است که یا با مسأله‌ای اجتماعی مواجه است و یا تکامل و توسعه لازم را نیافته است. اهداف این پژوهش، بررسی میزان شیوع و عوامل مؤثر بر بی‌تفاوتی اجتماعی و سنجش ...  بیشتر بی‌علاقگی، بی‌اعتنایی و بی‌تفاوتی افراد نسبت به مشارکت اجتماعی- سیاسی، مسئولیت‌های اجتماعی، فعالیت‌های دگرخواهانه و درگیری فعال مدنی در مسائل اجتماعی، نشانگر انسان و جامعه‌ای است که یا با مسأله‌ای اجتماعی مواجه است و یا تکامل و توسعه لازم را نیافته است. اهداف این پژوهش، بررسی میزان شیوع و عوامل مؤثر بر بی‌تفاوتی اجتماعی و سنجش همبستگی آن با متغیرهای زمینه‌ای سن و جنس و پنج متغیر مستقل به منظور تعیین میزان اثرگذاری هر یک از آن‌ها بر بی‌تفاوتی اجتماعی بود. پیمایش بر روی نمونه‌ای 384 نفر از شهروندان 18 سال به بالای شهر دزفول در سال 1392 انجام شد. بین متغیرهای مستقل پایگاه اجتماعی- اقتصادی، احساس ازخودبیگانگی، احساس همدلی، احساس  ناامنی، و سرمایه اجتماعی همبستگی معناداری به دست آمد. با توجه به نتایج تحلیل رگرسیون مشخص شد که حدود 30‌% تغییرات بی‌تفاوتی اجتماعی به وسیله پنج متغیر احساس همدلی، احساس ازخودبیگانگی، سرمایه اجتماعی، احساس ناامنی و پایگاه اجتماعی- اقتصادی که به ترتیب تأثیر گذارترین عوامل بر بی‌تفاوتی اجتماعی شهروندان دزفولی می‌باشند تبیین شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 295.77 K

تحلیل فازی رابطه سرمایه اجتماعی و دموکراسی مطالعه تطبیقی بین کشوری (2010-1990)

علی ساعی؛ مریم زارعیان؛ ابراهیم خدایی

دوره 14، شماره 2 ، تیر 1392، ، صفحه 3-29

چکیده

  مسئلة این مقاله درجه تفاوت پذیری نمره پولیتی به عنوان شاخص دموکراسی در بین کشورها است. سؤال تحقیق به صورت زیر بیان شده است: درجه تفاوت پذیری شاخص دموکراسی در بین کشورها چگونه قابل تبیین است؟ بر اساس چارچوب نظری تحقیق، سرمایة اجتماعی شرط علی لازم برای دموکراسی است. رویکرد مقاله تحلیل تطبیقیِ بین کشوری است. تکنیک جمع آوری داده‌ها، تحلیل ...  بیشتر مسئلة این مقاله درجه تفاوت پذیری نمره پولیتی به عنوان شاخص دموکراسی در بین کشورها است. سؤال تحقیق به صورت زیر بیان شده است: درجه تفاوت پذیری شاخص دموکراسی در بین کشورها چگونه قابل تبیین است؟ بر اساس چارچوب نظری تحقیق، سرمایة اجتماعی شرط علی لازم برای دموکراسی است. رویکرد مقاله تحلیل تطبیقیِ بین کشوری است. تکنیک جمع آوری داده‌ها، تحلیل داد‌ه‌های موجود (ثانویه) است. جمعیت آماری تحقیق را کشورهایی تشکیل می‌دهند که در سال‌های1990 تا 2010 میلادی برای مفاهیم مورد بررسی داده‌های معتبر داشته‌اند. روش داوری فرضیات مقاله، فازی است و نرم افزار مورد استفاده spss ،   Exelو Fs/QCAf  می‌باشد. یافته‌های تجربی دلالت برآن دارند که با حذف کشورهای بلوک شرق، اعتماد اجتماعی در بیشتر موارد شرط لازم برای دموکراسی است. مشارکت مدنی و نفع جمعی معمولا شرط لازم برای دموکراسی است. همچنین یافته‌ها نشان داد حاکمیت استبدادی در یک کشور اثرات نامطلوب بلندمدتی بر سرمایه اجتماعی دارد. 

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 462.67 K

مطالعه بین کشوری اعتماد: جامعه محوری در مقابل نهادمحوری

محمود شارع پور؛ محمد فاضلی؛ الهه اقراریان

دوره 13، شماره 4 ، دی 1391، ، صفحه 60-89

چکیده

  با اهمیت یافتن مبحث سرمایه اجتماعی در همه رشته‌های علوم اجتماعی، تبیین عناصر موجد سرمایه اجتماعی به یکی از مهم‌ترین مباحث در این حوزه بدل شده است. اعتماد یکی از عناصر سرمایه اجتماعی است و نقش مهمی در تبیین پیامدهای مترتب بر سرمایه اجتماعی دارد. رابرت پاتنام قریب دو دهه قبل تبیینی از اعتماد بر مبنای زندگی انجمنی ارائه کرد که با عنوان ...  بیشتر با اهمیت یافتن مبحث سرمایه اجتماعی در همه رشته‌های علوم اجتماعی، تبیین عناصر موجد سرمایه اجتماعی به یکی از مهم‌ترین مباحث در این حوزه بدل شده است. اعتماد یکی از عناصر سرمایه اجتماعی است و نقش مهمی در تبیین پیامدهای مترتب بر سرمایه اجتماعی دارد. رابرت پاتنام قریب دو دهه قبل تبیینی از اعتماد بر مبنای زندگی انجمنی ارائه کرد که با عنوان نگاه جامعه‌محور شناخته می‌شود و نهادگرایان در یک دهه گذشته ضمن نقد دیدگاه پاتنام، کوشیده‌اند اعتماد را بر مبنای کیفیت نهادهای عمومی تبیین کنند. ما در این مقاله با بررسی تطبیقی 54 کشور از منظر زندگی انجمنی، کیفیت نهادها، سطح دموکراسی و دو صورت کلی اعتماد، یعنی اعتماد نهادی و اعتماد فراگیر، دیدگاه پاتنام را در برابر دیدگاه نهادگرایان بررسی می‌کنیم. داده‌های لازم نیز از بانک اطلاعات‌های معتبر بین‌المللی نظیر بانک جهانی، خانه آزادی و پیمایش جهانی ارزش‌ها استخراج شده‌اند. شواهد به دست آمده نشان می‌دهد رویکرد نهادگرایان به تبیین اعتماد، قدرت تبیین‌کنندگی بیشتری در مقایسه با دیدگاه پاتنام دارد. در بحث و نتیجه‌گیری، نتایج یافته‌های حاصل برای تحلیل وضعیت کشورها و دموکراسی‌ها و دو مسأله مهم یعنی مشروعیت نظام‌های سیاسی دموکراتیک و زوال سرمایه اجتماعی تحلیل شده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 290.79 K

برر سی تاثیر سرمایه اجتماعی بر رفتارهای زیست محیطی (مطالعه موردی: استان کردستان)

صادق صالحی؛ لقمان امام قلی

دوره 13، شماره 4 ، دی 1391، ، صفحه 90-115

چکیده

  هدف اصلی این پژوهش، سنجش رفتار زیست محیطی و شناخت تاثیر سرمایه اجتماعی و ابعاد آن (شبکه‌های اجتماعی، هنجارهای اجتماعی و اعتماد اجتماعی) بر رفتارهای زیست محیطی می‌باشد. به‌عبارت دیگر، هدف اصلی پژوهش حاضر پاسخ به‎این سوال است که آیا با افزایش و یا کاهش سرمایه اجتماعی، در رفتارهای زیست محیطی تغییری به‎وجود می‌آید یا خیر؟ روش تحقیق ...  بیشتر هدف اصلی این پژوهش، سنجش رفتار زیست محیطی و شناخت تاثیر سرمایه اجتماعی و ابعاد آن (شبکه‌های اجتماعی، هنجارهای اجتماعی و اعتماد اجتماعی) بر رفتارهای زیست محیطی می‌باشد. به‌عبارت دیگر، هدف اصلی پژوهش حاضر پاسخ به‎این سوال است که آیا با افزایش و یا کاهش سرمایه اجتماعی، در رفتارهای زیست محیطی تغییری به‎وجود می‌آید یا خیر؟ روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایشی است. نمونه آماری شامل 440 نفر از افراد بالای 18 سال ساکن در مناطق شهری استان کردستان بوده که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله انتخاب شده‌اند. ابزار این تحقیق پرسش‎نامه بوده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که با وجود شرایط نامناسب و امکانات محدود زیست محیطی در استان کردستان رفتارهای مسئولانه زیست محیطی افراد مورد مطالعه در حد بالایی بوده‌ است. علاوه بر این، یافته‌ها حاکی از آن است که سرمایه اجتماعی افراد مورد مطالعه در حد نزدیک به‎متوسط است. آزمون فرضیه نشان می‌دهد که بین سرمایه اجتماعی و رفتارهای زیست محیطی رابطه مثبت و مستقیمی وجود دارد. به‎عبارت دیگر، با افزایش سرمایه اجتماعی، رفتارهای مسئولانه زیست محیطی نیز مسئولانه می‌شود. در خاتمه، به‎دلایل احتمالی پائین بودن میزان سرمایه اجتماعی پرداخته شد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 274.8 K

بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و میزان احساس امنیت اجتماعی در شهر یزد

راضیه ذاکری‌هامانه؛ سیدعلیرضا افشانی؛ عباس عسکری‌ندوشن

دوره 13، شماره 3 ، مهر 1391، ، صفحه 83-110

چکیده

  مطالعه حاضر با عنایت به نقش قابل توجه سرمایه اجتماعی و مولفه‌های آن از جمله اعتماد، روابط و مشارکت اجتماعی در تبیین واریانس احساس ناامنی اعضای جامعه درصدد است به بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با میزان احساس امنیت اجتماعی در بین ساکنان شهر یزد بپردازد. در این پژوهش که به روش پیمایش انجام شده، 246 نفر از ساکنان مناطق سه گانه شهر یزد با استفاده ...  بیشتر مطالعه حاضر با عنایت به نقش قابل توجه سرمایه اجتماعی و مولفه‌های آن از جمله اعتماد، روابط و مشارکت اجتماعی در تبیین واریانس احساس ناامنی اعضای جامعه درصدد است به بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با میزان احساس امنیت اجتماعی در بین ساکنان شهر یزد بپردازد. در این پژوهش که به روش پیمایش انجام شده، 246 نفر از ساکنان مناطق سه گانه شهر یزد با استفاده از شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای متناسب (PPS) انتخاب و با کمک ابزار پرسش‎نامه مورد مطالعه قرار گرفتند. احساس امنیت اجتماعی در دوازده بعد جانی، مالی، اقتصادی، شغلی، اخلاقی، فرهنگی، عاطفی، احساسی، فکری، حقوقی، قضایی و نوامیس و سرمایه اجتماعی در سه بعد اصلی اعتماد اجتماعی، شبکه اجتماعی و هنجار اجتماعی سنجیده شده است. اعتبار ابزار به شیوه محتوایی محرز شده است و بالا بودن ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرها، حکایت از مطلوبیت پایایی ابزار پژوهش دارد. یافته‌های تحقیق حکایت از رابطه مستقیم و معنی‌دار سرمایه اجتماعی و ابعاد سه گانه آن با احساس امنیت اجتماعی دارد. هماهنگی یافته‌های پژوهش حاضر با نظریات گیدنز، جانسون، پارسونز و بوردیو در تبیین نقش تقویت سرمایه اجتماعی بر میزان افزایش احساس امنیت اجتماعی، ضرورت بسترسازی جهت ایجاد و تقویت سرمایه اجتماعی آحاد جامعه را آشکار می‌سازد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 9.57 M

تحلیل جامعه شناختی بیماری قلبی و عروقی: مطالعه موردی شهر بوشهر

علی ساعی؛ اکبر نامور

دوره 10، شماره 4 ، دی 1388، ، صفحه 1-17

چکیده

  این پژوهش به تحلیل جامعه شناختی بیمارا ن قلبی و عروقی می پردازد ومساله آن ناظر بر افزایش بیماریهای قلبی و  عروقی در شهر بوشهر است. دستگاه نظری این مقاله براساس تئوری بوردیو، نان لین، کاکرهام  ساخته شده است. جمعیت نمونه 320 نفر است که به صورت تصادفی از بین بیماران قلبی- عروقی  که در نیمه دوم 1386 و نیمه اول 1387 در بیمارستانهای شهر بوشهر ...  بیشتر این پژوهش به تحلیل جامعه شناختی بیمارا ن قلبی و عروقی می پردازد ومساله آن ناظر بر افزایش بیماریهای قلبی و  عروقی در شهر بوشهر است. دستگاه نظری این مقاله براساس تئوری بوردیو، نان لین، کاکرهام  ساخته شده است. جمعیت نمونه 320 نفر است که به صورت تصادفی از بین بیماران قلبی- عروقی  که در نیمه دوم 1386 و نیمه اول 1387 در بیمارستانهای شهر بوشهر بستری شده‌اند انتخاب گردیده اند. با استفاده ازروش پیمایش اجتماعی و رجوع به اسناد پژشکی، داده های تجربی گردآوری و از طریق روش تحلیل رگرسیون داوری درباب فرضیات انجام شده است. متغیرهای مستقل سرمایه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی و متغیر وابسته بیماری قلبی و عروقی است. یافته های تجربی دلالت برآن دارندکه بین بیماری قلبی و عروقی و ترکیبی از سرمایه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی (سرمایه های فرد)به اندازه 61 هم تغییری منظم وجود دارد، به طوری که هرچه میزان این سرمایه ها بیشترباشد، شدت بیماری نیز کاهش می‌یاید. درپایان گفته شده است که سبک زندگی بهداشتی نیازمند برخورداری شهروندان از هر سه نوع سرمایه در حد مطلوب است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 858.89 K

سرمایه اجتماعی جوانان در ایران

ملیحه شیانی؛ میر طاهر موسوی؛ سعید مدنی قهفرخی

دوره 10، شماره 3 ، مهر 1388، ، صفحه 57-84

چکیده

  تراکم 35 درصدی جمعیت کشور در گستره سنی 29-15 سال به عنوان جمعیت فعال جامعه یک مزیت نسبی است، اما چنانچه از این فرصت و مزیت به درستی استفاده نشود فرصت ها به تهدیدات جدی تبدیل خواهد شد. بنابراین، سیاستگذاری و برنامه ریزی برای این بخش از جمعیت از مهمترین اولویت ها محسوب می شود. در این میان، سرمایه اجتماعی در کنار دیگر سرمایه ها فرایند پیش بینی ...  بیشتر تراکم 35 درصدی جمعیت کشور در گستره سنی 29-15 سال به عنوان جمعیت فعال جامعه یک مزیت نسبی است، اما چنانچه از این فرصت و مزیت به درستی استفاده نشود فرصت ها به تهدیدات جدی تبدیل خواهد شد. بنابراین، سیاستگذاری و برنامه ریزی برای این بخش از جمعیت از مهمترین اولویت ها محسوب می شود. در این میان، سرمایه اجتماعی در کنار دیگر سرمایه ها فرایند پیش بینی شده در برنامه ها را تسهیل و امکان تحقق اهداف را فراهم می سازد. به منظور سنجش سرمایه اجتماعی جوانان مقیاس چند بعدی ساخته شده و در میان 4500 نفر از افراد 29-15 سال ساکن در استان های کشور به اجرا در آمده است. نوع تحقیق پیمایش، تکنیک گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. یافته ها نشان دهنده ضعف سرمایه اجتماعی در میان جوانان به ویژه در بعد روابط انجمنی و اعتماد به نا آشنایان و مسئولان است. تأثیر ویژگی های فردی و اجتماعی بر سرمایه اجتماعی جوانان هم معنادار بوده است. با توجه به معناداری و روابط وغلبه سرمایه اجتماعی سنتی در میان جوانان، بهبود محیط اجتماعی، تقویت نهادهای مدنی، اصلاح بینش ها، نگرش ها و کنشهای افراد ضروری به نظر می رسد.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 581.79 K

بررسی جامعه شناختی تاثیر سرمایه اجتماعی بر دانش آفرینی

محمد عباس زاده؛ لیلا مقتدایی

دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1388، ، صفحه 3-28

چکیده

  در هزاره سوم میلادی، از متولیان دانش، انتظار می رود با برخورداری از سرمایه اجتماعی مخصوصا در عرصه دانشگاهی، ضمن خلق دانش های جدید به عنوان سرمایه های پنهان، در جهت ترفیع مشکلات جامعه، نقش فعالی را ایفا  نمایند. بر این اساس، مقاله حاضر با هدف تعیین میزان دانش آفرینی در دانشگاه اصفهان، در نظر دارد از منظر جامعه شناختی، تاثیر سرمایه ...  بیشتر در هزاره سوم میلادی، از متولیان دانش، انتظار می رود با برخورداری از سرمایه اجتماعی مخصوصا در عرصه دانشگاهی، ضمن خلق دانش های جدید به عنوان سرمایه های پنهان، در جهت ترفیع مشکلات جامعه، نقش فعالی را ایفا  نمایند. بر این اساس، مقاله حاضر با هدف تعیین میزان دانش آفرینی در دانشگاه اصفهان، در نظر دارد از منظر جامعه شناختی، تاثیر سرمایه اجتماعی بر دانش آفرینی را تحلیل نماید. روش تحقیق، پیمایشی بوده و جامعة آماری پژوهش حاضر در برگیرنده  اعضای هیات علمی دانشگاه اصفهان به تعداد476 (سال1387) نفر می باشد که از این تعداد، 142 نفر بر اساس فرمول کوکران  و به شیوه نمونه گیری تصادفی انتخاب گشته اند.  روش آماری مورد استفاده،  شامل رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر بوده و برای محاسبه ضرایب مسیر، از برآوردهای روش لیزرل استفاده گردیده است. کلیه آمارها و اطلاعات تحقیق حاضر(بدست آمده از پرسشنامه) ، از طریق نرم افزار Spss17 ، صورت پذیرفته است.  نتایج تحقیق، حاکی از آن است که بین دانش آفرینی و سرمایه اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد. این امر نشان می دهد که اگر بر سرمایه اجتماعی استادان افزوده شود، در این صورت، سطح دانش آفرینی نیز ارتقا خواهد یافت. نهایت امر اینکه، توان متغیرهای مستقل مورد استفاده در تبیین واریانس متغیر وابسته(دانش آفرینی)، 19 درصد بوده است. مابقی، مربوط به تاثیر سایر متغیرها بوده که در تحقیق حاضر به آنها پرداخت نگردیده است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 686.9 K

بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با مدارا در بین دانشجویان دانشکده‌های علوم اجتماعی دانشگاه‌های تهران و علامه طباطبایی

محمود شارع‌پور؛ تقی آزادارمکی؛ علی عسکری

دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1388، ، صفحه 64-98

چکیده

  امروزه حضور انسان‌های متفاوت در محل زندگی، کار و عرصه اجتماع از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است. از آن‌جا که وجود چنین تنوعی ممکن است باعث ایجاد درگیری در صحنه اجتماع گردد لازم است تا با اجرای پژوهش‌های علمی زمینه همزیستی افراد متفاوت فراهم شود. تحقیق حاضر با استفاده از نظریه سرمایه اجتماعی پاتنام به دنبال بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی ...  بیشتر امروزه حضور انسان‌های متفاوت در محل زندگی، کار و عرصه اجتماع از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است. از آن‌جا که وجود چنین تنوعی ممکن است باعث ایجاد درگیری در صحنه اجتماع گردد لازم است تا با اجرای پژوهش‌های علمی زمینه همزیستی افراد متفاوت فراهم شود. تحقیق حاضر با استفاده از نظریه سرمایه اجتماعی پاتنام به دنبال بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و مولفه‌های آن با مدارا می‌باشد. روش تحقیق پیمایشی بوده و تعداد 220 نفر از دانشجویان دانشکده‌های علوم اجتماعی دانشگاه تهران و علامه‌طباطبایی که در نیمسال اول سال تحصیلی 88-1387 مشغول به تحصیل بوده‌اند به طور خود اجرا به پرسش‌نامه پاسخ داده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که از میان متغیرهای سرمایه اجتماعی، اعتماد نهادی با تمامی ابعاد مدارا رابطه معکوس و معناداری داشته است. همچنین رابطه مستقیم و معناداری بین مشارکت در شبکه‌های غیر رسمی سیاسی و شبکه‌های رسمی با ابعاد مدارا مشاهده شده است. نتایج تحلیل رگرسیونی حاکی از آن است که از میان متغیرهای سرمایه اجتماعی و متغیرهای زمینه‌ای چهار متغیر اعتماد نهادی، سن، شبکه‌های غیر رسمی سیاسی و سرمایه اجتماعی انحصاری و ارتباطی مهم‌ترین تبیین‌کننده‌های مدارا می‌باشند.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 706.19 K

مقایسه سرمایه اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران و اعضای کانون‌های فرهنگی و هنری دانشگاه‌های شهر تهران

ابوالفضل مرشدی؛ حامد شیری

دوره 9، شماره 3 ، مهر 1387، ، صفحه 194-225

چکیده

  طرح نظریه سرمایه اجتماعی تأملی مجدد در نقش و تأثیر اجتماع و تشکل‌های جامعه‌محور در تحقق توسعه به‌ویژه توسعه پایدار و همه‌جانبه است. در این چارچوب، مقاله حاضر تلاش دارد تا نقش کانون‌های فرهنگی و هنری دانشگاه‌های شهر تهران در تقویت سرمایه اجتماعی دانشجویان و تأثیر آن در گسترش هنجارهای مدنی و کاهش رفتارهای انحرافی در بین دانشجویان ...  بیشتر طرح نظریه سرمایه اجتماعی تأملی مجدد در نقش و تأثیر اجتماع و تشکل‌های جامعه‌محور در تحقق توسعه به‌ویژه توسعه پایدار و همه‌جانبه است. در این چارچوب، مقاله حاضر تلاش دارد تا نقش کانون‌های فرهنگی و هنری دانشگاه‌های شهر تهران در تقویت سرمایه اجتماعی دانشجویان و تأثیر آن در گسترش هنجارهای مدنی و کاهش رفتارهای انحرافی در بین دانشجویان را مورد سنجش قرار دهد. برای سنجش مفهوم سرمایه اجتماعی از چارچوب نظری پاتنام استفاده شده است. در این چارچوب شبکه روابط، اعتماد و همیاری مؤلفه‌های اصلی سرمایه اجتماعی را تشکیل می‌دهند. روش تحقیق در این پژوهش روش پیمایش است که با استفاده از تکنیک پرسشنامه به اجرا درآمده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد در حالی‌که سرمایه اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران (به عنوان گروه کنترل) و فعالین کانون‌های فرهنگی و هنری دانشگاه‌های از حد متوسط تجاوز نمی‌کند اما سرمایه اجتماعی اعضای کانون‌های فرهنگی و هنری بیشتر از سرمایه اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران است. نتایج همچنین بیانگر تأثیر مستقیم سرمایه اجتماعی بر تقویت رفتارهای مدنی و کاهش رفتارهای انحرافی است.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 688.64 K

بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر شادمانی

مسعود چلبی؛ سیدمحسن موسوی

دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1387، ، صفحه 34-57

چکیده

  پژوهش حاضر کوشش می‌نماید ضمن مرور رویکردهای مختلف در باب شادمانی، با اتخاذ رویکردی جامعه‌شناختی به بررسی شادمانی بپردازد. در این مطالعه دو روش به‌کار گرفته شد. یکی روش پیمایش است که با انتخاب 386 نفر از شهرهای تهران، یزد، اردکان و میبد و با استفاده از پرسشنامه شادمانی آکسفورد انجام شد. دیگری روش تطبیقی کمی است که با استفاده از داده‌های ...  بیشتر پژوهش حاضر کوشش می‌نماید ضمن مرور رویکردهای مختلف در باب شادمانی، با اتخاذ رویکردی جامعه‌شناختی به بررسی شادمانی بپردازد. در این مطالعه دو روش به‌کار گرفته شد. یکی روش پیمایش است که با انتخاب 386 نفر از شهرهای تهران، یزد، اردکان و میبد و با استفاده از پرسشنامه شادمانی آکسفورد انجام شد. دیگری روش تطبیقی کمی است که با استفاده از داده‌های ثانویه صورت گرفت. طبق داده‌های اخیر، رتبه سازمانی ایران در میان 69 کشور، رده 61 است که رده نازلی است. داده‌های پیمایش نیز میانگین شادمانی در چهار شهر مزبور را در سطحی پایین نشان می‌دهند. یافته‌های پژوهش همچنین نشان می‌دهد که روابط اجتماعی توأم با اعتماد اثر تعیین‌کننده بر شادمانی دارند و در این میان خانواده به‌عنوان عمده‌ترین تأمین‌کننده شادمانی افراد محسوب می‌شود.

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 628.18 K

سرمایه اجتماعی و مهاجرت و استقرار در شهرهای بزرگ: مورد شهر تبریز

سوسن باستانی؛ منیره ساعی‌مهر

دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1386، ، صفحه 102-127

چکیده

  پژوهش حاضر به مقایسه سرمایه اجتماعی مهاجرین به شهر تبریز در چهار دوره زمانی (مهاجرین تازه وارد، مهاجرین دهه 70 ، مهاجرین دهه 60 و مهاجرین قبل از انقلاب اسلامی) پرداخته است. هدف تعیین نقش سرمایه اجتماعی شبکه (روابط قبل از مهاجرت) در مهاجرت و استقرار مهاجرین است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش انجام شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ...  بیشتر پژوهش حاضر به مقایسه سرمایه اجتماعی مهاجرین به شهر تبریز در چهار دوره زمانی (مهاجرین تازه وارد، مهاجرین دهه 70 ، مهاجرین دهه 60 و مهاجرین قبل از انقلاب اسلامی) پرداخته است. هدف تعیین نقش سرمایه اجتماعی شبکه (روابط قبل از مهاجرت) در مهاجرت و استقرار مهاجرین است. این پژوهش با استفاده از روش پیمایش انجام شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. جمعیت آماری تحقیق شامل 12 سازمان/اداره و شرکت دولتی می‌باشد که از این تعداد 5 مورد را شرکت‌های دولتی و 7 مورد دیگر را سازمان‌ها و ادارات دولتی تشکیل می‌دهند. نمونه بررسی در این تحقیق تعداد 348 فرد یا مستخدم مهاجر مرد و زن به شهر تبریز می‌باشند. بر اساس نتایج به‌دست آمده پیوندها و شبکه‌های خویشاوندی و تماس‌های شخصی، خانوادگی و قومی در مقصد نقش عمده‌ای در مهاجرت دارند. مهاجران طی تماس‌هایی که با دوستان و بستگان در مقصد برقرار می‌کنند اطلاعات ارزنده‌ای در خصوص مشاغل جدید، محل اسکان و غیره به‌دست می‌آورند. همچنین مهاجران پس از استقرار، تمایل دارند برای جلب حمایت‌های مورد نیازشان بر پیوندهای اجتماعی موجود در مبدأ، تکیه کنند. مهاجرین بیشتر با خویشاوندان درجه یک خود ــ والدین، خواهر و برادر و فرزند ارشد ــ ارتباط دارند. این تماس‌ها اغلب به جهت دوری مسافت از طریق تلفن صورت می‌پذیرد. این مسئله بیانگر آن است که خویشاوندان نزدیک از نظر اجتماعی نزدیک‌ترین اعضای شبکه و مهم‌ترین منبع حمایت ــ حمایت‌های عاطفی، مالی و مشورتی ــ به‌خصوص برای مهاجرین جوان‌تر محسوب می‌شوند. همچنین یافته‌ها حاکی از آن است که گروه‌های مهاجر در بدو ورود به تبریز نیازها و حمایت‌های متفاوتی داشته‌اند. در حالی‌که مهاجرین تازه‌وارد و مهاجرین دهه 70 نیاز به کمک در زمینه اسکان را مطرح کرده‌اند، مهاجرین قبل از انقلاب بیشتر به نیاز عاطفی و مالی اشاره نموده‌اند. اهداف و انگیزه‌های مهاجرین نیز متفاوت بوده است: مهاجرین دهه 60 و مهاجرین قبل از انقلاب به قصد ادامه تحصیل و پیوستن به خویشاوندان، مهاجرین دهه 70 به انگیزه اشتغال و مهاجرین تازه‌وارد با انگیزه بهره‌مندی بیشتر از امکانات رفاهی و ارتقاء شغلی به تبریز آمده‌اند.  

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 318.99 K

پژوهشی جامعه شناختی در زمینه عوامل موثر ب تمایل کشاورزان به مشارکت در یکپارچه سازی اراضی مزروعی(مطالعه موردی روستاهای زرین دشت)

منصور وثوقی؛ افراسیاب فرجی

دوره 7، شماره 2 ، تیر 1385، ، صفحه 101-118

چکیده

  پژوهش حاضر در هستان"زرین دشت" ازتوابع شهرستان دره شهر در بهار 1383 به صورت پیمایشی انجام گرفته است.هدف این پژوهش بررسی میزان تمایل مالکان به مشارکت در یکپارچه سازی اراضی مزروعی و شناسایی عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر تمایل کشاورزان صاحب زمین به مشارکت می باشد.پس از آزمون فرضیات تحقیق مشخص گردید که متغیرهای سواد،فراهم بودن فرصتهای ...  بیشتر پژوهش حاضر در هستان"زرین دشت" ازتوابع شهرستان دره شهر در بهار 1383 به صورت پیمایشی انجام گرفته است.هدف این پژوهش بررسی میزان تمایل مالکان به مشارکت در یکپارچه سازی اراضی مزروعی و شناسایی عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر تمایل کشاورزان صاحب زمین به مشارکت می باشد.پس از آزمون فرضیات تحقیق مشخص گردید که متغیرهای سواد،فراهم بودن فرصتهای شغلی،میزان مالکیت زمین،عضویت در گروه،اطلاعات،اعتماد مردم به یکدیگر،اعتماد مردم به دولت و عوامل انگیزشی دارای رابطه معنادار ی با متغیر وابسته،یعنی میزان تمایل مالکان به مشارکت در یکپارچه سازی مزروعی می باشند.  

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 152.53 K

سرمایه اجتماعی و عوامل موثر بر شکل گیری آن در شهر تهران

محمد جواد ناطق پور؛ سید احمد فیروز آبادی

دوره 6، شماره 4 ، دی 1384، ، صفحه 59-91

چکیده

  در این تحقیق پس از مقایسه دیدگاه ها و تعاریف مختلف از سرمایه اجتماعی،تعریف نهایی از این مفهوم آمده است.سپس نظریه های عوامل موثر بر شکل گیری سرمایه اجتماعی از نظام پاتنام،برم وران،افه و فوش،کریشنا و افف،گلیزر،لایبسون و ساکردوت،پاراگال،گلیکان و هوک و مرنیسی نیز به صورت مقایسه ای آمده،و با روش پیمایش سرمایه اجتماعی در تهران بررسی شده ...  بیشتر در این تحقیق پس از مقایسه دیدگاه ها و تعاریف مختلف از سرمایه اجتماعی،تعریف نهایی از این مفهوم آمده است.سپس نظریه های عوامل موثر بر شکل گیری سرمایه اجتماعی از نظام پاتنام،برم وران،افه و فوش،کریشنا و افف،گلیزر،لایبسون و ساکردوت،پاراگال،گلیکان و هوک و مرنیسی نیز به صورت مقایسه ای آمده،و با روش پیمایش سرمایه اجتماعی در تهران بررسی شده و با تحلیل عاملی مولفه های آن به چهار عامل اصلی اعتماد عمومی،اعتماد نهادی،آگاهی و مشارکت های رسمی و مشارکت های غیر رسمی(خیریه ای -مذهبی و همیارانه) تقلیل یافته اند و مدل نظری عوامل موثر بر شکل گیری سرمایه اجتماعی و چهار عامل آن نیز ارائه شده است.      

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 205.19 K

ارزش ها،شبکه روابط و مشارکت در سازمانهای غیر دولتی(مطالعه تجربی در بین جوانان تهران)

محمد امین قانعی راد؛ فریده حسینی

دوره 6، شماره 3 ، مهر 1384، ، صفحه 97-123

چکیده

  سازمانهای غیر دولتی پدیده ای جدید در حیات اجتماعی جوامع محسوب می شوند که رشد شتابان آنها از نیمه دوم قرن بیستم و در پی مسائل ناشی از جهانی شدن و بحران دولت رفاه آغاز شده است.این سازمانها به دنبال بسیج نیروهای مردمی و داوطلب برای بهبود وضعیت جامعه،رفع کاستی ها،بروز و ظهور دیدگاه ها و دست یابی به توسعه پایدار هستند.این مطالعه به دنبال ...  بیشتر سازمانهای غیر دولتی پدیده ای جدید در حیات اجتماعی جوامع محسوب می شوند که رشد شتابان آنها از نیمه دوم قرن بیستم و در پی مسائل ناشی از جهانی شدن و بحران دولت رفاه آغاز شده است.این سازمانها به دنبال بسیج نیروهای مردمی و داوطلب برای بهبود وضعیت جامعه،رفع کاستی ها،بروز و ظهور دیدگاه ها و دست یابی به توسعه پایدار هستند.این مطالعه به دنبال بررسی عوامل اجتماعی موثر بر مشارکت جوانان در سازمانهای غیر دولتی است.بدین منظور با بررسی نظریه های مختلف جامعه شناسان کلاسیک و نظریه های انسجام اجتماعی،جنبش های اجتماعی جدید،و سرمایه اجتماعی به بیان نظری مسئله تحقیق پرداخته شده است.در این پژوهش،سازمانهای غیردولتی نمود جنبش های جدید پنداشته شده و با توجه به الگوی فرانظری کلمن ارزشهای فرامادی و نیز سرمایه اجتماعی افراد بر مشارکت آنها در این سازمانها موثر فرض شده و با روش پیمایش فرضیات بررسی شده اند.جامعه آماری جوانان 14-30 ساله ساکن مناطق مختلف شهر تهران می باشند و حجم نمونه 375 نفر است.اطلاعات مورد نیاز با کاربرد پرسشنامه جمع آوری شده و مرد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته اند.نتایج نشان میدهد که هر چه ارزش های فرامادی در جوانان بیشتر باشد . سرمایه اجتماعی در آنان بیشتر و مشارکت انان در سازمانهای غیردولتی بیشتر است.جوانا دارای پایگاه اجتماعی اقتصادی بالاتر و دارای تحصیلات بیشتر مشارکت بیشتری در این سازمانها دارند.همچنین مشارکت دختران جوان کمتر از پسران جوان بوده است.پایگاه اجتماعی اقتصادی بالاتر با داشتن ارزش های فرامادی و سرمایه اجتماعی بیشتر همراه است.دانشجویان و دتنش آموزان نیز ارزش های فرامادی و سرمایه اجتماعی و در نتیجه مشارکت بیشتری در سازمانهای غیردولتی جوانان داشته اند.      

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 175.62 K

تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و جرم در سطوح خرد و کلان

مسعود چلبی؛ محمد مبارکی

دوره 6، شماره 2 ، تیر 1384، ، صفحه 3-44

چکیده

  مفهوم سرمایه اجتماعی به دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریبا با تمامی موضوعات و مسائل مطرح در حوزه انسانی و اجتماعی،از جمله حوزه آسیب های اجتماعی و به خصوص جرم،ارتباط پیدا میکند.با توجه به این تاثیرات متقابل،هدف تحقیق حاضر بررسی و شناسایی رابطه بین سرمایه اجتماعی و جرم می باشد.این مطالعه از دو قسمت مجزا تشکیل شده است:قسمت اول،پیمایشی ...  بیشتر مفهوم سرمایه اجتماعی به دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریبا با تمامی موضوعات و مسائل مطرح در حوزه انسانی و اجتماعی،از جمله حوزه آسیب های اجتماعی و به خصوص جرم،ارتباط پیدا میکند.با توجه به این تاثیرات متقابل،هدف تحقیق حاضر بررسی و شناسایی رابطه بین سرمایه اجتماعی و جرم می باشد.این مطالعه از دو قسمت مجزا تشکیل شده است:قسمت اول،پیمایشی است در بین 320 نفر  از افراد عادی بالای 18 سال شهر تهران و مجرمان زندان های اوین،رجایی شهر و ورامین.قسمت دوم، تحقیق در سطح بین المللی و به صورت تحلیل ثانویه بوده و مقطع زمانی خاص (1997 تا 1999) را شامل می شود.برای تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره،رگرسیون لوجستیک و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است.یافته ها نشان میدهند که هم در سطح کلان و هم در سطح خرد بین سرمایه اجتماعی و جرم رابطه منفی و معنا داذی وجود دارد.    

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 219.27 K

سرمایه اجتماعی و نقش آن در تشکل های تولیدی(مطالعه موردی حوزه آبریز کرخه)

مصطفی ازکیا؛ سید احمد فیروزآبادی

دوره 5، شماره 4 ، دی 1383، ، صفحه 49-72

چکیده

  در این مقاله پس از بیان موضوع و مباحث نظری مربوط به سرمایه اجتماعی،در بحث روش شناسی به روش تحقیق و تکنیک و ابزار تحقیق،دو نوع جامعه آماری و چگونگی تعیین حجم نمونه اشاره شده،و سپس به بررسی ویژگیهای منطقه تحقیق از بعد جمعیت شناختی،توسعه یافتگی،وضعیت فرهنگی و قومیتی و تاثیر آن در سطح بیت و بین بیوتات مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج تحقیق ...  بیشتر در این مقاله پس از بیان موضوع و مباحث نظری مربوط به سرمایه اجتماعی،در بحث روش شناسی به روش تحقیق و تکنیک و ابزار تحقیق،دو نوع جامعه آماری و چگونگی تعیین حجم نمونه اشاره شده،و سپس به بررسی ویژگیهای منطقه تحقیق از بعد جمعیت شناختی،توسعه یافتگی،وضعیت فرهنگی و قومیتی و تاثیر آن در سطح بیت و بین بیوتات مورد مطالعه قرار گرفته و نتایج تحقیق نشان داده که حسن اعتماد در میان اعضای بیت،هنجارهای معامله متقابل در بین اعضا و اعتماد،اطاعت و احترام رهبران محلی نقش مثبت و تاثیر گذاری بر واحد تولیدی بیت در ابعاد تنصمیم گیری بهتر،اعمال مدیریت تولید به نحو مطلوب و افزایش میزان مشارکتهای تولیدی داشته است.این شعاع اعتماد و سرمایه اجتماعی درون گروهی در سطح بیت همراه با نوع دیگری از روابط و شبکه های بین بیت ها در سطح طایفه باعث شده که سرمایه اجتماعی بین گروهی بستر مناسبی برای برنامه ریزی و سیاست گذاری توسعه ای تشکل های تولیدی در بعد ارشادی،ترویجی ،خدماتی از طریق سرمایه اجتماعی بین بیتی در سطح طایفه و بعد مشارکتی و تولیدی از طریق سرمایه اجتماعی درون بیتی فراهم نماید.    

---

• مشاهده مقاله
• اصل مقاله 710.11 K