منوچهر محسنی؛ بهزاد دوران؛ محمد هادی سهرابی
دوره 7، شماره 4 ، دی 1385، ، صفحه 72-95
چکیده
در پژوهش جاری اثرات استفاده از اینترنت بر کابران اینترنت در کافی نت های تهران مورد بررسی قرار گرفته است.نظریه شبکه به عنوان پایه نظری این پژوهش انتخاب شده و فرضیات پژوهش بر همین مبنا طرح شده است.فرضیات پژوهش شامل تاثیر ابعاد مختلف استفاده از اینتر نت شامل نوع استفاده از اینترنت (اجتماعی-غیر اجتماعی)،میزان استفاده از اینترنت در شبانه ...
بیشتر
در پژوهش جاری اثرات استفاده از اینترنت بر کابران اینترنت در کافی نت های تهران مورد بررسی قرار گرفته است.نظریه شبکه به عنوان پایه نظری این پژوهش انتخاب شده و فرضیات پژوهش بر همین مبنا طرح شده است.فرضیات پژوهش شامل تاثیر ابعاد مختلف استفاده از اینتر نت شامل نوع استفاده از اینترنت (اجتماعی-غیر اجتماعی)،میزان استفاده از اینترنت در شبانه روز،شدت ارتباطات اجتماعی کاربر در جهان واقعی و میزان تجربه و مهارت فرد در استفاده از اینترنت بر انزوای اجتماعی بود.204 نفر از کاربران کافی نت ها طی یک نمونه گیری سهمیه ای-اتفاقی پرسشنامه های پژوهش را تکمیل نمودند.بر اساس تحلیل رگرسیون چندگانه فرضیات مورد آزمون قرار گرفتند.نتایج به دست آمده میان زمان استفاده از اینترنت در طول شبانه روز و انزوای اجتماعی رابطه ای معنادار و معکوس نشان می دهند.همچنین استفاده اجتماعی از اینترنت موجب کاهش انزوای اجتماعی می گردد.
علی رجبلو؛ زهرا علیخانی
دوره 16، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 73-106
چکیده
بین زبان و جامعه ارتباط متقابل وجود دارد که در این فرایند ارتباطی، ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی گروههای جامعه در زبان آنها منعکس میشود؛ بنابراین زبان میتواند ابزاری برای شناخت این ویژگیهای اجتماعی و خردهفرهنگی باشد. در این مقاله قصد بر این است که از طریق بررسی زبان عامیانه جوانان به مناسبات اجتماعی آنان با گفتمان مسلط جامعه ...
بیشتر
بین زبان و جامعه ارتباط متقابل وجود دارد که در این فرایند ارتباطی، ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی گروههای جامعه در زبان آنها منعکس میشود؛ بنابراین زبان میتواند ابزاری برای شناخت این ویژگیهای اجتماعی و خردهفرهنگی باشد. در این مقاله قصد بر این است که از طریق بررسی زبان عامیانه جوانان به مناسبات اجتماعی آنان با گفتمان مسلط جامعه و نهادهای اجتماعی، پی ببریم. بر این اساس هدف نهایی، بیان نقش و کارکرد گفتار عامیانه در خردهفرهنگ جوانان است. تبیین نظری پژوهش حاضر، بر مبنای نظریه کارناوال باختین و مناسبات زبان و قدرت در گفتمان فرکلاف، انجام شد و با استفاده از روش تحلیل گفتمان و الگوی تحلیلی فرکلاف، دادههای مورد نظر تحلیل شدند. جامعة آماری، وبلاگهای شخصی (زندگی بلاگ) جوانان 15-29 سال و نوشته شده از سال 1385 تا 1388، در نظر گرفته شد. نمونهگیری به روش نظری و هدفمند انجام شد. حجم نمونه با رسیدن به نقطهی اشباع و تکرار در یافتهها، به 30 متن وبلاگ رسید. روند تجزیه و تحلیل دادههای پژوهش به این نتیجه رهنمون شد که گفتار عامیانه در خرده فرهنگ جوانان به گونهای یکدست و مشابه به کار نمیرود .بلکه با توجه به فضای اجتماعی کاربرد آن، شکلهای متفاوت مییابد؛ این زبان بهعنوان زبانی کارناوالی، نظم مسلط، هنجارها و نهادهای اجتماعی آن را به چالش میکشد و با تمرکز بر لذتی کانالی، در برابر ارزشها و هنجارهای ایدئولوژیک مسلط به شکلی پنهان مقاومت میورزد. این مقاومت با صبغة کارناوالی خود، به گونهای متفاوت در فضای فرهنگی پایین شهر و بالای شهر و در حوزههای ارزشی و ایدئولوژیکی متفاوتی از گفتمان مسلط، به منصة ظهور میرسد.
عبدالعلی لهسایی زاده؛ سید مسعود ماجدی
دوره 5، شماره 4 ، دی 1383، ، صفحه 73-94
چکیده
این مقاله تحقیقی در پی بررسی اثر پروژه های عمرانی بر رفاه در مناطق روستایی استان فارس است.کانون توجه در این تحقیق خانوارهای روستایی و روستاها بوده است.بنا بر ماهیت تحقیق از دو روش پیمایشی و شبه تجربی سود برده شده.بدین صورت که تعدادی روستا به عنوان روستاهای تجربی انتخاب شدند،داده های تحقیق از دو طریق دو دسته پرسشنامه خانوار(300 پرسشنامه ...
بیشتر
این مقاله تحقیقی در پی بررسی اثر پروژه های عمرانی بر رفاه در مناطق روستایی استان فارس است.کانون توجه در این تحقیق خانوارهای روستایی و روستاها بوده است.بنا بر ماهیت تحقیق از دو روش پیمایشی و شبه تجربی سود برده شده.بدین صورت که تعدادی روستا به عنوان روستاهای تجربی انتخاب شدند،داده های تحقیق از دو طریق دو دسته پرسشنامه خانوار(300 پرسشنامه خانوار) و روستا(40 روستای نمونه که 20 روستای آن تجربی و 20 روستا کنترل بوده است) تکمیل گردید.در این تحقیق شش فرضیه مطرح شد.تحلیل این فرضیات تفاوت معناداری بین روستاهای تجربی و کنترل به لحاظ شاخص های متفاوت رفاهی را نشان داده است.پنج فرضیه از شش فرضیه مطرح شده در سطح اطمینان 95 درصد مورد تایید قرار گرفتند و یک فرضیه هم معنادار نشد.
اکبر علیوردینیا؛ محمداسماعیل ریاحی؛ سیده ملیحه موسوی چاشمی
دوره 8، شماره 2 ، تیر 1386، ، صفحه 75-99
چکیده
امروزه گسترش بزهکاری در جامعه، بهویژه در بین نوجوانان، از حساسیتهای ویژهای برخوردار شده است. بازتاب چنین حساسیتهایی زمینه را برای پژوهشهای علمی به منظور علتیابی و ارایهی راهکارهای بهینه فراهم میسازد. تحقیق حاضر با آزمون تجربی نظریهی فشار عمومی اگنیو (که درواقع نسخه تجدیدنظرشدهای از نظریهی فشار است)، بهدنبال ...
بیشتر
امروزه گسترش بزهکاری در جامعه، بهویژه در بین نوجوانان، از حساسیتهای ویژهای برخوردار شده است. بازتاب چنین حساسیتهایی زمینه را برای پژوهشهای علمی به منظور علتیابی و ارایهی راهکارهای بهینه فراهم میسازد. تحقیق حاضر با آزمون تجربی نظریهی فشار عمومی اگنیو (که درواقع نسخه تجدیدنظرشدهای از نظریهی فشار است)، بهدنبال تبیین عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان بزهکاری نوجوانان میباشد. روش تحقیق پیمایشی بوده است و 400 دانشآموز سال سوم دبیرستانهای شهر بابل در سال تحصیلی 1385 ـ 86 بهطور خود اجرا به پرسشنامه پاسخ دادهاند. نتایج تحقیق نشان میدهد که حذف محرک مثبت، وجود محرک منفی و حالات عاطفی منفی با متغیر وابسته (یعنی بزهکاری) رابطه مستقیم و معناداری داشتهاند. همچنین رابطه مستقیم و معناداری بین متغیرهای عدم دستیابی به اهداف ارزشمند مثبت، وجود محرک منفی و حالات عاطفی منفی نوجوانان مشاهده شده است. درنتیجه، میتوان گفت که یافتههای به دست آمده در زمینه رابطه متغییرهای مستقل تحقیق با بزهکاری موافق با نظریه فشار عمومی اگنیو و مطالعات انجامشده پیشین است.
ابوالفضل دلاوری
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1389، ، صفحه 76-107
چکیده
تحولات اجتماعی ایران در دو سدۀ اخیر، روندی بسیار آشفته و پر تنش داشته است. این تحولات، به نسبت جوامع غربی با تأخیر آغاز شده، به کندی پیش رفته و با گسستهای متعدد و گاه واگشتهایی همراه بوده است. در طول این دو سده، بسیاری از تلاشهای معطوف به اصلاحات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و فرهنگی نافرجام مانده و فرایندهایی نظیر صنعتی شدن، ...
بیشتر
تحولات اجتماعی ایران در دو سدۀ اخیر، روندی بسیار آشفته و پر تنش داشته است. این تحولات، به نسبت جوامع غربی با تأخیر آغاز شده، به کندی پیش رفته و با گسستهای متعدد و گاه واگشتهایی همراه بوده است. در طول این دو سده، بسیاری از تلاشهای معطوف به اصلاحات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و فرهنگی نافرجام مانده و فرایندهایی نظیر صنعتی شدن، مردم سالاری و گسترش فرهنگ مدنی با موانع فراوانی روبرو بوده است. این وضعیت در مقاطع متعددی به انباشت مشکلات و تراکم بحرانهای سیاسی و اجتماعی انجامیده و تنشها، جنبشها و انقلابات متعددی را به همراه آورده است. چنین پیامدهایی، به نوبۀ خود، روند تحولات اجتماعی را آشفته تر ساخته است. این مقاله نشان میدهد که علاوه بر ساختارها و کارگزاران اجتماعی، مختصات زمانی رویدادها و فرایندها، نقش مهمی در تعیین سرشت و سرنوشت روند تحولات ایران معاصر داشته است. به عبارت دیگر، فرایندهای دگرگونی در عرصههای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در این سرزمین با تصادفها، اقترانها و جابجاییهای متعددی همراه بوده است. برخی از این فرایندها در اثر حوادث غیر مترقبه دچار کندی یا توقف شده و برخی دیگر، در اثر پس و پیش شدن ترتیبات منطقی، دچار تداخل و اختلال شدهاند. این وضعیت به نوبۀ خود، بر آشفتگی و آشوب در روند کلی تحولات اجتماعی در ایران معاصر افزوده است.
فروغ السادات عریضی؛ فریدون وحیدا؛ پروانه دانش
دوره 7، شماره 2 ، تیر 1385، ، صفحه 76-100
چکیده
این تحقیق به دنبال بررسی اثر استفاده از شبکه های تلویزیونی ماهواره ای بر هویت جنسیتی است.به منظور بررسی این رابطه از نظریه "استفاده و التذاذ"و نظریه "هویت اجتماعی" جنگینز استفاده شده است.این تحقیق به صورت پیمایشی و با ابزار پرسش نامه در بین دانش آموزان دختر دبیرستانهای منطقه 5 آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی 84-85 انجام شد.روش نمونه ...
بیشتر
این تحقیق به دنبال بررسی اثر استفاده از شبکه های تلویزیونی ماهواره ای بر هویت جنسیتی است.به منظور بررسی این رابطه از نظریه "استفاده و التذاذ"و نظریه "هویت اجتماعی" جنگینز استفاده شده است.این تحقیق به صورت پیمایشی و با ابزار پرسش نامه در بین دانش آموزان دختر دبیرستانهای منطقه 5 آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی 84-85 انجام شد.روش نمونه گیری خوشه ای بوده است و حجم نمونه 417 نفر می باشد.نتایج نشان میدهد که 58 درصد پاسخ گویان در منزل ماهواره داشته و از آن استفاده می کنند. آزمون فرضیات نشان میدهد که بین وجود ماهواره در منزل و هویت جنسیتی رابطه ای وجود دارد و افراد دارای ماهواره از سازه هویت جنسیتی نمره کمتری دریافت کرده اند که نشان دهنده تغییر رفتارها و نگرشها به سمت الگوها و گرایش های جدید است.بین میزان استفاده از ماهوراه و هویت جنسیتی نیز همین رابطه تایید می گردد.در مدل تحلیل مسیر با وارد کردن همه متغیرها ،انگیزه استفاده بالاترین نقش را در تبیین متغیر وابسته ایفا کرده است و متغیرهای پایگاه خانواده ،میزان استفاده و نوع رسانه در دسترس نقش کمتری در تبیین داشته اند.
عباس عبدی
دوره 4، شماره 3 ، مهر 1381، ، صفحه 77-91
چکیده
مفهوم ارتکاب یا عدم ارتکاب جرم به نحو مشهودی با موقعیت و ارزیابی هزینه و فایده فرد بستگی دارد.زندان به عنوان اصلی ترین شیوه مجازات فرد مجرم یکی از اقلام عمده و رسمی هزینه ارتکاب جرم است،که در عین حال متضمن آسیب ها و صدمات اجتماعی گوناگونی از قبیل از دست دادن شغل،طرد اجتماعی،ماهش منزلت اجتماعی و ... می باشد. از سویی،بین اولین مرتبه زندانی ...
بیشتر
مفهوم ارتکاب یا عدم ارتکاب جرم به نحو مشهودی با موقعیت و ارزیابی هزینه و فایده فرد بستگی دارد.زندان به عنوان اصلی ترین شیوه مجازات فرد مجرم یکی از اقلام عمده و رسمی هزینه ارتکاب جرم است،که در عین حال متضمن آسیب ها و صدمات اجتماعی گوناگونی از قبیل از دست دادن شغل،طرد اجتماعی،ماهش منزلت اجتماعی و ... می باشد. از سویی،بین اولین مرتبه زندانی شدن فرد و دفعات دیگر،یادگیری شگردهای خاص ارتکاب مجدد جرم ،آشنایی با افراد جدید،و فرار از مجازات قانونی و چگونگی تاثیرات یاد شده رابطه وجود دارد و به عوامل گوناگونی از قبیل شرایط داخلی زندان،امکانات و مدیریت زندان و متغیرهای فردی بستگی دارد.با شرایط حاضر تضاد بین ممانعت از ارتکاب جرم از طرف مردم عادی با تاثیر در مجرم و تلاش در جهت همنوایی با ارزش ها و هنجارهای اجتماعی در زندان،امکان پذیر نیست.مگر آنکه راهکارهای جدیدی در این زیمنه ارائه شود.
بیژن زارع؛ حسین بیانىآهنگر
دوره 11، شماره 3 ، مهر 1389، ، صفحه 78-117
چکیده
در این پژوهش به بررسى تأثیر متغیرهاى مستقل سرمایه اجتماعى، سرمایه فرهنگى
و پایگاه اجتماعى ـاقتصادى والدین، منطقه محل سکونت و متغیرهاى زمینهاى سن و
جنس بر متغیر وابسته شخصیت اجتماعى پیشرفته جوانان شهر بابل پرداخته شده
است روش بررسى در این پژوهش، پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه مىباشد.
جمعیت آمارى تحقیق را افراد جوان واقع ...
بیشتر
در این پژوهش به بررسى تأثیر متغیرهاى مستقل سرمایه اجتماعى، سرمایه فرهنگى
و پایگاه اجتماعى ـاقتصادى والدین، منطقه محل سکونت و متغیرهاى زمینهاى سن و
جنس بر متغیر وابسته شخصیت اجتماعى پیشرفته جوانان شهر بابل پرداخته شده
است روش بررسى در این پژوهش، پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه مىباشد.
جمعیت آمارى تحقیق را افراد جوان واقع در سنین 18 تا 30 ساله خانواده که در زمان
تحقیق ساکن شهر بابل بودهاند، تشکیل مىدهد که از بین آنها براساس فرمول
نمونهگیرى کوکران، حجم نمونه مورد مطالعه 264 نفر (139 نفر زن و 125 نفر مرد) تعیین
شد. یافتههاى تحقیق نشان داد که متغیرهاى مستقل سرمایه فرهنگى و متغیر زمینهاى
سن و منطقه محل سکونت به میزان 493/0 با شاخص شخصیت اجتماعى پیشرفته رابطه معنادار داشته و به میزان 234/0 از واریانس شخصیت اجتماعى پیشرفته را تبیین
مىکنند.
محمدرضا پویافر
چکیده
در جامعهشناسی دین، مطالعه شاخصها و گونههای دینورزی و تجارب دینی اهمیت ویژه دارد. بر این اساس، تمایز بین گونههای مختلف زیارت و بهبیان دیگر، سنخشناسی انواع تجربههای زیارت، محور اصلی این مطالعه تجربی کیفی بودهاست. برای این مطالعه، از تکنیک مصاحبه و مشاهده میدانی استفاده شده است. 28 مصاحبه با زایران حرم امام رضا (ع) انجام ...
بیشتر
در جامعهشناسی دین، مطالعه شاخصها و گونههای دینورزی و تجارب دینی اهمیت ویژه دارد. بر این اساس، تمایز بین گونههای مختلف زیارت و بهبیان دیگر، سنخشناسی انواع تجربههای زیارت، محور اصلی این مطالعه تجربی کیفی بودهاست. برای این مطالعه، از تکنیک مصاحبه و مشاهده میدانی استفاده شده است. 28 مصاحبه با زایران حرم امام رضا (ع) انجام شد. در چارچوب مفهومیِ پژوهش از نظریه ویلیام جیمز در تعریف تجربه دینی، و در تعریفِ وجوه مختلفِ مفهوم تجربه زیارت بر اساس تلفیقی از مدلهای بومی سنجش دینداری، سه بعد اندیشهها (باورها)، کنشها (اعمال) و احساسات و عواطف در نظر گرفته شدهاست. یافتهها نشاندهنده تنوعی از تجربههای دینی در هر سه بعد تجربه زیارت بوده است. بر این اساس پنج سنخ «زیارت سنتگرا- عادتگرا»، «زیارت شریعتگرا- مناسکگرا»، «زیارت عاطفهگرا-معناگرا»، «زیارت مبادلهگرا-کارکردگرا» و «زیارت عقلانیتگرا-بازاندیش» بر اساس میزان حضور و بروز شاخصهای مختلف تجربه زیارت، شناسایی و از هم متمایز شدند.
کریم رضادوست؛ علی حسین حسینزاده؛ فیروز طاهری
دوره 8، شماره 3 ، مهر 1386، ، صفحه 79-119
چکیده
مقالۀ حاضر، با هدف «آسیبشناسی جریان روشنفکری در ایران معاصر» انجام شد. روش تحقیق در این مقاله، نظری و بر رویکردی انتقادی مبتنی است. این رویکرد، بر مطالعۀ منابع تاریخی- تحلیلی استوار میباشد. این مقاله دورههای تاریخی معاصر ایران، یعنی از آغاز شکل-گیری اندیشۀ مشروطهخواهی تا انقلاب اسلامی را در بر میگیرد. چارچوب نظری، ...
بیشتر
مقالۀ حاضر، با هدف «آسیبشناسی جریان روشنفکری در ایران معاصر» انجام شد. روش تحقیق در این مقاله، نظری و بر رویکردی انتقادی مبتنی است. این رویکرد، بر مطالعۀ منابع تاریخی- تحلیلی استوار میباشد. این مقاله دورههای تاریخی معاصر ایران، یعنی از آغاز شکل-گیری اندیشۀ مشروطهخواهی تا انقلاب اسلامی را در بر میگیرد. چارچوب نظری، تلفیقی از نظریههای میشل فوکو، ژان بودریار، و یورگن هابرماس میباشد. در این مقاله، جریان روشنفکری در سه بخش: 1- بنیانهای فکری، 2- نهادهای روشنفکری، و 3- مواجهه با غرب، بررسی و با انطباق بر چارچوب نظری و ساختار سیاسی- اجتماعی، به آسیبشناسی آن پرداختهشد. بنیانهای فکری شامل: 1- فرایند شکلگیری مفاهیم، 2- منشأ فکری، 3- استقلال فکری، و 4- عقلانیت بود. روشنفکران ایرانی در ارتباط با بنیانهای فکری با ضعفهایی مواجه بودند. نهادهای روشنفکری شامل: 1- دارالفنون، 2- فراموشخانه، 3- فردیدیه، 4- چپگرایی، و 5- حسینیۀ ارشاد بود. این نهادها نیز در نهایت کارکردی «ابزارگرایانه»، «هویتگرایانه»، و «عملگرایانه» ایفا نمودند. روشنفکران ایرانی در مواجهه با غرب، نگرشهای متفاوتی اتخاذ نمودند. گروهی غرب را یک کل یکپارچه دانسته و به نفی آن پرداختند، گروهی دیگر خواهان گزینش جنبههایی از آن شدند. بهطور کلی، می-توان روشنفکران ایرانی را «چپ- نخبهگرای رمانتیک» نامید، که دارای گرایشات «هویتاندیشانه»، «خشونتگرایانه» و «ابزارگرایانه» می-باشند. نتیجۀ مقاله، ساخت تیپ خاصی از روشنفکری با ویژگیها و خصوصیات نوین شامل: «خردگرایی»، «استقلال فکری»، و «خشونت-گریزی» بود. بر این اساس، گفتمان تیپ نوین روشنفکری نیز مبتنی بر «سنت- مدرنیته»، خواهد بود.
وحید قاسمی؛ رضا صمیم
دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1387، ، صفحه 80-101
چکیده
در این مقاله جهت شناخت بیشتر ساز و کار تأثیر دو نظام اجتماعی و فرهنگی به بررسی ارتباط قشربندی اجتماعی و مصرف فرهنگی پرداختهایم. قشربندی اجتماعی را با تاسی از انگاره وبری با دو مؤلفه طبقه و پایگاه و مصرف فرهنگی را بااستفاده از دادههایی در زمینه مصرف موسیقایی و با دو مؤلفه نوع و میزان مصرف، سنجیدهایم. برای بررسی فرضیات، دادههایی ...
بیشتر
در این مقاله جهت شناخت بیشتر ساز و کار تأثیر دو نظام اجتماعی و فرهنگی به بررسی ارتباط قشربندی اجتماعی و مصرف فرهنگی پرداختهایم. قشربندی اجتماعی را با تاسی از انگاره وبری با دو مؤلفه طبقه و پایگاه و مصرف فرهنگی را بااستفاده از دادههایی در زمینه مصرف موسیقایی و با دو مؤلفه نوع و میزان مصرف، سنجیدهایم. برای بررسی فرضیات، دادههایی در زمینه نوع و میزان مصرف موسیقایی 360 نفر از ساکنان چهار محله اختیاریه، الهیه، پونک و جوادیه (برای گروه تحقیق هر کدام از محلات مذکور نماد طبقات و پایگاههای متفاوت بوده است) از محلات شهر تهران با روش پیمایش و ابزار پرسشنامه جمعآوری شده است. یافتههای حاصل از پیمایش نشان میدهد: 1. میان طبقه و پایگاه و میزان مصرف موسیقایی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد، 2. پایگاه با هردو مؤلفه کیفی مصرف فرهنگی (موسیقایی) یعنی مصرف نخبه و توده رابطه معنادار دارد، 3. طبقه نیز تنها با یک مؤلفه کیفی مصرف فرهنگی (موسیقایی) یعنی مصرف توده ارتباط معنادار دارد، 4. هرچه پایگاه افراد بالاتر باشد گرایش آنها به مصرف انواع موسیقی متعلق به فرهنگ نخبه بیشتر و گرایششان به مصرف انواع موسیقی متعلق به فرهنگ توده کمتر است، 5. هرچه طبقه افراد بالاتر، گرایششان به مصرف انواع موسیقی متعلق به فرهنگ توده بیشتر است، 6. در مجموع و با توجه به نتایج تحلیل رگرسیون مشخص شد، تفاوت پایگاهی (تفاوت در میزان تحصیلات، منزلت شغلی و اصل و نسب) افراد بیشتر از تفاوت طبقاتی (تفاوت در وضعیت اقتصادی) پیشبینی کننده میزان و نوع مصرف فرهنگی (موسیقایی) افراد است.
یحیى على بابایى؛ بهمن باینگانى
دوره 11، شماره 4 ، آبان 1389، ، صفحه 80-111
چکیده
در این تحقیق تأثیر سرمایه اجتماعى و مؤلفههاى آن بر رضایت از زندگى در میان جوانان بررسى شده است. بعد از مرورى بر آراى مهمترین نظریهپردازان کلاسیک سرمایه اجتماعى به ارتباط نظرى و تجربى بین سرمایه اجتماعى و رضایت از زندگى اشاره شده و در نهایت از رویکردى تلفیقى در این تحقیق استفاده شده است. دادههاى این تحقیق به روش پیمایشى و از طریق ...
بیشتر
در این تحقیق تأثیر سرمایه اجتماعى و مؤلفههاى آن بر رضایت از زندگى در میان جوانان بررسى شده است. بعد از مرورى بر آراى مهمترین نظریهپردازان کلاسیک سرمایه اجتماعى به ارتباط نظرى و تجربى بین سرمایه اجتماعى و رضایت از زندگى اشاره شده و در نهایت از رویکردى تلفیقى در این تحقیق استفاده شده است. دادههاى این تحقیق به روش پیمایشى و از طریق مصاحبه با 410 نفر از جوانان 15ـ29 ساله مناطق شهرى شهرستان پاوه گردآورى شده است. نتایج بخش توصیفى نشان داده است که رضایت از زندگى جوانان درحد متوسط اما سرمایه اجتماعى آنها درحد زیاد است. نتایج بخش تحلیلى هم نشان داد که از میان مؤلفههاى مختلف سرمایه اجتماعى، مؤلفه «میزان آگاهى و توجه به امور عمومى، سیاسى و اجتماعى» بیشترین نقش تبیینکنندگى را در زمینه رضایت از زندگى دارد.
غلامرضا ذاکر صالحی
دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1386، ، صفحه 81-101
چکیده
پس از فراگیر شدن موج سوم مهاجرت نخبگان در ایران، از سال 1376 به بعد موضوع توسعه سرمایه انسانی نخبه و پیشگیری از مهاجرت نخبگان مورد توجه پژوهشگران، نویسندگان و مدیران جامعه ما قرار گرفت. این مقاله پس از طرح چهارده رویکرد نظری مرتبط با موضوع نخبگان، تلاش دارد از طریق فراتحلیل کیفی مطالعات انجام شده در داخل کشور، به نظریه مشترک و بنیادین ...
بیشتر
پس از فراگیر شدن موج سوم مهاجرت نخبگان در ایران، از سال 1376 به بعد موضوع توسعه سرمایه انسانی نخبه و پیشگیری از مهاجرت نخبگان مورد توجه پژوهشگران، نویسندگان و مدیران جامعه ما قرار گرفت. این مقاله پس از طرح چهارده رویکرد نظری مرتبط با موضوع نخبگان، تلاش دارد از طریق فراتحلیل کیفی مطالعات انجام شده در داخل کشور، به نظریه مشترک و بنیادین آنها دست پیدا کند. پژوهش حاضر ضمن نیل به نظریه جاذبه ـ دافعه در فرآیند مطالعه اکتشافی خود تلاش میکند راهکارهای سازگار با این نظریه را به منظور جذب و نگهداشت سرمایه انسانی نخبه ارائه نماید. همچنین در این مقاله اطلاعات توصیفی کاملی در قالب ده مؤلفه روششناسی مربوط به آثار علمی مورد مطالعه و چهار مؤلفه محتوایی آنها ارائه شده است.
زهرا رضایی نسب؛ محمدتقی شیخی؛ فاطمه جمیلی کهنه شهری
دوره 18، شماره 4 ، دی 1396، ، صفحه 82-107
چکیده
خودکشی به عملی ارادی و آگاهانه در خاتمه بخشیدن به زندگی فرد اطلاق میشود که متاسفانه شواهد موجود نشان می دهند که این پدیده در دنیای امروز رو به گسترش است. و بهعنوان آسیب و مسئله اجتماعی، یک رفتار پرخطر و یک بیماری در نظر جامعه شناسان، جرم شناسان، روان شناسان و پزشکان مطرح است. هدف از این مقاله بررسی پدیده خودکشی زنان شهر ایلام ...
بیشتر
خودکشی به عملی ارادی و آگاهانه در خاتمه بخشیدن به زندگی فرد اطلاق میشود که متاسفانه شواهد موجود نشان می دهند که این پدیده در دنیای امروز رو به گسترش است. و بهعنوان آسیب و مسئله اجتماعی، یک رفتار پرخطر و یک بیماری در نظر جامعه شناسان، جرم شناسان، روان شناسان و پزشکان مطرح است. هدف از این مقاله بررسی پدیده خودکشی زنان شهر ایلام با استفاده از روش کیفی و با رویکرد روشی نظریه مبنایی میباشد. زنان ایلامی که اقدام به خودکشی کردهاند بهعنوان جامعه آماری در نظر گرفته شد. که طی مصاحبه با 20 زن، اشباع نظری حاصل شد. قابلیت اعتماد در این تحقیق براساس سه تکنیک اعتباریابی توسط اعضا، مقایسههای تحلیلی، و نظر متخصصان بهدست آمد. با تحلیل و کدگذاری مصاحبهها، فرضیه اصلی استخراج و مقولههای تنش در زندگی، کژکارکردی خانوادهها، باور به تغییر، باور به رهایی، بستر اقتصادی، جامعهپذیری ناقص دینی-اجتماعی، فشار هنجاری، تناقض هنجار با واقعیت بهعنوان علل خودکشی زنان شناسایی شد.
راضیه ذاکریهامانه؛ سیدعلیرضا افشانی؛ عباس عسکریندوشن
دوره 13، شماره 3 ، مهر 1391، ، صفحه 83-110
چکیده
مطالعه حاضر با عنایت به نقش قابل توجه سرمایه اجتماعی و مولفههای آن از جمله اعتماد، روابط و مشارکت اجتماعی در تبیین واریانس احساس ناامنی اعضای جامعه درصدد است به بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با میزان احساس امنیت اجتماعی در بین ساکنان شهر یزد بپردازد. در این پژوهش که به روش پیمایش انجام شده، 246 نفر از ساکنان مناطق سه گانه شهر یزد با استفاده ...
بیشتر
مطالعه حاضر با عنایت به نقش قابل توجه سرمایه اجتماعی و مولفههای آن از جمله اعتماد، روابط و مشارکت اجتماعی در تبیین واریانس احساس ناامنی اعضای جامعه درصدد است به بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با میزان احساس امنیت اجتماعی در بین ساکنان شهر یزد بپردازد. در این پژوهش که به روش پیمایش انجام شده، 246 نفر از ساکنان مناطق سه گانه شهر یزد با استفاده از شیوه نمونهگیری خوشهای متناسب (PPS) انتخاب و با کمک ابزار پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفتند. احساس امنیت اجتماعی در دوازده بعد جانی، مالی، اقتصادی، شغلی، اخلاقی، فرهنگی، عاطفی، احساسی، فکری، حقوقی، قضایی و نوامیس و سرمایه اجتماعی در سه بعد اصلی اعتماد اجتماعی، شبکه اجتماعی و هنجار اجتماعی سنجیده شده است. اعتبار ابزار به شیوه محتوایی محرز شده است و بالا بودن ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرها، حکایت از مطلوبیت پایایی ابزار پژوهش دارد.
یافتههای تحقیق حکایت از رابطه مستقیم و معنیدار سرمایه اجتماعی و ابعاد سه گانه آن با احساس امنیت اجتماعی دارد. هماهنگی یافتههای پژوهش حاضر با نظریات گیدنز، جانسون، پارسونز و بوردیو در تبیین نقش تقویت سرمایه اجتماعی بر میزان افزایش احساس امنیت اجتماعی، ضرورت بسترسازی جهت ایجاد و تقویت سرمایه اجتماعی آحاد جامعه را آشکار میسازد.
زهرا برادران کاشانی؛ مهدی کرمانی؛ مجید فولادیان
چکیده
این پژوهش در نظر دارد با تحلیل نشانهشناختی اجتماعی صف، بهعنوان یکی از منابع نشانهای حاضر در تجربهتحصیلی دختران جوان، بهبازنمایی نظام معنایی شکلگرفته در فضای بینالاذهانی عاملان اجتماعی مذکور بپردازد. در این راستا روایتهای سیزده تن از دختران جوان مشهدی از صف، مبتنی بر رویکرد نشانهشناسی اجتماعی ونلیوون تجزیه و تحلیل ...
بیشتر
این پژوهش در نظر دارد با تحلیل نشانهشناختی اجتماعی صف، بهعنوان یکی از منابع نشانهای حاضر در تجربهتحصیلی دختران جوان، بهبازنمایی نظام معنایی شکلگرفته در فضای بینالاذهانی عاملان اجتماعی مذکور بپردازد. در این راستا روایتهای سیزده تن از دختران جوان مشهدی از صف، مبتنی بر رویکرد نشانهشناسی اجتماعی ونلیوون تجزیه و تحلیل شده است. نتایج این تحقیق نشان داد صف بهمنزلة عرصهای برای اعمال قدرت انضباطی، دانشآموزان را در فرایندی تربیتی وارد میسازد که مشتمل بر مجموعهای از تعاملات نابرابر و عمدتا کلیشهای، و با تمرکز بالا بر تداوم نشانههای صوری وابسته بهآن است. بهعبارت دیگر صف که ظاهرا، ابزار تربیت و آموزش قانون در مدرسه، بهحساب میآید در عمل دانشآموزان را بهسمت فرایندی انفعالی و قدرتزدا میکشاند، بهگونهای که آنان تحصیل را جدا از خود میبینند و نهایتا بهعاملانی فرمانبردار مبدل میشوند
محمد فاضلى؛ میترا کلانترى
دوره 13، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 84-108
چکیده
فرهنگ سیاسى سازگار با دموکراسى از عناصر مقوم تحکیم دموکراسىها بهشمار مىرود و از این جهت در مطالعات سیاسى معاصر اهمیت دارد. پژوهش درباره تحولات فرهنگ سیاسى در کشورهاى مختلف نیز یکى از ارکان مطالعات فرهنگ سیاسى است. مقاله حاضر با تکیه بر پژوهشى تجربى در شهر سارى، میزان رواج فرهنگ سیاسى دموکراتیک را با تأکید بر سه ارزش دموکراتیک ...
بیشتر
فرهنگ سیاسى سازگار با دموکراسى از عناصر مقوم تحکیم دموکراسىها بهشمار مىرود و از این جهت در مطالعات سیاسى معاصر اهمیت دارد. پژوهش درباره تحولات فرهنگ سیاسى در کشورهاى مختلف نیز یکى از ارکان مطالعات فرهنگ سیاسى است. مقاله حاضر با تکیه بر پژوهشى تجربى در شهر سارى، میزان رواج فرهنگ سیاسى دموکراتیک را با تأکید بر سه ارزش دموکراتیک تساهل و مدارا، آزادى و مشارکت سیاسى بررسى مىکند. براى تحلیل تحولات فرهنگ سیاسى، میزان رواج این سه ارزش دموکراتیک در سه نسل از مردم سارى ــ نسل اول افراد 17 تا 33ساله، نسل دوم افراد 34 تا 47ساله و نسل سوم افراد 48 سال و بالاتر ــ بررسى شده است. حجم نمونه 380 نفر بوده که از طریق نمونهگیرى خوشهاى، براساس نقشه بلوکهاى شهرى و با مراجعه به درب منازل پرسشنامه تحقیق اجرا شده است. همچنین دادههاى پژوهش با یافتههاى تحقیقات قبلى درباره میزان رواج ارزشهاى دموکراتیک در ایران مقایسه شده است. نتایج نشان مىدهد تمایل به ارزشهاى دموکراتیک، در هر سه نسل زیاد است و به این لحاظ مىتوان در فرضیه ثبات ارزشهاى سیاسى نسلها تردید داشت و درعوض این فرضیه را طرح کرد که نسلها مىتوانند بر اثر تغییرات اجتماعى، ارزشهاى خود را تغییر دهند. علاوه بر آن، دادههاى بهدست آمده نشان مىدهد ارزشهاى سیاسى مردم ایران در سالهاى گذشته دچار تغییرات قابل ملاحظهاى شده است. این پژوهش در انگارههاى قبلى درباره غیر دموکراتیکبودن فرهنگ سیاسى مردم ایران تردید ایجاد کرده و فرضیههاى مهمى براى آزمودن در تحقیقات بعدى ارائه مىکند.
مهربان پارسامهر؛ رحمت اله ترکان
دوره 10، شماره 3 ، مهر 1388، ، صفحه 85-105
چکیده
هدف اصلی این مقاله،بررسی عوامل تاثیر گذرا برهواداری دانشجویان از تیم های فوتبال لیگ ایران می باشد.روش تحقیق پیمایش و ابزارگردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده، که به روش تصادفی سیستماتیک انتخاب شده اند،به همین منظور،تعداد 232 نفر ،بصورت نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شدهاند، ضریب آلفای کرونباخ 825/0 بدست آمد. نتایج نشان می دهد: بین الگوی نقش ...
بیشتر
هدف اصلی این مقاله،بررسی عوامل تاثیر گذرا برهواداری دانشجویان از تیم های فوتبال لیگ ایران می باشد.روش تحقیق پیمایش و ابزارگردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده، که به روش تصادفی سیستماتیک انتخاب شده اند،به همین منظور،تعداد 232 نفر ،بصورت نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شدهاند، ضریب آلفای کرونباخ 825/0 بدست آمد. نتایج نشان می دهد: بین الگوی نقش و هواداری از تیم های فوتبال رابطه معنی داری وجود دارد .همچنین بین استفاده از رسانه جمعی و هواداری از تیم های فوتبال رابطه معنی داری وجود دارد ،اما بین پایگاه اقتصادی –اجتماعی و هواداری از تیم های فوتبال و بین نوع رشته تحصیلی و هواداری از تیم های فوتبال رابطه معنی داری وجود ندارد.و دیگر اینکه هواداری بر حسب جنسیت متفاوت است.
علی خسروی؛ ثریا معمار
چکیده
از آنجایی که مطالعات مربوط بهمدرنیته ایرانی، و جامعهشناسی تاریخی، تاثیراتی مهم بر مطالعه سایر حوزههای مرتبط با مدرنیته از جمله وضعیت جامعهشناسی در ایران دارند شایسته توجهاند. دکتر ابراهیم توفیق یکی از جامعهشناسان ایران است که مطالعات جامعهشناسی و مدرنیتة ایرانی را با رویکردی بهجامعهشناسی تاریخی، ...
بیشتر
از آنجایی که مطالعات مربوط بهمدرنیته ایرانی، و جامعهشناسی تاریخی، تاثیراتی مهم بر مطالعه سایر حوزههای مرتبط با مدرنیته از جمله وضعیت جامعهشناسی در ایران دارند شایسته توجهاند. دکتر ابراهیم توفیق یکی از جامعهشناسان ایران است که مطالعات جامعهشناسی و مدرنیتة ایرانی را با رویکردی بهجامعهشناسی تاریخی، بر تبارشناسی لحظه حال متمرکز نموده است. این مقاله در صدد تحلیل مطالعات ایشان بهمنظور فهم انتقادی مطالعات تبارشناختی از اکنونیتی است که نوع مواجهه با آن، وضعیت سنت، مدرنیته و جامعهشناسی را در ایران رقم زده است. به این منظور دادههای27 اثر از توفیق، بهشیوه اسنادی گردآوری و با روش مرور سیستماتیک، مورد تحلیل قرار گرفتهاند. پایانبندی انتقادی فراتحلیل صورت گرفته درباره آثار و آراء توفیق؛ فقدان مطالعه مناسبات سیستماتیک میان دانش و سرشت قدرت مآب دانش، تقلیل روابط سیستماتیک میان دانش و اراده بهقدرت، بهمناسبات میان دانش و بلوک قدرت، تقلیل نظام دانش بهمحتوای دانش، تعلیق چگونگی گسست از گفتمانِ گذار، مغفول باقی گذاشتن بحران بازنمایی در رابطه میان نظام تولید دانش و وضعیت جامعه، غفلت از ناتوان سازی سوژه در گسست از خوانش گذرا از حال توسط نظریه پسااستعماری، نقد ایدئولوژی در سطح رفتاری به رغم باور به ضرورت نقد مبنای وجودی ایدئولوژی در سطح شناختی، قرار گرفتن نظریه حال در معرض پروبلماتیک نظریة تداوم و. . . را نتیجه میگیرد. این موارد از سویی منجر به رسمیت یافتن فردیت لحظه حال و از دیگر سو منجر به بازتولید تلقی تداوم و بی توجهی به انحطاط شده است. همچنین این امور از سویی منجر به هوشیاری نسبت به تبعات گفتمانی رویکرد پسااستعماری، و از سوی دیگر منجر به فرسایش سوژه در گسست از خوانش گذرا از لحظه حال توسط جامعهشناسی در ایران شده است.
کاظم برهانی؛ مجتبی رفیعیان؛ ابوالفضل مشکینی
دوره 18، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 86-109
چکیده
با عمومیشدن نئولیبرالیسم در دهههای اخیر تغییراتی در راستای رفع موانع انباشت و گردش سرمایه در شهرها صورت پذیرفته است که از نمونههای بارز آن تغییر در کاربری فضاهای شهری میباشد. در این پژوهش در پی ارائۀ یک الگوی نظری تبیین کنندۀ عوامل موثر بر تغییر کاربری زمین شهری در شهرهای جهان سوم با رویکرد اقتصاد سیاسی فضا میباشیم. بدین ...
بیشتر
با عمومیشدن نئولیبرالیسم در دهههای اخیر تغییراتی در راستای رفع موانع انباشت و گردش سرمایه در شهرها صورت پذیرفته است که از نمونههای بارز آن تغییر در کاربری فضاهای شهری میباشد. در این پژوهش در پی ارائۀ یک الگوی نظری تبیین کنندۀ عوامل موثر بر تغییر کاربری زمین شهری در شهرهای جهان سوم با رویکرد اقتصاد سیاسی فضا میباشیم. بدین منظور، مدل نظری اقتصادسیاسی در دو سطح عوامل درون شهری و عوامل جهانی موثر بر تغییرات کاربری زمین ارائه گردیده است و با تلفیق دو مدل مذکور، الگوی نظری تبیینکنندۀ عوامل موثر بر تغییرات کاربری زمین شهری ارائه شده است. طبق نتایج تحقیق ارائه یک مدل تبیینکننده جامع، نیازمند در نظر گرفتن عوامل درونی (عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و کالبدی شهر) و عوامل بیرونی (عمومی شدن نئولیبرالیزاسیون، جهانی شدن، سیاستهای مالی و پولی نظام سرمایهداری برای کشورهای جهان سوم) میباشد.
علی محمد حاضری؛ مرضیه حاجیهاشمی
دوره 15، شماره 2 ، تیر 1393، ، صفحه 87-125
چکیده
آنچه در این مقاله، مورد مطالعه و پژوهش است، اندیشههای سیاسی و اجتماعی برگرفته از آثار مستقیم چهار چهره شاخص بنیادگرایی دینی در ایران معاصر است تا بتوان بر اساس روش تحلیل تماتیک به الگویی دست یافت که بیانگر مؤلفههای نظری این طیف از اسلامگرایی سیاسی با رویکردی کاملاَ بومی باشد. در این مجال دادههای متنی، مورد توصیف، سازماندهی ...
بیشتر
آنچه در این مقاله، مورد مطالعه و پژوهش است، اندیشههای سیاسی و اجتماعی برگرفته از آثار مستقیم چهار چهره شاخص بنیادگرایی دینی در ایران معاصر است تا بتوان بر اساس روش تحلیل تماتیک به الگویی دست یافت که بیانگر مؤلفههای نظری این طیف از اسلامگرایی سیاسی با رویکردی کاملاَ بومی باشد. در این مجال دادههای متنی، مورد توصیف، سازماندهی و سپس تفسیر قرار میگیرد، به گونهای که دادههای متنی ابتدا تنظیم و سازماندهی میشوند تا مقولههای هر اندیشه به طور مجزا از دادههای متنی به نظم درآمده، ظاهر شوند و بعد از تعیین مقولات مشترک، حمایت تماتیک یا موضوعی از آنها به عمل آید. این فرآید تا اشباع تماتیک، ادامه دارد و سپس در نهایت یک الگوی تماتیک بومی از بنیادگرایی در ایران ارائه و تفسیر میشود که بیانگر مؤلفههای اندیشههای این طیف از نخبگان و کنشگران سیاسی و اجتماعی در عرصه تحولات ایران معاصر است و به این مفهوم در حوزه جامعه شناسی سیاسی ایران، معنا میبخشد.
سیروس احمدی
دوره 10، شماره 2 ، تیر 1388، ، صفحه 87-108
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی تمایل به نوعدوستی در روابط اجتماعی و عوامل موثر بر آن در شهر یاسوج پرداخته و تلاش کرده است اولا میزان تمایل به نوعدوستی را در بین شهروندان تعیین و سپس ارتباط آن را با همدلی, مسئولیت اجتماعی, تحلیل هزینه و پاداش و متغیرهای جمعیتی (سن, جنس, وضع تاهل, میزان تحصیلات و قومیت) بررسی نماید. روش به کار رفته در این پژوهش, روش ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی تمایل به نوعدوستی در روابط اجتماعی و عوامل موثر بر آن در شهر یاسوج پرداخته و تلاش کرده است اولا میزان تمایل به نوعدوستی را در بین شهروندان تعیین و سپس ارتباط آن را با همدلی, مسئولیت اجتماعی, تحلیل هزینه و پاداش و متغیرهای جمعیتی (سن, جنس, وضع تاهل, میزان تحصیلات و قومیت) بررسی نماید. روش به کار رفته در این پژوهش, روش پیمایشی است. جامعه آماری کلیه افراد 65-15 ساله شهر یاسوج هستند که 386 نفر به عنوان نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار تحقیق، پرسشنامه می باشد که جهت تعیین اعتبار آن از روش اعتبار سازه به کمک تکنیک تحلیل عاملی و جهت تعیین پایایی از شیوه هماهنگی درونی به روش آلفای کرانباخ استفاده شده است. نتایج پژوهش در راستای پاسخ به هدف اولیه پژوهش بیانگر آن هستند که میانگین نمره نوعدوستی از میانگین واقعی, به طور معنا داری بیشتر است.
در راستای اهداف اختصاصی, نتایج پژوهش نشان می دهند همدلی تاثیری بر نوعدوستی ندارد اما مسئولیت اجتماعی و تحلیل هزینه- پاداش مادی تاثیر معنا داری بر نوعدوستی دارند. ضمن آن که روابط بین ابعاد هریک از متغیرها با متغیر وابسته نوعدوستی بیانگر تعاملات معنادار و پیچیده ای در بین آنهاست.
اسمعیل خلیلی؛ ریحانه گرانسایه
دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1394، ، صفحه 89-109
چکیده
این متن که در پی طرح فرضیّهیی برای شناخت نقش کلیّت علوم انسانی است، میکوشد، با کاوش سریع کوششهای معطوف و ناظر به امر بازسازی جامعوی[1] در چند دورة حاد تاریخِ ایران، نقش زبان را در فرآیندهای گسسته و پیوستة ایدههای بازسازی جامعه اجمالاً شناسایی کرده، سرانجام با مقایسة نوع و نقش ترجمه در علوم انسانیِ ما در دورهی اخیر، تأثیر ترجمه ...
بیشتر
این متن که در پی طرح فرضیّهیی برای شناخت نقش کلیّت علوم انسانی است، میکوشد، با کاوش سریع کوششهای معطوف و ناظر به امر بازسازی جامعوی[1] در چند دورة حاد تاریخِ ایران، نقش زبان را در فرآیندهای گسسته و پیوستة ایدههای بازسازی جامعه اجمالاً شناسایی کرده، سرانجام با مقایسة نوع و نقش ترجمه در علوم انسانیِ ما در دورهی اخیر، تأثیر ترجمه را بر ایدهها و کوششهای بازسازی جامعه دریابد. ابتدا ایدههای بازسازی پس از حملة اعراب تا قبل از فردوسی و پس از او، بهمنظور پی بردن به چراییِ تلاش فردوسی برای پی افکندنِ امر بازسازی بر آرمان، رهیافت و منطق زبانیاش با یکدیگر مقایسه میشوند. سپس، سایر ایدههای بازسازی در دو تحوّل پس از حملة مغول و پس از صفویه و میزان موفقیت آنها ارزیابی میشوند. متن به تشریح اجمالی نسبت علوم انسانی با زبان پارسی در شرایطی میپردازد که منطق تحول بر اساس عملکرد ترجمه در جهان ذهن و زبان ما رقم میخورد. نتیجة کاوش پیشنهاد میکند که نوعی فقدان توجه به مبانیِ معرفتشناختیِ زبان بهطور خاص، به کلیت زبان پارسی بهطور عام و به کلیّتِ امر جامعوی بهطور اعم، در طرحوارههای علوم انسانی اخیر ما به چشم میآیند که در این میان عامل ترجمه از تأثیر بسیاری برخوردار بوده و هست. مقاله، این فرضیه را مطرح میکند که «احتمال موفقیت علوم انسانی در ایفای کارکردشان در امرِ بازسازی جامعوی ایران، تابعی از نسبتِ توجه این علوم به مبانیِ معرفتیِ جامعة ایران» است. مباحث مربوط به ترجمه که مستخرج از پژوهشی جامع با عنوان «مسائل جامعوی ترجمه و مترجمان ایران[2]» است، پیشنهاد میکنند که آنچه در دو قرن اخیر در ایران واقعشده فرو کاستن اندیشه به ترجمه و پیداییِ ذهن ترجمهای بوده است و لذا احتمالی برای موفقیت علوم انسانی در ادامة این روند متصور نیست، بلکه ایفای کارکرد این علوم «تابعی از نسبتِ توجّه به بنیادهای معرفتشناختیِ زبانِ پارسی در ایران است».
فاطمه جواهری
دوره 9، شماره 3 ، مهر 1387، ، صفحه 89-119
چکیده
طی چند سال اخیر شاهد هستیم برخی از افرادی که در مقطع کارشناسی ارشد و دکترای جامعهشناسی پذیرفته شده و به تحصیل میپردازند، رشته تحصیلی اولیه آنها جامعهشناسی نبوده است. کنجکاوی در این مورد از آن جهت حائز اهمیت است که شناخت ما را نسبت به وضعیت جامعهشناسی ایران و مسایل جاری آن افزایش میدهد. هدف اصلی این مقاله واکاوی برخی از ...
بیشتر
طی چند سال اخیر شاهد هستیم برخی از افرادی که در مقطع کارشناسی ارشد و دکترای جامعهشناسی پذیرفته شده و به تحصیل میپردازند، رشته تحصیلی اولیه آنها جامعهشناسی نبوده است. کنجکاوی در این مورد از آن جهت حائز اهمیت است که شناخت ما را نسبت به وضعیت جامعهشناسی ایران و مسایل جاری آن افزایش میدهد. هدف اصلی این مقاله واکاوی برخی از ابعاد این موضوع است. به این منظور نویسنده درصدد پاسخگویی به پرسشهای زیر است:
ــ افرادی که رشته قبلی خود را تغییر داده و جامعهشناسی را انتخاب کردهاند از رشته قبلی خود چه ارزیابی دارند؟ این افراد چگونه به جامعهشناسی گرایش پیدا کردهاند و در حال حاضر در ارتباط با جامعهشناسی دارای چه نوع ارزیابیها و سویگیریهایی هستند؟
اطلاعات این پژوهش در چارچوب روش پیمایشی، با تکیه بر یک رویکرد اکتشافی و براساس مصاحبه با 125 نفر از دانشجویان و دانشآموختگان مقطع کارشناسی ارشد و دکترای جامعهشناسی و پژوهش اجتماعی دانشگاههای دولتی در سال 1387 گردآوری شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد از یکسو ناکارآمد بودن معیارهای تصمیمگیری در هنگام انتخاب رشته تحصیلی اولیه، و ارزیابی انتقادی از رشته قبل، و از طرف دیگر شکلگیری انتظارات مثبت از تحصیل در رشته جامعهشناسی که برخاسته از شرایط ساختاری جامعه ایران و تحولات اجتماعی ـ سیاسی مرتبط با آن است در این فرایند نقش قابل ملاحظهای داشته است.
آرش حیدری؛ سجاد سرحدی
دوره 14، شماره 3 ، مهر 1392، ، صفحه 90-115
چکیده
هدف از مقاله حاضر بررسی دوگانه فرد/جامعه در آثار امیل دورکیم جامعهشناس فرانسوی است. به عبارت دیگر آنچه این مقاله دنبال میکند همان پروبلماتیکی است که وی در مقدمة نخستین اثر جامعهشناختیاش یعنی تقسیم کار با عنوان بررسی رابطه فرد و جامعه بیان میدارد. در این مقاله تلاش میشود که نشان دهیم تحلیل دورکیم در مورد رابطه فرد/ جامعه ورای ...
بیشتر
هدف از مقاله حاضر بررسی دوگانه فرد/جامعه در آثار امیل دورکیم جامعهشناس فرانسوی است. به عبارت دیگر آنچه این مقاله دنبال میکند همان پروبلماتیکی است که وی در مقدمة نخستین اثر جامعهشناختیاش یعنی تقسیم کار با عنوان بررسی رابطه فرد و جامعه بیان میدارد. در این مقاله تلاش میشود که نشان دهیم تحلیل دورکیم در مورد رابطه فرد/ جامعه ورای این دوگانه میرود. دورکیم با تأکید بر مفهوم فردگرایی اخلاقی و گزاره های اخلاقی کانت، اولاً بر ذاتگرایی پیش از خود در آثار اسپنسر، کنت، اقتصاد دانان فایدهگرا و روانشناسان حمله میکند و ثانیاً تلاش میکند مفهومی از فردگرایی را بسط و توسعه دهد که نه در تقابل با جامعه بلکه در درون جامعه معنادار است. بدین ترتیب با توجه به اینکه جامعه از نظر دورکیم یک هستی اخلاقی است تلاش میشود که تلقیای از فردگرایی ارایه شود که نه بر فرد خودمختار استوار باشد و نه بر فرد اقتصادی، بلکه در عوض بر فردگرایی اخلاقی موجود در جامعه بنا نهاده شده باشد. دورکیم درنهایت نیروی اجتماعی موثر دربسط فردگرایی اخلاقی را درجامعه مدرن، تربیت یا همان آموزش وپرورش میداند.