نوع مقاله : علمی

نویسنده

دانشجوی دکتری دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه علوم اجتماعی

چکیده

در راستای بررسی ارتباط متقابل علم و صنعت (ا.م.ع.ص) یک مدل سیستمی در قالب چارچوب نظام­های چهارگانه پارسونز در سطح کلان ارائه شده است. سپس با استفاده از داده‌های مربوط به 128 کشور، همبستگی و رگرسیون میان عوامل اساسی ارزیابی شده است. در انتها با استفاده از داده‌ها و پیمایش‌های ملی، ارزیابی موشکافانه‌تری از وضعیت فعلی ایران انجام شده. یافته‌ حکایت از اثرگذاری مستقیم و بسیار بالای شرایط اقتصادی و آموزش عالی بر ا.م.ع.ص، و اثرپذیری بسیار بالای شرایط اقتصادی از عملکرد دولت، عملکرد دولت از ساختارهای سیاسی و ساختارهای سیاسی از ساختارهای فرهنگی داشته است. بررسی وضعیت ایران نمایان ساخت که شرایط کلان ایران در رابطه با عوامل اقتصادی و سیاسی برای توسعه ا.م.ع.ص (ارتباط متقابل علم و صنعت ) به‌هیچ‌وجه مناسب نبوده اما عوامل فرهنگی و اجتماعی وضعیت نسبتاً خوبی برای ا.م.ع.ص دارند.
 
 

کلیدواژه‌ها

اجتهادی، مصطفی و بهروزی، محمد (1385). توانایی‌ها و قابلیت‌های دانش‌آموختگان در پاسخ به نیاز بازار کار به منظور ارائه چارچوب ادراکی مناسب. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، تابستان و پاییز 1385، شماره 10 و 11، ص 1 تا 28.
احمدی، مهدی صادق و میرجلیلی، فاطمه (1398). درباره یارانه انرژی در ایران، 6. تصویر مصرف انرژی در بخش صنعت، معدن و پتروشیمی. گروه صنعت، معدن و صنایع معدنی، دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، مجلس شورای اسلامی. شماره مسلسل: 16657.
آراسته، حمیدرضا (1383). ارتباط دانشگاه و صنعت. پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، پاییز 1383، شماره 33، ص 57 تا 98.
اوانز، پیتر (1380). توسعه یا چپاول: نقش دولت در تحول صنعتی. مترجمان: عباس زندباف و عباس مخبر. تهران: طرح نو.
بریجز، دیوید؛ جوسویسین، پالمیرا؛ جوسویسیوس، روبرتا؛ مک لافلین، ترانس و استانکوویسیوس، جولانت (1389). آموزش عالی و توسعه ملی: دانشگاه‌ها و جوامع در حال گذار. مترجم: سیمبر، رضا. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
بهرامی، محسن و طاعتی، مهکامه (۱۳۸8). ارتباط دولت، صنعت و دانشگاه: ایران، افق 1404. صنعت و دانشگاه، سال دوم، پاییز و زمستان 1388، شماره 5 و 6، تهران: دانشگاه امیرکبیر.
پیت، ریچارد و ویک، الین‌هارت (1384). نظریه‌های توسعه. مترجمان: ازکیا، مصطفی؛ صفری شالی، رضا و رحمانپور، اسماعیل. تهران: لویه.
توفیقی، جعفر و فراستخواه، مقصود (1381). لوازم ساختاری توسعه علمی در ایران. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، شماره 25.
توکل، محمد (1389). جامعه‌شناسی علم: مباحث نظری. تهران: جامعه‌شناسان.
تولایی، محمود (1379). نقش صنایع نظامی در ارتقای دانش‌های کشور. دومین سمینار ارتباط صنعت و دانشگاه.
ثمری، عیسی؛ یمنی دوزی سرخابی، محمد؛ صالحی عمران، ابراهیم و گرائی‌نژاد، غلامرضا (1392). بررسی و شناسایی عوامل مؤثر در فرآیند «توسعه دانشگاه» در دانشگاه‌های دولتی ایران. دوفصلنامه مطاعات برنامه‌ریزی آموزشی، سال دوم، شماره چهارم، پاییز و زمستان 1392، ص 67 تا 100.
جعفرنژاد، احمد؛ مهدوی، عبدالمحمد و خالقی سروش، فریبا (1383). بررسی موانع و ارائه راهکارهای توسعه روابط متقابل صنعت و دانشگاه در ایران. دانش مدیریت، شماره 71، ص 41 تا 62.
جلیلی مهناز؛ زاهدی، محمدجواد؛ ارشاد، فرهنگ و ربیعی علی (1395). تحلیل جامعه‌شناختی رابطه بین اجتماع علمی و سرمایه علمی (مطالعة اجتماع علمی رشته جامعه‌شناسی). جامعه‌شناسی ایران، دوره هفدهم، شمارة 3، پاییز 1395، ص 26-48.
چلبی، مسعود (1391). جامعه‌شناسی نظم: تشریح و تحلیل نظری نظم اجتماعی (چاپ ششم). تهران: نشر نی.
چلبی، مسعود (1393). تحلیل نظری و تطبیقی در جامعه‌شناسی. تهران: نشر نی.
چلبی، مسعود و عباسی تقی‌دیزج، رسول (1394). تحلیل تطبیقی کیفی عوامل مؤثر بر موازنه بین برابری و کارائی علمی نظام آموزش عالی. جامعه‌شناسی ایران، دوره شانزدهم، شمارة 3، پاییز 1394، ص 38-64.
چلبی، مسعود و معمار، ثریا (1384). بررسی عرضی-ملی عوامل کلان مؤثر بر توسعه عملی. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، سال 11، شماره 3، ص 1 تا 23.
درویشی، اسماعیل؛ مرندی، مریم؛ خطیبی، مصطفی و اطاعتگر، زهرا (1388). زمینه‌های ارتباط صنعت و دانشگاه و تجارب وزارت نیرو. صنعت و دانشگاه، بهار و تابستان 1388، دوره 2، شماره 3 و 4، تهران، دانشگاه امیرکبیر.
رشیدی، محمدمهدی (1377). برنامه‌ریزی آموزشی کلید توسعه منابع انسانی در سازمان‌های پژوهشی، صنعتی و آموزشی. چهارمین کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعة ملی، تهران.
رضایی، علی (1377). تجربیات حاصله در زمینه همکاری‌های صنعت و دانشگاه: بررسی مشکلات و تنگناها. چهارمین کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعة ملی، تهران.
رضوی، احمد (1377). مروری بر زمینه‌های برقراری ارتباط بین صنعت و دانشگاه و ارائه گزارشی از فعالیت‌های انجام شده در وزارت نیرو. چهارمین کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعة ملی، تهران.
روزی‌طلب، محمد (1374). ارائه روش‌های همسوسازی فعالیت‌های صنعت و دانشگاه. کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعة ملی، تهران.
سلجوقی، خسرو (1382). مراکز رشد علم و فناوری رساله خصوصی دولت برای تعامل دانشگاه و صنعت. مجموعه مقالات هفتمین کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعة ملی، اصفهان.
سلیمی، محمد حسین و منطقی، منوچهر (1376). ارائه الگوهای موفق جهت تحقیقات و همکاری دانشگاه و صنعت در توسعه تکنولوژی. اولین کنگره بین‌المللی و چهارمین کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملی، تهران: دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
شفیعی، مسعود و آراسته، حمیدرضا (1383). همکاری دانشگاه و صنعت. دایره‌المعارف آموزش عالی، زیر نظر دکتر ن. قورچیان، ح. آراسته و پ. جعفری، تهران: بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی.
شفیعی، مسعود و جمالی‌پور، هدایت‌الله (1389). نمونه‌های موفق تعامل دانشگاه و صنعت. صنعت و دانشگاه، بهار و تابستان 1389، دوره 3، شماره 7-7، ص 65 تا 74.
شهیکی تاش، محمدنبی و نوروزی، علی (1393). محاسبه پارامتریک شاخص لرنر و ارزیابی درجه رقابت و انحصار صنایع ایران. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، سال هشتم، شماره 3، پاییز 1393، ص 71 تا 89.
صالحی، صادق و کاظمیان، مهرداد (1390). بررسی انتقادی رابطه متقابل دانشگاه و صنعت (سازوکارها، موانع و راه‌کارها). اولین همایش بین‌المللی مدیریت، آینده‌نگری، کارآفرینی و صنعت در آموزش عالی. سنندج، دانشگاه کردستان.
صدیق، محمود جعفر و اردشیری، محسن (1382). نقش پارک‌های تحقیقاتی در توسعه فناوری. مجموعه مقالات هفتمین کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملی، اصفهان.
عبداللهی، محمد (1381).  عملکرد انجمن‌های علمی در زمینه ترویج و توسعه علم و اخلاق علمی. مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره چهارم، شماره 1، بهار 1381، ص 47-61.
علی‌احمدی، علی‌رضا (1377). بررسی نقش آموزش عالی در توسعه بر همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت. اولین کنگره بین‌المللی و چهارمین کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعة ملی، تهران.
غفاری، غلام‌رضا و چلبی، مسعود (1394). سنجش سرمایه اجتماعی: گزارش کشوری.وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات؛ دفتر طرح‌های ملی.
غفاری، غلام‌رضا و گودرزی، محسن (1395). ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان: گزارش کشوری. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات؛ دفتر طرح‌های ملی.
فائض، علی و شهابی، علی (1389). ارزیابی و اولویت‌بندی موانع ارتباط دانشگاه و صنعت (مطالعه موردی شهرستان سمنان). فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، سال چهارم، تابستان 1389، شماره 2، ص 97 تا 124.
فراستخواه، مقصود (1386). بررسی لوازم و ابعاد فرهنگی «صنعت-بازار» دانش. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
فراستخواه، مقصود (1389). دانشگاه و آموزش عالی، منظرهای جهانی و مسئله‌های ایرانی. تهران: نشر نی.
فرجادی، غلامعلی (1370). درآمدی بر نظریه‌های رشد و توسعة اقتصادی. تهران: نشر البرز.
فرضی‌پور صائن، رضا و حاج حسینی، حجت‌الله (1377). عوامل مرتبط با کاربردی نمودن نتایج تحقیقات صنایع برق و الکترونیک در شهر تهران و شش ماهه دوم سال 1375. چهارمین کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعة ملی، تهران.
فهیمی، مهدی و مداحی، محسن (1377). بررسی سازوکارها و زمینه‌های ارتباط مؤسسات تحقیق و توسعه ملی با دانشگاه. چهارمین کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملی، تهران.
فیوضات، ابراهیم و مبارکی، محمد (1390). جامعه‌شناسی صنعتی (با تکیه بر تجربیات ایران). تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
قانعی‌راد، محمدامین (1396). پیمایش علم و جامعه: تجربه جهانی و اجرای نسخه ایرانی (چاپ دوم). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
کارگر راضی، مهدی (1377). ارزیابی فعالیت و کارایی واحدهای R&D در صنایع ایران. چهارمین کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملی، تهران.
کارل، تری لین (1388). معمای فراوانی: رونق‌های نفتی و دولت‌های نفتی. مترجم: خیرخواهان، جعفر. تهران‌: نشر نی.
کاویانی، زهرا؛ صادقی، نرگس؛ شهبازیان، آرین و عبداللهی، محمدرضا (1398). سیاست حمایتی جایگزین ارز ترجیحی. گروه اقتصاد کلان و مدل‌سازی، دفتر مطالعات اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، مجلس شورای اسلامی. شماره مسلسل: 16430.
کریمیان اقبال، مصطفی (1382). ایجاد پارک‌های فناوری در مجاورت دانشگاه‌ها، فرصت‌ها و چالش‌ها. مجموعه مقالات هفتمین کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملی، اصفهان.
گلوور، دیوید؛ استرابریج، شیلاف و توکل، محمد (1393). جامعه‌شناسی معرفت و علم (چاپ ششم). مترجمان: بهیان، شاپور؛ حاجی‌حیدری، حامد؛ محمدی، جمال؛ مهدی‌زاده، محمدرضا و ملک، حسن. تهران: سمت.
لفت ویچ، آدریان (1385). دولت‌های توسعه‌گرا: پیرامون اهمیت سیاست در توسعه. مترجم: افشارکهن، جواد. مشهد: نشر مرندیز.
متوسلی، محمود (1384). توسعه اقتصادی: مفاهیم، مبانی نظری، رویکرد نهادگرایی و روش‌شناسی (چاپ دوم). تهران: انتشارات سمت.
محسنی، رضاعلی (1390). همکاری‌های دانشگاه و صنعت. اطلاعات سیاست-اقتصادی، پاییز 1390، شماره 285، ص 304 تا 317.
محمدی، اکرم (1386). تأثیر ارتباطات علمی بر تولید دانش.جامعه‌شناسی ایران، دورة هشتم، شمارة 1، بهار 1386: ص 52-75.
مرتضوی، سعید (1383). ارتباط دانشگاه/صنعت: ضرورت گریزناپذیر. مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، اسفند 1383، شماره 17، ص 97 تا 118، مشهد: دانشگاه فردوسی.
معماریان، محمدحسین؛ حسینی دولت‌آبادی، سیدمهدی؛ بنی‌طبا، سید‌مهدی؛ پرهیزکاری، سیدعباس و پادام، سیدجاسم (1397). بررسی لایحه بودجه سال 1397 کل کشور 65. وضعیت بدهی دولت و انتشار اوراق مالی. دفاتر مطالعات اقتصاد بخشی عمومی و مطالعات اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، مجلس شورای اسلامی. شماره مسلسل: 15704.
منافی، علی (1377). تجربه شرکت توانیر در ارتباط با همکاری صنعت و دانشگاه. چهارمین کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعة ملی، تهران.
مولا، داریوش (1374). ارائه پیشنهاداتی جهت رفع مشکلات ارتباط میان صنایع دانشگاه‌ها. کنگره سراسری  همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعة ملی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
میرعلیخانی، کریم؛ کبیری اصفهانی، محمد و علی وردیلو، هوشنگ (1388). بررسی موانع همکاری صنعت و دانشگاه و معرفی یک نمونة موفق در ایران. صنعت و دانشگاه، بهار و تابستان 1388، دوره 2، شماره 3 و 4، ص 75 تا 79.
میرزاده، حمید (1381). در جستجوی حلقه رابط دانشگاه و صنعت. راهبرد، زمستان 1381، شماره 26، ص 325 تا 333.
میرزایی، حسین؛ میرزایی، مجتبی و علیزاده، توحید (1397). مطالعة عوامل تأثیرگذار بر تقویت مشارکت اجتماعی دانشجویان در انجمن‌های علمی دانشجویی (مورد مطالعه: انجمن‌های علمی دانشگاه فردوسی مشهد). جامعه‌شناسی ایران، دوره نوزدهم، شماره 2، تابستان 1397، ص 154-169.
میگدال، جوئل (1395). دولت در جامعه: چگونه دولت‌ها و جوامع یکدیگر را متحول ساخته و شکل می‌دهند؟ مترجم: دلفروز، محمدتقی. تهران: کویر.
نقیان فشاکری، مهدی (1377). موانع و عوامل ارتباط صنعت با دانشگاه. چهارمین کنگره سراسری همکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعة ملی، تهران.
هانتینگتون، ساموئل (1375). سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. مترجم: ثلاثی، محسن. تهران: نشر علم.
 
Alahmad, Nida. (2007). The Politics of Oil and State Survival in Iraq (1991- 2003): Beyond the Rentier Thesis. In: Constellations, 14, 4, S. 586-612.
Aligica, P.D. & Tarko, V. (2012). State capitalism and the rent-seeking conjecture. Const Polit Econ, 23: 357-379. https://doi.org/10.1007/s10602-012-9128-1
Allen, Michael. (1988). The Goals of Universities. Open University Press.
Altan, Taylan. (1990). Bring together Industry and University Engineering Schools in Getting more out of R&D and Technology. The Conference Board.
Bremmer, Ian. (2009). State Capitalism Comes of Age: The End of the Free Market? In: Foreign Affairs, Vol: 88(3): 40–55
Brown, G. (2006). Meeting the Productivity Challenge. A Strong and Strengthening Economy: Investing in Britain’s Future, HC968, UK Treasury, London, available at www.official-doucments.co.uk.
Clark, Burton R. (1998). Creating Entrepreneurial University: Organizational Pathways of Transformation. New York, Oxford Pergamon.
Craig, Robert L. (1987). Training and Development Handbook. 3ed, McGrwa_Hill.
Dutt, Amitava Krishna & Ros, Jaime. (2008). International Handbook of Development Economics. This edition published by Edward Elgar Publishing Limited. The Lypiatts 15 Lansdown Road Cheltenham Glos GL50 2JA UK.
Dutta, Soumitra., Lanvin, Bruno. & Wunsch-vincent, Sacha (2019). Global Innovation Index 2019: Creating Healthy Lives-The Future of Medical Innovation. Cornell University, NISEAD, and World Intellectual Property Organization.
Etzkowitz, H. (2008). The Triple Helix: University-Industry-Government Innovation in Action. London: Routledge.
Etskowitz, H., Webster, A., Healey, P. (1998). Capitalizing Knowledge: New Intersections of Industry and Academia. Albany, NY: State University of New York Press.
Feller, I. (1995). Universities as Engines of R&D-Based Economic Growth: They Think They Can. Research policy, No: 19.
Gaventa, John. & McGee, Rosemary. (2013). The Impact of Transparency and Accountability Initiatives. Development Policy Review, 31, (S1): s3-s28.
Goktepe, Devrim. & Edquist, Charles. (2004). Understanding of University-Industry Relations: A Comparative Study of Organizational and Institutional practices of Lund University. Sweden, Lund Institute of Technology.
Gwartney, James., Lawson, Robert., Hall, Joshua. & Murphy, Ryan. (2019). Economic Freedom of the World, Annual Report. Fraser Institute.
Gygli, Savina., Florian, Haelg., Niklas, Potrafke. & Jan-Egbert, Sturm. (2019). The KOF Globalisation Index – Revisited, Review of International Organizations, 14(3), 543-574 https://doi.org/10.1007/s11558-019-09344-2
Halsey, A. H (1995). Decline of Donnish Dominion: The British Academic Professions in the Twentieth Century. Oxford Press.
Haque, M. Shamsul (1999). “Restructuring Development Theories and Policies : A Critical Study”. State University of New York Press.
Hofstede, G. (1991). Cultures and Organizations: Software of the Mind. McGraw-Hill, London.
Javidan, M., & Dastmalchian, A. (2003). Culture and leadership in Iran: The land of individual achievers, strong family ties, and powerful elite. Academy of Management Executive, 17(4): 127–143
Lundvall, B. (2010). National Systems of Innovation. Anthem Press.
Lundvall, B. (2016). The Learning Economy and the Economics of Hope. Anthem Press
Lundvall, B., Intarakumnerd, P., Vang, J. (Eds.) (2006). Asian Innovation Systems in Transition. Edward Elgar Cheltenham, UK
Lundvall, B., Joseph, K.J., Chaminade, C., et al. (2009). Handbook of Innovation Systems and Developing Countries. Building Domestic Capabilities in a Global Setting. Cheltenham: Edward Elgar.
Martin, B.R. (2007). The Changing Social Contract for Science and the Evolution of the University. Spru-University of Sussex Brighton BNI 9rf United Kingdom.
Meredith, S. & Burkle, M. (2008). Building Bridge between University and Industry: theory and practice. Education and Training, 50 (3), pp. 199-215.
Messner, J.J and Colleagues (2019). The Fragile States Index Annual Report 2019. The Fund for Peace.
Migdal, J. (1988). Strong Societies and Weak States: State–Society Relations and State Capabilities in the Third World.Princeton, NJ: Princeton University Press.
Miller, Terry., Kim, Anthony b. & Roberts James M. (2019). 2019 Index of Economic Freedom. The Heritage Foundation.
Murdick, R.G., Ross J. E. & Clogget, J.R. (1990). Infromation Systems for Modern Management. Prentice Hall.
Nelson, R. (1993). National Innovation Systems. Oxford University Press, New York.
Nordforce, D, J. Sandred, & C. Wessner. (2003). Commercialization of Academic Research Results. Vinnova.
Patel, K. (2000). Industry-Science Interface. OECD Conference, Berlin.
Peters, Lois. S. & Herbert. I. Fusfeld. (1982). University-Industry Research Relationships. National Science Foundation.
Porter, M. E. (1998). The Competitive Advantage of Nations. New York: Free Press.
PREST. (1989). The Research Industry and University-Industry Interface in Europe.
Proenza, Luis M. (2002). The Role of Higher Education in Economic. Development. Executive Speeches, the University of Akron, No: 24.
Rajkovic, Nikolas M. (2010). 'Global law' and governmentality: Reconceptualizing the 'rule of law' as rule 'through' law. European Journal of International Relations, Vol. 28, No. 2, 63–56.
Rothman, M. (2007). Lessons learned: advice to employers from interns. Journal of Education, for Business, Vol: 82, No: 3, p: 140.
Schofer, Evan. & Meyer. John W. (2005). The Worldwide Expansion of Higher Education in the Twentieth Century. American Sociological Review, Vol. 70, No. 6 (Dec., 2005), pp. 898-920. Published by: American Sociological Association.
Schwarz, R. (2008). The political economy of state-formation in the Arab Middle East: Rentier states, economic reform, and democratization. Review of International Political Economy, 15(4), 599-621.
Todaro, M. P., & Smith, S. C. (2011). Economic Development (11th Edition). Boston: Addison Wesley.
Younis, Muhammad. (2008). Political Stability and Economic Growth in Asia. American Journal of Applied Sciences, Vol. 5, No. 3, pp. 203-208.
Corruption Perceptions Index 2019. Transparency International, the global coalition against corruption.
Democracy Index 2019: A year of democratic setbacks and popular protest. The Economist, Intelligence Unit.
Doing Business 2020: Comparing Business Regulation in 190 Economies. The World Bank.
World Press Freedom Index. Reporters Without Borders. 2020.