نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور

2 استادیار جامعه شناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور

3 کارشناس ارشد جامعه شناسی، دانشگاه پیام نور

چکیده

با تغییر  نقش سنتی خانواده، فرهنگ سپردن سالمندان به سراهای سالمندی روبه افزایش است. هدف اصلی پژوهش حاضر نیز مقایسه کیفیت زندگی سالمندان ساکن منزل و ساکن سرای سالمندی است. روش پژوهش پیمایشی- مقایسه ای و جامعه آماری شامل 160 سالمند (۸۰ نفر ساکن منزل و ۸۰ نفر مقیم سرای سالمندان) شهر همدان است که با دو روش تمام شماری (سرای سالمندی) و نمونه گیری در دسترس (مقیم منزل) انتخاب
شده­اند. از پرسش­نامه استاندارد  برای گردآوری اطلاعات و برای تحلیل از آزمون تی مستقل و رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج نشان داد که بین کیفیت زندگی سالمندان ساکن در منزل با سالمندان ساکن در سرای سالمندان تفاوت معنی داری وجود دارد (73/2= t و001/0= sig). رگرسیون چند متغیره نشان داد سالمندان ساکن در سرای سالمندی در مقایسه با  سالمندان ساکن در منزل از کیفیت زندگی پایین­تری برخوردار هستند و متغیرهای سلامت اجتماعی، حمایت اجتماعی و امیدواری به زندگی از
پیش بینی­کننده­های قوی تغییرات کیفیت زندگی سالمندان هستند. تحلیل مسیر نشان داد حمایت اجتماعی در هر دو گروه بیشترین تاثیر غیر­مستقیم  برکیفیت زندگی سالمندان را دارد. با توجه به این که زندگی در سرای سالمندی به عنوان سبک زندگی جدید گریز ناپذیر است و چون قفسی آهنین سالمندان را در بر می­گیرد، باید خانواده­ها و مسئولین  در جهت افزایش کیفیت زندگی سالمندان تلاش کنند..
 
 

کلیدواژه‌ها

پاشا، غلام رضا؛ مشاک، رویا؛ صفرزاده، سحر (1386)، «مقایسه سلامت عمومی و حمایت اجتماعی در بین سالمندان ساکن در خانه سالمندان و سالمندان ساکن در خانواده»،نشریه خانواده پژوهی، شماره دوره3، صص503-517.
پرچم، اعظم؛ فاتحی زاده، مریم ؛ محققیان، زهرا (1392)، «بررسی ابعاد سه گانه نظریه امید اشنایدر و تطبیق آن با دیدگاه قرآن کریم»، دو فصلنامه علمی پژوهش تحقیقات علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا س، سال‏دهم،‏ شماره 1، ‏پیاپی 19، صص ‏9 2-1.
جرالد سی، دیویدسون. ماروین، آر گلدفرید (1371)، رفتاردرمانیبالینی، ترجمه احمد احمدی علون آبادی، چاپ اول، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.
حاتم حسینی، جعفر (1390)، جمعیّت‌شناسی اقتصادی اجتماعی و تنظیم خانواده، چاپ چهارم: ویراست دوّم، همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی سینا، چاپ پنجم.
حاتم حسینی، جعفر (1399)، جمعیت شناسی کاربردی، چاپ اول،  همدان: انتشارات دانشگاه بوعلی سینا.
حسام زاده، علی؛ سید مداح، سادات­باقر؛ محمدی شاهبلاغی، فرحناز؛ فلاحی خشکناب، مسعود و مهدی رهگذر  (1388)، «مقایسه کیفیت زندگی سالمندان مقیم خانواده، با سالمندان مقیم سراهای سالمندان خصوصی و دولتی شهر تهران»، مجله سالمندی ایران، سال 4، شماره 14، صص 74-66.
خطیبی، اعظم و رجبی فر، مهناز (1398)، "بررسی نقش عوامل اجتماعی شدن در ارتقاء سلامت اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه شهر مریوان، مجله جامعه شناسی ایران، دوره بیستم، شماره 4: 175-145 .
خلیلی، فاطمه؛ سام، شیما؛ شریفی‌راد، غلامرضا؛ حسن‌زاده، اکبر؛ کاظمی، منیره (1390)، «بررسی ارتباط حمایت اجتماعی درک شده با سلامت اجتماعی سالمندان شهر اصفهان»، تحقیقات نظام سلامت، دوره 7، شماره 6، صص 51-60.
دارابی سعداله، ترابی فاطمه (1396)، «بررسی و مقایسه روند سال‌خوردگی جمعیت در کشورهای آسیایی و اروپایی طی سال­های 1950تا 2015. سالمند»، مجله سالمندی ایران،12 (1)، صص 30- 43.
رضایی، امید؛ مظلوم خراسانی، محمد؛ مجدی، علی اکبر (1394)، «مطالعه تأثیر احساس امنیت اجتماعی بر سلامت اجتماعی شهروندان مشهد»، مطالعات امنیت اجتماعی، دوره 2، شماره 44، صص 139-162.
سارافینو، ادوارد (1998)، روانشناسی سلامت، ترجمه گروهی از مترجمان زیر نظر دکتر الهه میرزایی (1387)، تهران: انتشارات رشد.
عبدالله­ تبار، هادی (1387)، «بررسی سلامت اجتماعی دانشجویان»،  فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 31و30، صص 189-171.
علی پور، فردین، بیگلریان، اکبر؛ فروزان، آمنه؛ سجادی، حمیرا (1387)، «نقش حمایت­های اجتماعی در کیفیت زندگی سالمندان»، فصلنامه علمی و پژوهشی رفاه اجتماعی، سال 9، شماره 33، صص 147-152.
  غفاری، غلامرضا و امیدی، رضا (۱۳۹۰)، کیفیت زندگی، شاخص توسعه اجتماعی، تهران: نشر و پژوهش شیرازه.
فرانکل، ویکتور (1385)، انسان در جستجوی معنا، ترجمه: مهین میلانی ونهضت صالحیان­، تهران: انتشارات درسا.
کاوه فیروز، زینب (1390)، بررسی ساختارهای جمعیتی، اجتماعی تأثیرگذار بر کیفیت زندگی سالمندان شهر تهران، پایان نامه دکتری رشته جمعیت شناسی دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی.
کلمن، جیمز (1377)، بنیادهای نظریه اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
لازاروس، ریچارداس؛ ولازاوس، برنایس ان1387)، کنار آمدن با سالمندی، ترجمه جعفر نجفی زند، تهران: دانژه.
لی، کریستینا؛ گلاین، اوونز (1393)، روان‌شناسیسلامتمردان، ترجمۀ جعفر نجفی زند، انتشارات آگاه.
محمودی، محمدجواد (1395)، «سالخوردگی جمعیت: یک مسئلۀ اجتماعی جمعیتی»، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده،  سال نوزدهم، شماره 73 . ص 154- 175.
مرادی، شیرزاد؛ فکرآزاد، حسین؛ موسوی، میرطاهر؛ عرشی، ملیحه (1390)، «بررسی رابطه مشارکت اجتماعی و کیفیت زندگی سالمندان عضو کانون­های سالمندان شهر تهران»، گروه مددکاری اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، دوره 7، شماره 4، صص41-46.
مرکز آمار ایران (1395)، نتایج عمومی سرشماری نفوس و مسکن.
منصوری، خلیل (1387)، آثاروکارکردامیددرزندگیانسان، پایگاه مرکز فرهنگ و معارف قرآنی.
نبوی، سید عبدالحسین؛ رضادوست، کریم و بهرامی نژاد، زهرا (1388) "بررسی تاثیر حمایت اجتماعی بر سلامت عمومی سالمندان"، مجله جامعه شناسی ایران، دوره دهم، شماره 4: 104-73. 
نجات، سحرناز و دیگران (1385)، «استانداردسازی پرسش­نامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت»، ترجمه و روانسنجی گونه ایرانی، مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، دوره 4، شماره 4، صص 1-12.
نیازی، محسن (1391)، جامعه شناسی سالمندی، دانشگاه کاشان.
 
Abdollahi F, Mohammadpour A. (2005), Quality of life in elderly nursing home residents at home   and in the city of Sari, The Second National Congress of Family Pathology; Tehran.
Al-Kandari YY. (2011), "Religiosity, Social Support, and Health among the Elderly in Kuwait", Journal of Muslim Mental Health, 6 (1): 81-68.
Block N.B & Breslow L. (1972), "The relation of physical health status and health practices", Preventive Medicine, 1:46-64.
Bond, J. (2004), Quality of life and older people. New York: McGraw- Hill, 4.
Caboral, M. F. & Evangelista, L. S. (2012)" Hope in elderly adults with chornic heart failure, Concept Analysis", Investigation, Educacion Enfermeria,30 (3): 406-411.
Drageset J, Kirkevold M, Espehaug B. (2011), "Loneliness and social support among nursing home residents without cognitive impairment: a questionnaire survey", International Journal of Nursing Studies,48 (5):611-619.
Fernandez, C; Ballesteros, R (1998), "Quality of Life: The Different Conditions", Psychology in Spain,2 (1): 47-65.
  Fernandez- Ballesteros, R (1998), "Quality of Life: The Different Conditions", Psychology in Spain,2 (1): 47-65.
  Giles, H., & Ogay, T. (2007), Communication Accommodation Theory, In B. B. Whaley & W. Samter (Eds.), Explaining communication: Contemporary theories and exemplars (p. 293–310). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
  Grewal I. Lewis J. Flynn T. Bowen j. coast j. (2006), National center for research. UK.
  Hagerty, Micheal.R. (1999), Testing Maslows hierarchy of needs; National quality of life across time, Social Indicators Research.Vol 46, Iss3: 249-273.
  Helgeson, V.S. (2003)"Social support and quality of life", Quality of Life Research, 12(1): 25-31.
Irwin G. Sarason, Henry M. Levine, Robert B. Basham, and Barbara R. Sarason (1983)" Assessing Social Support: The Social Support Questionnaire". Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 44, No. 1, 127-139
 Keyes, C. L. M., Shapiro, A.D, (2004), "Social well-being in the United States: A descriptive epidemiology. A national study of well-being in midlife", Social Indicators Research, Chicago,IL: University of Chicago Pres, vol 67, Issue 3, pp. 350-372.
  Keyes, C. L. M. (1998), "Social well-being". Social Psychology Quarterly, 61(2): 121–140.
  King. A. Proutt L. A. (2006)"Comparative effects of physical functioning and quality of life outcomes in older adults", Gerontology. Med. Sci. J; 137. (70): 825-832.
   Nazari H, Rashedi V, Mirza Mohammadi H, Yousefi, M. (2015), "Relationship between cognitive status and activities of daily living among the elderly of nursing homes". Journal of Kermanshah University of Medical Sciences (J Kermanshah Univ Med Sci), 18(12):744-6.
  Novo, R. Lima, M. (2006), "So Far So Good? Subjective and Social Well-Being in Portugal and Europe", Portuguese Journal of Social Science, Vol. 5, N. 1, P 5-33.
  Pasha G, Safarzadeh S, Meshkak R. (2007), "Comparison between health and social support among the elderly in nursing homes and elderly family". Family Research, 3 (9): 503-517.
  Power, Mick (2003), Mood Disorders: A Handbook of Science and Practice, British LibraryCataloguing in Publication Data, Wiley-Blackwell.
  Phillips D, (2006), "Quality of life and sustainability", International Journal of Environmental, Cultural, Economic and Social Sustainability, 2(2: 103–112.
  Riff C. D & singer. (2007)" Best news yet on the six-factor model of well-being", Social Science Research, 35 (4):1103-1119.
  Ryff & Keyes C. L. M. (1995), " The structure of psychological well-being revisited". Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 716-727.
Sakurai, R, Kawai H, Suzuki H, kyungKim H, Watanabe Y, Hirano H, et al (2019), "Poor social network, not living alone, is associated with incidence of adverse health outcomes in older adults", Journal of the American MedicalDirectors Association, 20(11):1438-1443.
  Sanatani, M. ;  Schreier, G.; Larry, S­.­ (2008), "Level and direction of hope in cancer patients: anexploratory longitudinal study", Supportive care in cancer, 16 (5): 493-499.
  Sarafino, Edward. P. (1998), Health Psychology, Third Edition, New York: John Wiley & Sons.
 Sarason, I. G, Levine, H.m, Basham, R. b, and sarason, B.R. (1983)"Assessing social support; the social supportquestionnaire", journalof personality and social psychology, 44(1), 127–139.
Serge J. (1986), "A Model to Measure the Effects of Taxes on the Real and Financial Decisions of the Firm, National Tax Association", National Tax Journal, vol. 41(4), 467-481.
 Shelton, RC, Lee M, Brotzman LE, Crookes DM, Jandorf L, Erwin D. (2019), "­Use of social network analysis in the development, dissemination, implementation, and sustainability of health behavior interventions for adults: A systematic review". Social science & medicine, 220: 81-101.
  Siramka-Pawlak B. Hornowska E. Walkowiak H. & Zaba, R. (2013), "Hope as a psychological factor affecting quality of life in patients with psoriasis", Applied Research in Quality of Life, 8 (2): 273-283.
  Snyder CR. (2000), "The past and possible futures of hope", Journal of Social and Clinical Psychology, 19(1): 11-28.
  Snyder, C, R. Ritschel, L, A. Ravid, L, K. Berg, C, J. (2006), "Balancing Psychological Assessments: Including Strengths and Hope in Client Reports". Journal of Clinical Psychology. 62 (1), pp: 33-46.
  Urciuoli O, Dello Buono M, Padoani W, De Leo D. (1998), "Assessment of quality of life in the oldest-olds living in the nursing homes and homes", Archives of Gerontology and Geriatrics, 6:  507-514.
  Waterman AS. (1993), "Two conceptions of happiness: Contrasts of personal expressiveness (eudaimonia) and hedonic enjoyment", Journal of Personality and Social Psychology, 64:678–691.
  Wills, T.A. (1985), Supportive Functions of Interpersonal Relationships, in S. Cohen & S.L. Syme (eds) Social Support and Health, pp. 61-82. New York: Academic Press.
  World Health Organization (1946), Summary report on proceedings, minutes and final acts of the International Health Conference held in New York from 19 June to 22 July 1946. United Nations, World Health Organization, Interim Commission. https://apps.who.int/iris/handle/10665/85573.
  Zhan, L. (1992), "Quality of life: conceptual and measurement issues", Journal of Advanced Nursing,17, pp. 795–800.