نوع مقاله : علمی
نویسنده
استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
مسئلۀ این مقاله توضیح به وجود آمدن صور نوین بیگانگی در دورۀ پست‌مدرن است. به این منظور پس از بیان منظور از دورۀ پست‌مدرن و شرح نظریه‌های شکل‌گرفته در آن، به توضیح دو مفهوم «بیگانگی» و «بیگانگی پست‌مدرن» پرداخته‌ایم. در نهایت منطق به وجود آمدن «بیگانگی پست‌مدرن» را شرح داده‌ایم. این مقاله مدعی است در دورۀ پست‌مدرن مفهوم «تفاوت» به یکی از محوری‌ترین مفاهیم نظری بدل شد. پست‌مدرنیسم با نقد کلان‌روایت‌های مدرن، به دنبال به رسمیت‌شناختن امر خاص، امر به حاشیه رفته و امر فرهنگی بود. در این فضا نظریه‌پردازی دربارۀ تفاوت همگام با جنبش‌های فرودستانی نظیر زنان، سیاهان و مخالفان استعمار پیش رفت. اما تمرکز بر مفهوم تفاوت به تولید شکل‌هایی از دانش و آگاهی انجامید که از درک شباهت خود با دیگری ناتوان بود. «بیگانگی پست‌مدرن» باعث شد هم نظریات علوم اجتماعی و هم جنبش‌های جدید اجتماعی از درک منطق عمل سرمایه‌داری نئولیبرال و پیوندهای میان آن با پست‌مدرنیسم فرهنگی بازمانند.
کلیدواژه‌ها
برمن، مارشال (1379) «پست‌مدرنیسم»، ترجمه حسینعلی نوذری، در حسینعلی نوذری(1379) پست‌مدرنیته و پست‌مدرنیسم، تهران : انتشارات نقش جهان
جنکس، چارلز (1392) «مرگ معماری مدرن»، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، در کهون، لارنس(1392) از مدرنیسم تا پست‌مدرنیسم، ویراستار فارسی عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشر نی
جسوپ، رابرت و نایلینگ سووم (1393) به سوی اقتصاد سیاسی فرهنگی: قرار دادن فرهنگ در جایگاهش در اقتصاد سیاسی، ترجمه محمدامین قانعی‌راد: تهران: انجمن جامعه‌شناسی ایران
جهان‌دیده، افشین (1391) «ترجمه: جمله یا گزاره؟»، روزنامه شرق، 3/3/1391
جیمسون، فردریک (1390) پست‌مدرنیسم، منطق فرهنگی سرمایه‌داری متاخر، ترجمه فرهنگ رجایی، مجید مددی و فاطمه گیوه‌چیان، تهران: نشر هرمس
دریدا، ژاک (1399) نوشتار و تفاوت، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشر نی
دریدا، ژاک (بی‌تا) اشباح مارکس، ترجمه فصل سوم از شیدان وثیق، سایت رسمی شیدان وثیق
دلوز، ژیل (1396) تفاوت و تکرار، ترجمه مقدمه از ژمیس، سایت عصب‌سنج
رسولی، رضا (1384) «تغییر و تحول در سیاست‌های مجازات در روند جهانی شدن»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره 6-شماره 1، صص 99-134
فوکو، میشل (1374) «هنر فاشیست‌نبودن(مقدمه بر کتاب ضد ادیپ نوشته دلوز و گاتاری)»، ترجمه ناصر فکوهی، مجله فرهنگ و توسعه، شماره 21، صص 30-31
فوکو، میشل (1390) تاریخ جنون، ترجمه فاطمه ولیانی، تهران: نشر هرمس
کالنیکوس، آلکس (1382) نقد پست‌مدرنیسم، ترجمه اعظم فرهادی، تهران: نشر نیکا
لاکلائو، ارنستو و موف، شانتال (1392) هژمونی و استراتژی سوسیالیستی: به سوی سیاست دموکراتیک رادیکال، ترجمه محمد رضایی، تهران: نشر ثالث
لوسی، نایل (1399) فرهنگ واژگان دریدا، ویراستار ترجمه مهدی پارسا، تهران: نشر شوند
لوکاچ، جرج (1377) تاریخ و آگاهی طبقاتی، ترجمه محمدجعفر پوینده، تهران: نشر تجربه
مارکس، کارل (1378) دست‌نوشته‌های اقتصادی و فلسفی 1844، ترجمه حسن مرتضوی، تهران: نشر آگه
مارکوزه، هربرت (1362) انسان تک‌ساحتی، ترجمه محسن مویدی، تهران: انتشارات امیرکبیر
معلوف، امین (1389) هویت‌های مرگبار، ترجمه عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: نشر نی
میک‌سینزوود، آلن (1394) «دستور کار پسامدرن چیست؟»، ترجمه پرویز صداقت؛ در پارسا، خسرو (1394) پسامدرنیسم در بوته نقد(مجموعه مقالات)، تهران: نشر آگاه
میلنر، آندرو و جف برایت (1385) درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر، ترجمه جمال محمدی، تهران: نشر ققنوس
هاروی، دیوید (1393) وضعیت پسامدرنیته: تحقیق در خاستگاه‌های تحول فرهنگی، ترجمه عارف اقوامی‌مقدم، تهران: نشر پژواک
هال، استوارت (1388) «مطالعات فرهنگی: دو پارادایم»، ترجمه جمال محمدی، در هال و دیگران (1388) درباره مطالعات فرهنگی، گردآوری و ویرایش از جمال محمدی، تهران: نشر چشمه
Abbinnett, Ross (2021), The neoliberal imagination, politics, aesthetics, and economics in the evolution of hyper-industrial capitalism, London & NewYork : Routdlege
Ahmad, A. (1995) “The politics of literary postcoloniality”, Race & Class, 36(3), 1–20.
Becker, Gary (1976), The Economic Approach to Human Behavior, Chicago & London: Chicago University Press
Bertens, Hans (1995) The Idea Of The Postmodern, A History, London : Routledge
Bidet, Jacques (2017), Foucault with Marx, Translated by Steven Corcoran, London: Zed Books
Boltanski, Luc & Chiapello, Eve (2003), The New Spirit Of Capitalism, translated by Gregory Elliott, London & New York: Verso
Botting, Fred & Wilson, Scott (Ed.) (1997) The Bataille Reader, Oxford: Wiley-Blackwell
Brawn, wendy (2019), In The Ruins Of Neoliberalism, New York: Colombia University Press
Castells, M. (1996) The Rise of the Network Society, Oxford: Basil Blackwell.
Chomsky, Noam (2015), “Institutional imperatives and neoliberal madness”, Noam Chomsky interviewed by David Barsamian, International Socialist Review, Issue 97
Derrida, Jacques Derrida (2006), Specters of Marx, The State of the Debt, The Work of Mourning and the New International, London : Routledge
Foucault, Michel (Author), Donald F. Bouchard (Ed.) (1980) Language, Counter-Memory, Practice: Selected Essays and Interviews, New York: Cornell University Press
Jaeggi, Rahel (2016), “What (if Anything) Is Wrong with Capitalism? Dysfunctionality, Exploitation and Alienation: Three Approaches to the Critique of Capitalism”, The Southern Journal Of Philosophy, Volume54, IssueS1, Spindel Supplement : Pages 44-65
Jaeggi, Rahel & Fraser, Nansi (2018), Capitalism, A Conversation in Critical Theory, Cambridge: Polity Press
Jaeggi, Rahel (2018b), Critique Of Forms Of Life, translated by Ciaran Cronin, London, Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press
Jaeggi, Rahel (2014), Alienation, Translated by Frederick Neuhouser and Alan E. Smith, New York: Columbia university press
Lash, Scott & Urry, John (1987) The End of Organized Capitalism, Cambridge: Polity Press
Springer, Simon et al (2016), The Handbook Of Neoliberalism, New York & London: Routhledge
Traverso, Enzo (2019), The New Faces Of Fascism, London: Verso
Vandenberghe, F. (2008), “Deleuzian capitalism”, Philosophy & Social Criticism, 34(8), 877–903.
Wacquant, Loïc (2009), Punishing The Poor, The Neoliberal Government of Social Insecurity, Duke University Press: Durham, NC and London
)