مطالعۀ عوامل تاثیر‌گذار بر تقویت مشارکت اجتماعی دانشجویان در انجمن‌های علمی دانشجویی (مورد مطالعه: انجمن‌های علمی دانشگاه فردوسی مشهد)

نویسندگان

1 هیئت علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی دکترای جامعه شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه فردوسی مشهد

10.22034/jsi.2019.36919

چکیده

انجمن­های علمی به عنوان نهادی که می‌تواند در تقویت روابط موجود در اجتماع علمی تأثیر قابل توجهی داشته باشد حائز اهمیت است و از این‌جهت نیازمند مطالعات متعدد در مورد کارکردها، ساختار و شناسایی عوامل موثر بر ارتقاء کارکردهای آن و دست‌یابی به اهداف است. امری که تحقیق حاضر به نوبۀ خود در صدد انجام آن است. هدف تحقیق حاضر شناسایی عوامل تاثیر گذار بر تقویت مشارکت اجتماعی دانشجویان در فعالیت­های دانشجویی انجمن­های علمی است. امری که  بدون شک ادامۀ حیات انجمن­های علمی در سطح دانشگاه­ها به آن وابسته است و درصورت غفلت باعث تشریفاتی شدن و حتی حذف انجمن­های علمی خواهد شد. در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده است. جامعۀ آماری تحقیق حاضر را تمامی دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه فردوسی (9977 نفر) در سال تحصیلی 96-97 تشکیل می­دهند که از این تعداد 150 نفر با استفاده از نمونه­گیری طبقه­بندی تصادفی به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. نتایج توصیفی نشان از پایین بودن میزان مشارکت اجتماعی دانشجویان (40%) در فعالیت­های انجمن­های علمی است. اما تمام متغیرهای مستقل تحقیق (اعتماد اجتماعی، کارآمدی انجمن­های علمی، مزایای عضویت در انجمن­ها و ارتباط انجمن­ها با گروه­های آموزشی) برخلاف متغیر مشارکت از میانگین به نسبت مطلوبی (متوسط رو به بالا) در بین دانشجویان نمونه تحقیق برخوردار بوده­اند. نتایج مربوط به تحلیل­های استنباطی تحقیق نشان داد که بین متغیرهای مستقل تحقیق و مشارکت اجتماعی دانشجویان همبستگی معناداری وجود دارد. در کنار این یافته­ها، نتایج مربوط به تحلیل مسیر تحقیق نیز نشان داد که از بین متغیرهای تحقیق، متغیر کارآمدی انجمن­ها مجوز ورود به مدل تحلیل مسیر را پیدا نکرده است و متغیرهای دیگر نیز در حدود 20 % از تغییرات مربوط به مشارکت اجتماعی را تبیین نموده­اند. نتیجۀ کلی تحقیق بیانگر اینست که مشارکت دانشجویان در انجمن­های علمی تحت تاثیر منفعتی است که از این مشارکت دریافت می کنند. منفعتی آنی و قابل درک برای دانشجویان می­تواند آن‌ها را متقاعد به شرکت در چنین نهادها و انجمن­هایی کند. در کنار این امر اعتماد نیز افزایش مشارکت را تقویت می­کند.
 

کلیدواژه‌ها

مراجع

احمدی، اصغر و توکلی، محمود (1388)، بررسی میزان مشارکت اجتماعی شهروندان در ادارۀ بهینه امور شهری، نشریۀ جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران، سال اول، شماره 2، صص 90-73.

ازکیا، مصطفی، غفاری، غلامرضا (1380)، بررسی رابطه بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در نواحی روستایی کاشان، نامه علوم اجتماعی، دورۀ 9، شماره 17، صص 3-31.

اساسنامه نمونه کمیسیون انجمن­های علمی ایران (1370)، وزارت علوم تحقیقات و فناوری.

آزاد ارمکی، تقی (1378)، جامعه­شناسی جامعه­شناسی در ایران، تهران: نشر کلمه.

دلبری، سیدمهدی و رمضانی، ولی الله (1394)، مطالعۀ عوامل موثر بر ایجاد انگیزه و پویایی در فعالیت های فرهنگی و اجتماعی دانشجویان، مهندی فرهنگی، سال نهم، شمارۀ 84، صص 63-42.

رفیع پور، فرامرز (1381)، موانع رشد علمی در ایران و راه­حل­های آن، تهران: شرکت سهامی انتشار.

شارع پور، محمود و فاضلی، محمد (1386)، جامعه­شناسی علم و انجمن­های علمی در ایران، نشر پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری.

عباس زاده، محمد و میرزائی، مجتبی (1393)، نقش دین در توسعۀ شبکۀ اعتماد اجتماعی دانشجویان، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، سال چهارم، شمارۀ 2، صص 224-199.

عبداللهی، محمد (1381)، عملکرد انجمن­های علمی در زمینه ترویج و توسعه علم و اخلاق علمی، مجله جامعه­شناسی ابران، دوره چهارم، شماره 1، صص 47-61.

علی­پور، پروین و زاهدی، محمد جواد و شیانی، ملیحه (1388)، اعتماد و مشارکت (بررسی رابطۀ بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در شهر تهران)، مجلۀ جامعه شناسی ایران، دورۀ دهم، شماره 2، صص 109-135.

فاضلی، محمد (1380)، بررسی پایان نامه­های جامعه­شناسی انقلاب از دیدگاه جامعه­شناسی علم، تهران: تربیت مدرس.

فراستخواه، مقصود و قانعی راد، محمد امین (1386)، بررسی نقش انجمن­های علمی و دانشگاهیان در سیاستگذاری و ارزیابی نظام علمی کشور، نشریۀ رهیافت، شماره 41، صص 4-12.

قدیمی، اکرم (1383)، ساختار و عملکرد انجمن­های علمی ایران، نشریۀ رهیافت، شمارۀ 32.

کزازی، ابوالفضل (1383)، بررسی نقش و عملکرد انجمن­های علمی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

مهدی، علی­اکبر و لهسائی­زاده، عبدالعلی (1375)، جامعه­شناسی در ایران، تهران: نشر توسعه.

Cicognani, E., Pirini, C., Keyes, C., Joshanloo, M., Rostami, R., & Nosratabadi, M. (2008). Social participation, sense of community and social well being: A study on American, Italian and Iranian university students. Social Indicators Research, 89(1), 97-112.

Gambetta, D. (2000). “Can We Trust Trust?”, in Gambetta, Diego (ed.) Trust: Making and Breaking Cooperative Relations, Electronic Edition, Department of Sociology, University of Oxford, Chapter 13: 213-237, http://www.sociology.ox.ac.uk/papers.

Gleave, E., Robbins, B., & Kolko, B. (2012). Trust in Uzbekistan. International Political Science Review, 33(2), 209-229.

Judge, R. (2003),"The difference that Gender makes" Social Capital, gender and Political Participation, Eyewitness Robert. University of Manitoba.

مجله جامعه شناسی ایران

دوره 19، شماره 2
تابستان 1397
صفحه 154-169

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار