نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دکتری جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

2 استادیار جامعه‌شناسی و هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

چکیده

شروع نوسازی در اوایل قرن نوزده میلادی در اکثر کشورهای اسلامی باعث واکنش نیروهای دینی و روحانیت در مواجهه با این پدیده شد و همین امر سبب شد که این کشورها در مقابل این اتفاق و راه‌های تعامل با آن واکنش‌های متفاوتی نشان دهند. به‌طور معمول در هر یک از این کشورها مخالفان و موافقانی پدیدار شدند که مواضع­شان با مواضع حاکمان و فقیهان همگونی‌ها و ناهمگونی‌های فراوانی داشته‌اند.این پژوهش به‌مقایسۀ نقش شریعت اسلام در مقابل جریان نوسازی، در دو کشور مسلمان ایران و مالزی پرداخته است. این موضوع تاریخی، با روش اسنادی و با استفاده از مدارک دست اول و دوم مورد مطالعه قرار گرفته است. لذا این مقاله میزان قدرت شریعت در دو کشور مسلمان را بررسی می‌کند. در این مقاله همچنین به‌نحوۀ برخورد روحانیان به‌عنوان حاملان و مدافعان شریعت در این کشورها با نیروهای نوسازی پرداخته می­شود. این اثر نشان می­دهد که چگونه شریعت در ایران در دوره­های زمانی مختلف کارکردی متفاوت با شریعت در مالزی داشته است و چگونه در مقابل نوسازی­گرایان در دوره­های تاریخی مختلف ایستادگی کرده است؛ در حالی که در مالزی شریعت و روحانیان حامیِ آن چنین نقشی را ایفا نکرده­اند. در این مقاله آرای دیویس در باب نسبت دین و نوسازی به‌منزله­ی را­ه­نمای نظری کار مورد استفاده قرار گرفته است.
 
 

کلیدواژه‌ها

اسپوزیتو، جان (1394) " دموکراسی، تکثرگرایی، اسلام و نظم نوین جهانی در دیدگاه ماهاتیر محمد"، ترجمة شجاع احمدوند، پایگاه اینترنتی راسخون، زمان انتشار: 11 تیر 1394، زمان مشاهده: 20 شهریور 1395، https://rasekhoon.net/article/print/1082764/
اسناد انقلاب اسلامی (1374)، اطلاعیه‏ها، اعلامیه‏ها، بیانیه‏ها، پیام‌ها، تلگراف‌ها و نامه‏های آیات عظام و مراجع تقلید، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
افشارکهن، جواد (1389)، سنت‌گرایی و تجددطلبی، تهران: آوای نور، چاپ دوّم.
آبادیان، حسین (1392)، مفاهیم قدیم و اندیشه جدید، تهران: انتشارات کویر، چاپ دوّم.
آبراهامیان، یرواند (1389)، تاریخ ایران مدرن، ترجمة محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی، چاپ چهارم.
آدمیت، فریدون (1360)، ایدئولوژی نهضت مشروطیت، تهران: انتشارات پیام.
سی‌ایچ، داد (1362) رشد سیاسی، ترجمة عزت‌الله فولادوند، تهران: نشر فن.
سیف‌زاده، سید حسین (1368)، نوسازی دگرگونی سیاسی، تهران: سفیر.
شاهنده، بهزاد (1382)، "عشق و دیکتاتوری در توسعه مالزی"، روزنامة شرق، پایگاه اینترنتی باشگاه اندیشه، زمان انتشار: 8 دی 1382، زمان مشاهده: 11 مهر 1395،
http://www.bashgah.net/fa/content/show/4982.
فوزی‌تویسرکانی، یحیی (1380)، مذهب و مدرنیزاسیون در ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
قاضی‌مرادی، حسن (1391)،  نوسازی سیاسی در عصر مشروطة ایران، تهران: کتاب آمه.
کاتوزیان، همایون (1377)، اقتصاد سیاسی ایران، ترجمة محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: چاپ ششم، نشر مرکز.
کرمانی، ناظم الاسلام (1362)، تاریخ بیداری ایرانیان، تهران: انتشارات آگاه و نوین، چاپ چهارم.
کسروی، احمد(1323)، زندگانی من، تهران: (ناشر: نامعلوم)، چاپ یکم.
کسروی، احمد (1388)، تاریخ مشروطۀ ایران. تهران: مؤسسه­ی انتشارات نگاه، چاپ پنجم.
گیدنز، آنتونی (1389) جامعه‌شناسی، ترجمة حسن چاووشیان. تهران: نشر نی، چاپ چهارم.
لمبتون، آن (1360)،  نگرشی بر جامعه اسلامی در ایران، ترجمة یعقوب آژند، تهران: نشر مولی.
محدثی، حسن (1383)، "دین در ژاپن: دوری از ایدئولوژی و ستیز با بنیادگرایی (گفت­وگو با کنیشی ماتسوموتو و  دایسابورو هاشیزومه)". مجلة اخبار ادیان،  شماره 11، ص 53 تا 55.
ملک‌زاده، مهدی (1328)، رساله حرمت مشروطه؛ تاریخ انقلاب مشروطیت ایران،  جلد 4، تهران، کتابخانة سقراط.
میرموسوی، سید علی (1392)، اسلام سنت دولت مدرن، تهران: نشر نی، چاپ سوّم.
واینر، مایرون (1350)، نوسازی جامعه، چند گفتار در شناخت دینامیسم رشد، ترجمة رحمت‌الله مقدم مراغه‌ای، تهران: فرانکلین.
واینر؛ مایرون، هانتینگتون، ساموئل (1392)، درک توسعه سیاسی، ترجمة: پژوهشکده مطالعات راهبردی تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی، چاپ دوم.
وبر،  ماکس (1373)، اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری، ترجمة عبدالکریم رشیدیان و پریسا منوچهری کاشانی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول.
Davis, Winston (1992), Japanese religion and society, paradigms of structureand change, publisher, state university of new york press,.
Faruqi, shad saleem (2011), The constitution of muslim majority state, the example of Malaysia, Khartoum, sudan, 24- 25 may.
Geertz, C. (1966), Religion as a cultural system, in m.banton(ed) anthropoical approaches to the study of religion, a. s.a.monographs no.3, London: tavistock.
Weber, marx (1958), The religion of india trans, new york, The free press.