نوع مقاله : علمی
نویسندگان
1 دانشیار دانشگاه پیام نور – ایران
2 کارشناسی‌ارشد جامعهشناسی، گروه علوم‌اجتماعی، دانشگاه پیام‌نور
10.22034/jsi.2019.47875
چکیده
سلامت اجتماعی، تحت تأثیر عوامل جامعه پذیری متعددی قرار دارد و عوامل اجتماعی شدن (در اینجا خانواده، معلمان و همسالان) از راههای متعددی به ارتقاء سلامت اجتماعی دانشآموزان کمک میکنند. هدف اصلی این پژوهش نیز تبیین تأثیر عوامل اجتماعی شدن در ارتقاء سلامت اجتماعی دانشآموزان شهر مریوان است. از نظریههای کییز و شاپیرو و ساراسون و همکارانش و اون هارجی و چند نفر دیگر استفاده شده است. این تحقیق با روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه استاندارد شده برای جمعآوری دادهها، 375 نفر را با شیوه نمونهگیری نسبتی چند مرحلهای مورد مطالعه قرار دادهاست. نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که متغیرهای نقش خانواده، معلمان و همسالان 693/0 واحد از واریانس متغیر وابسته را پیش بینی نمودهاند و بتای حمایت اجتماعی همسالان 567/0 و مهارتهای ارتباطی خانواده 294/0 دارای بالاترین تاثیر بوده و بیشترین درصد از واریانس ارتقاء سلامت اجتماعی را پیش‌بینی نمودهاند. نتایج در بعد حمایت اجتماعی همسالان زنگ هشداری برای خانوادهها و معلمان است؛ زیرا بیش از خانواده و معلمان، دانش اموزان را تحت تاثیر قرار داده است.
کلیدواژه‌ها
افشانی، سیدعلیرضا و شیری محمدآباد، حمیده (1396)، « نقش سرمایه اجتماعی در ارتقای سلامت اجتماعی زنان شهر یزد»، پژوهشنامه زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هشتم، شماره چهارم :20-1.
امانی، سعیده (1390)، «اثر بخشی آموزش مهارتهای زندگی (مدیریت استرس و ارتباط مؤثر) بر بهبود سلامت روان دانشآموزان دختر سال سوم متوسطه دارای والد با سبک فرزندپروری استبدادی»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
امینی نقده، منصور(1390)، «بررسی عوامل مؤثر بر سلامت اجتماعی مطالعه موردی جوانان 18 تا 29 سال شهر نقده»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
ابراهیم نجف آبادی، اعظم (1390)، "عوامل موثر بر میزان سلامت اجتماعی زنان جوان 15 تا 24 ساله شهر اصفهان (با تاکید بر میزان حمایت اجتماعی("، سلامت و روان شناسی، دوره 1، شماره 2: 113-99.
بولتون، رابرت (1386)، روانشناسی روابط انسانی (مهارتهای مردمی)، ترجمه حمیدرضا سهرابی و افسانه حیات روشنایی، تهران: انتشارات رشد.
بیرامی، منصور؛ موحدی، معصومه ؛ موحدی، یزدان؛ عزیزی، امیرو رضا محمدزادگان (1393) "نقش مولفههای حمایت ادارک شدهدر پیش بینی فرسودگی شغلی پرستاران"، فصلنامه مدیریت پرستاری، سال سوم، دوره سوم، شماره اول: 28.
بیکر، ترز. ال(1386)، روش تحقیق نظری در علوم اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، چاپ دوم، تهران:دانشگاه پیام نور.
تاجالدین، محمد باقر(1396). «تعیینکنندههای سلامت اجتماعی شهروندان منطقه 12 تهران»، فصلنامه برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، سال هشتم، شماره 32، ص: 96-61.
چمندری، اسکندر(1396) «رابطه بین حمایت اجتماعی با خودشکوفایی و انگیزش تحصیلی دانشآموزان مقطع متوسطه شهر مرودشت»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
ﺣﺎﺗﻤﻲ، ﭘﺮﻳﺴﺎ(1389)، "بررسی ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺑﺎ ﺗﺄﮐﻴﺪ ﺑﺮ ﺷﺒﮑﻪ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ"، پایان نامه کارشناسی ارشد، ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎ: ﻋﺰﺕ ﺍﷲ ﺳﺎﻡ ﺁﺭﺍﻡ، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم اجتماعی.
حسینی، سیده فاطمه (1387-1388)، "بررسی میزان سلامت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی"، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
خطیبی، اعظم ، محمودی، علی(1397)، "مقایسه احساس امنیت اجتماعی و سلامت اجتماعی افراد معتاد با افراد غیر معتاد در محله گلشن تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور مرکز همدان.
خیرالهپور، اکبر(1383)، "بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت روانی با تأکید بر سرمایه اجتماعی مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی"، پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
دماری، بهزاد و وثوق مقدم، عباس (1392)، «برای ارتقاء سلامت اجتماعی ایرانیان چه کنیم؟ مروری بر وضع موجود، راهبردهای ملی و نقش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی»، مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، دوره یازدهم، شماره یک: 58-45.
ذکائی، سعید(1392)، جامعه شناسی جوانان ایران، چاپ پنجم. تهران: نشر آگه.
رازقی، علیرضا؛ چاری، حسین (1389) «رابطه وضعیتهای هویت بر مهارتهای ارتباطی در دانشآموزان دبیرستانی عشایری و شهری»، مجله پژوهش در نظامهای آموزشی، دوره 4، شماره 9: 52-27.
رضادوست، کریم؛ رستمی، ایوب (1397) «بررسی تأثیر برخی عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت اجتماعی (مطالعه موردی دانشگاه شهید چمران اهواز)»، کنفرانس ملی توسعه اجتماعی. https://elmnet.ir/article
زکی، محمدعلی؛ خشوعی، مریم السادات (1392)، «سلامت اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین شهروندان شهر اصفهان»، مطالعات جامعهشناسی شهری، سال سوم، شماره هشت: 108-79.
ساروخانی، باقر (1380)، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، جلد دوم: بینشها و فنون، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سجادی، حمیرا و صدرالسادات، سیدجلال (1383)، «شاخصهای سلامت اجتماعی»، مجله سیاسی اقتصادی، شماره207و 208: 244-253.
سرگلزایی، محمدرضا (1389)، «روابط بین فردی در شخصیت سالم»، مجله شادکامی و موفقیت، سال هفتم، شماره 80، ص: 11-10.
سفیری، خدیجه؛ شایسته، سولماز (۱۳۹۴)، «بررسی رابطه سرمایه اجتماعی خانواده با سلامت اجتماعی جوانان»، فصلنامه مددکاری اجتماعی، 4(3): 17-5.
شایسته، سولماز (1393)، «بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و فرهنگی خانواده با سلامت اجتماعی جوانان»، پایان نامه ارشد، استاد راهنما خدیجه سفیری، دانشگاه الزهرا، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد.
شفرز، برنهارد (1391)، مبانی جامعه شناسی جوانان، ترجمه کرامت الله راسخ، چاپ هشتم، تهران: نشر نی.
صادقیسرچشمه، عباس (1393)، «عوامل اجتماعی مؤثر بر میزان سلامت اجتماعی جوانان شهر یزد»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.
فرانکفورت، چاوا؛ ناچمیاس، دیوید (1381)، روشهای پژوهش در علوم اجتماعی، ترجمه فاظل لاریجانی و رضا فاضلی، تهران: انتشارات سروش.
فوکویاما، فرانسیس (1385)، پایان نظم (بررسی سرمایه اجتماعی و حفظ آن)، ترجمه غلامعلی توسلی، تهران: انتشارات حکایت قلم نوین.
قدسی، محمدعلی (1382)، «بررسی جامعهشناختی رابطه بین حمایت اجتماعی و افسردگی»، رساله دکتری جامعهشناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تربیت مدرس.
قربانی، علیرضا؛ جمعهنیا، سکینه (1397)، "نقش عوامل اجتماعی (خانواده، مدرسه و گروه همسالان) در جامعه‌پذیری دانشآموزان استان گلستان"، جامعه شناسی کاربردی، دوره 29، شماره 2، پیاپی 70: 129-113.
کلمن، جیمز (1377)، نقد و بررسی کتاب: بنیادهای نظریه اجتماعی، ترجمه منوچهر صبوری، چاپ اول، تهران: نشر نی.
کیوی ، ریمون و کامپنهود، لوک وان (1370)، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه عبدالحسین نیکگهر، تهران: انتشارات معاصر.
گلاسر، ویلیام (1397)، تئوری انتخاب:درآمدی بر روانشناسی امید، ترجمه علی صاحبی، نشر سایه سخن.
گیدنز، آنتونی (1389)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.
محسنی تبریزی، علیرضا (1383)، وندالیسم- مبانی روان شناسی اجتماعی، جامعهشناسی و روانشناسی رفتار وندالیستی در مباحث آسیب شناسی و کژ رفتاری اجتماعی، تهران: انتشارات آن.
میرمحمدعلی، مرجان (1395)، «بررسی رابطه بین کیفیت زندگی و حمایت اجتماعی در بیماران مبتلا به MS»، دوفصلنامه پژوهشنامه روانشناسی عدالت، سال اول، شماره دوم، ص: 127-108.
نبوی، عبدالحسین؛ رضادوست، کریم؛ بهرامی نژاد، زهرا (1388)، «بررسی تاثیر حمایت اجتماعی بر سلامت عمومی سالمندان» مجله جامعه شناسی ایران، دوره ،10، شماره، 4، زمستان 1388: 10-1.
وثوقی، منصور؛ مهدوی، سیدمحمدصادق، رحمانیخلیلی، احسان (1393)، "بررسی تأثیرات جمعی سرمایۀ اجتماعی، شادابی اجتماعی و حمایت اجتماعی بر سلامت، فصلنامه بررسی مسائل اجتماعی ایران، دوره 4، شماره2: 263-235.
هارجی، اون؛ ساندرز، کریستین (1384)، مهارتهای اجتماعی در ارتباطات انسانی، ترجمه خشایار بیگی، تهران: انتشارات رشد.
یاری، عصمت(1392)، «بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و سلامت اجتماعی با استفاده از ژنراتور موقعیت»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا(س).
Amini M)2011) " Studying the Correlation of Relationship Skills with Mental Health on Students of the University of Isfahan", Iran. Proceedings of the 12th European Congress of Psychology; 2011 Jul 4-8: Istanbul, Turkey.
Antonucci, T.C. (1985), Personal characteristics, social networks and social behavior, In R. H. Binstock & E. Shanas (eds.), Handbook of Aging and the Social Sciences, 2nd, New York: Academic Press. (pp: 94 –128).
Belloc, N. B., L Breslow and J. R. Hochstim, (1971) "(Calif. State Dept. Public Health, Berkeley 94704). Measurement of physical health in a general population survey, American Journal of Epidemiology, 93 Issue 5: 328–336.
Bowlby, J. (1969),Attachment and loss, Vol. 1. Attachment. London: Hogarth Press.
Bowlby, J. (1973), Attachment and loss, Vol. 2. Separation: Anxiety and anger. London: Hogarth Press.
Bowlby, J. (1980), Attachment and loss, Vol. 3. Loss. New York: Basic Books.
Burleson, B. R., Albrecht, T. L., and Sarason, I. G. (1994), Communication of Social Support: Messages, Interactions, Relationships, and Community, Newbury Park, CA: SAGE.
Cobb, S. (1976) "Social support as moderator of lif stress", Psycho somatic medicin, 38(5):300-314.
Cohen, S., Gottlieb, B. H., and Underwood, L. G. (2000), Social relationships and health, in Social Support Measurement and Intervention: A Guide for Health and Social Scientists (Oxford University Press, (PP: 1–25).
Fischer, C. (1982), To Dowell among Friends, Berkeley: University of California Press.
Friedman, Howard S (2002), Health Psychology, 2nd Edition, University of California press.
Goldsmith, D. J. (2004), Communicating Social Support, New York, NY: Cambridge.
Goldsmith, D. J., and Albrecht, T. L. (2011), Social support, social networks, and health, in The Routledge Handbook of Health Communication, eds T. L. Thompson, R. Parrott, and J. F. Nussbaum, New York: Routledge, (PP: 335–348).
Keyes Corey L & Shapiro Adam D. (2004), “Social Well-Being in the United States: A Descriptive Epidemiology. In Brim, Orville Gilbert; Ryff, Carol D.; and Kessler, Ronald C. (Eds) How Healthy Are We?” A National Study of Well-Being at Midlife. U.S. University of Chicago Press.
Keyes, C. M (1997)"Social well-being.", Social psychology quarterly, 7(2): 121 – 140.
Keyes, C. L. M. (2004) “Mental Health and / or Mental Illness? Investigation Axioms of the Complet state model of Health”, Jornal of Consulting and Clinicial Psychology, 73(3): 539-548.
Keyes, C. L. M. (2006)" mental health in adolescence: Is America’s youth flourishing?" American journal of orthopsychiatry, 6(3): 395-402.
Larsen, j.s. (1996) "The world Health Organization Definition Health. Versos Social Spiritual health", Social indicator research, 38(2): 181-192.
Li, T. and zhang, Y. (2015). "Social network types and the health of older adults: Exploring reciprocal association”, Social seience and Medician (1982), 130: 59-68.
Mc Dowell, Ian (2006), Measuring Health, a Guide to Rating Scales and Questionnarires, Oxford University press, Third Edition.
Morris, Amanda Sheffield, Silk, Jennifer S, Steinberg, Laurence, Myers, Sonya S, & Robinson, Lara Rachel. (2007) "The Role of the Family Context in the Development of Emotion Regulation", Social Development, 16(2):361- 388.
Parsons, T (1943) "The kinship system of the contemporary united states", American Anthropologist Association, 45(1): 22-38.
Putnam, R. (1993), Making Democracy work: civic tradition in modern Italy. Princton, N.J. princton University press.
Russell, RD. (1973), Social Health: an attempt to clarify this dimension of well-being, International Journal of health Education, 16: 74-82.
Sarason, I.G. Levine, H.M. Basham, R.B. Sarason B.R. (1983), “Assessing Social Support: The Social Support Questionnaire”, Journal of Personality and Social Psychology, 44: 127-139.
Shaw, L. H., and Gant, L. M. (2002), In defense of the Internet: the relationship between Internet communication and depression, loneliness, self-esteem, and perceived social support. Cyberpsychol. Behav. 5: 157–171.
Shields, Michael and Wheatley, Price, Stephen. (2005)" Exploring the economic and social determinants of psychological well‐being and perceived social support in England", Journal of the Royal Statistical Society Series A, 168 (3): 469-536.
Shipman, Kimberly L. Zeman, Janice, Nesin, April E. & Fitzgerald, M. (2003) "Children's Strategies for Displaying Anger and Sadness: What Works with Whom?", Merrill-Palmer Quarterly, 49(1):100-122.
Snyder, M and Smith, D. (1989), Personality and friendship: The friendship worlds of self monitoring. In Derlega, Valerian.J. Winstead, Barara. A (Eds). Friendship and social interaction. New Yourk: Springer- Verlag, 63-80.
Story, W. T. (2013), Social Capital and health in the least developed countries: A critical review of the literature and implications for a future research agenda” Global public Health: An international journal for Research, policy and practice, 9:983-999.
Thoits, P. A. (2011), Mechanisms linking social ties and support to physical and mental health. J. Health Soc. Behav. 52:145–161. Doi: 10.1177/0022146510395592
Turner, B. (2003), “Social Capital, SES and health: an individual- level analysis Social science & medicine”. No. 50: 619-639, Social Theory & Health, No. 1: 20-4.
Wellman B. & Worttly S. (1990), “Different strokers from Different folk: Community ties and Social Support. American Journal of Sociology, 96(3): 558-588.
World Health Organization (1979), Science and Technology for health promotion indeveloping countries, prepared by the World Health Organization for the United Nations Conference and Technology indevelopment on science, August 1979, Austria, Vienna: 20-37.
Wright. Kevin (2016), Social Networks, Interpersonal Social Support, and Health Outcomes: A Health Communication Perspective, Front. Commun. 14 October 2016.
)