نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی و محقق اجتماعی

2 استاد گروه آموزشی جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز

چکیده

تحقیق حاضر با نظر به این پرسش به انجام رسیده است که «دینداری نزد دانشجویان شیعه مذهب دانشگاه شیراز چه جایگاهی از نظر مضمونی دارد؟»، استفاده از روش تحلیل مضمون با نمونه‌گیری هدفمند و انجام مصاحبه­های نیم­ساخت­یافته با  12 مرد و 8 زن 18 تا 30 سال، جمع­آوری، تجزیه­ و تحلیل متن­های مصاحبه شفاهی و کتبی نشان­دهنده مفهوم «برساخت اعتقادی تعدیل پذیر» در نگاه دانشجویان است. همچنین، مضمون نهایی با مفاهیمی چون کیفیت نهادینه­سازی ته­مایه­های دینداری، کیفیت گرایش­ به رویه­های راحت­طلبانه مادی، کیفیت تجربیات از مناسبات و رویه­های معرفتی سنتی­-­مدرن، کیفیت مواجهه با قدرت ارزش‌های دین نهادی، کیفیت مواجهه با ابزار و ارزش‌های فرامکانی ناهمخوان با دین نهادی و تأکید بر اعتقادها و باورها، بازتعریف مبانی اعتقادی، دینداری انسان­محور، دینداری خدا­محور و مغالطه دینداری مفهوم پردازی شده است. علاوه بر این، نوآوری این تحقیق در زمینه روش تحقیق است. کشف و به­کارگیری «مدل شبه نظری[1]» و پیشنهاد این سبک از تحلیل مضمون با نام «تحلیل مضمون شبه نظری[2]» یک ابتکار در زمینه­ روش­های تحقیق کیفی است.
 
[1] Quasi-theory model
[2] Quasi-theory of thematic analysis) Q-TTA(

کلیدواژه‌ها

آزاد ‌ارمکی، ت.، و زارع، م. (1387)، دانشگاه، مدرنیته و دینداری، پژوهشنامۀ علوم انسانی و اجتماعی (ویژه نامه پژوهش های اجتماعی)، دوره8، شماره1، 133-160.
آزاد ‌ارمکی، ت.، و غیاثوند، ا. (1381)، جامعه‌شناسی دینداری جوانان با رویکرد بی‌شکلی دینداری، پژوهشنامه علوم انسانی، شماره35، 117-148.
توسلی، غ.، و مرشدی، ا. (1385)، بررسی سطح دینداری و گرایش‌ها دینداری جوانان، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره7، شماره4، 96-118.
حسن‌پور، آ. (1393)، گونه شناسی دینداری شهر اصفهان، جامعه‌شناسی کاربردی، دوره 56، شماره7، 17-39.
حسن‌پور، آ. (1394)، مطالعه دین‌ورزی جوانان با تأکید بر دینداری خود مرجع، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره 8، شماره3، 99-131.
سراج زاده، ح.، شریعتی، س.، و  صابر، س. (1383)، بررسی میزان دینداری و انواع آن با  مدارای اجتماعی، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی  فردوسی مشهد، شماره4، 109-142.
شجاعی‌زند، ع. (1384)، مدلی برای سنجش دینداری در ایران، علوم اجتماعی: ­جامعه‌شناسی ایران، دوره6، شماره1، 34-66.
شجاعی‌زند، ع.، شریعتی، س.، و حبیب زاده، ر. (1385)، بررسی وضعیت دینداری بین دانشجویان، فصلنامه مطالعات ملی، دوره7، شماره2، 55-82.
شریعتی مزینانی، س.، و غلامرضا کاشی، ش. (1394)، سیالیت و مناسک دینی(مطالعه موردی زیارت مزار سهراب سپهری)، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره8، شماره3، 61-97.
ذوالفقاری، ا. (1389)، رابطه میزان دینداری (الزام دینی) با نوع دینداری، فصل نامه علوم اجتماعی، شماره49، 67-103.
فراستخواه، م. (1386)، نمایی از دین‌ورزی طبقات متوسط شهری (خلاصه‌ای از مطالعه موردی درباره مراسم دهه محرم در تهران)، http://farasatkhah.blogsky.com/،  (18/12/1398).
کلاهی، م ر. (1390)، دینداری و جهانی‌شدن،  فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دوره7، شماره24، 65-93.
Fromm, Erich. (1950), Psychoanalysis and Religion, New Haven.
Barbour, I. G. (1990), Religion in an Age of Science (p. 208), San Francisco: Harper & Row.
Barbour, I. G. (1966), Issues in science and religion.
Hanegraaff, W. J. (2000), New age religion and secularization), Numen-leiden, 47(3), 288-312.
Glock C. and Stark , R. (1970), Religion and Society in Tension), US, Rand.
Hick, John Harwood. (1985), Problems of religious pluralism, Springer.
Corbin, J., & Strauss, A. (1994), Grounded theory methodology, Fernuniversität in Hagen (‌Handbook of qualitative research), 17, 273-285.
Varga, Ivan. (2007), Georg Simmel: religion and spirituality, A sociology of spirituality, 145-160.