نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا گروه علوم ارتباطات، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه علوم ارتباطات، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار گروه آموزشی علوم ارتباطات، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 استادیار گروه آموزشی علوم اجتماعی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

10.22034/jsi.2020.244319

چکیده

گذر از تاریکی به‌سوی روشنایی تمثیلی زیبایی است که گذشتگان برای توصیفِ توسعۀ ظرفیت‌های انسانی به­کار برده‌اند. ظرفیت‌های بالقوه‌ای که امکان بالفعل شدن نیافته یا این‌که توسط خود آدمی سرکوب شده‌اند. تمثیل غار در اندیشه افلاطون مبتنی بر همین گذار از تاریکی به روشنی بوده است و درواقع این تمثیل توصیفی متعالی‌تر از وضعیت انسان را به نمایش می‌گذارد. فیلم گاو اثر داریوش مهرجویی نیز نوعی از تحولات انسانی را به تصویر می‌کشد. توصیف آدمی که بر مرز روشنی و تاریکی در حال حرکت است و به ناگاه به درون جهان تاریکی‌ها پرتاب می‌شود. هدف از انجام این مقاله خوانش دوباره‌ای بر فیلم گاو بوده و تبیین الگوهای انسان شناسی آن است. روش تحلیل محتوای کیفی تکنیکی بوده که برای کسب این مفاهیم انتخاب شده است. در پایان الگوهای انسان‌شناسی یافته‌شده نشان می‌دهند که گذر به حقیقت متعالی‌تر و جامعه‌پذیری مطلوب مبتنی بر الگوهای فرهنگی بلندمدت و تدریجی است.
 
 

کلیدواژه‌ها

‏‫افلاطون (۱۳۵۳)، جمهوری افلاطون، ترجمۀ: رضا کاویانی و محمدحسن لطفی، تهران: چاپخانه خوشه.
‏‫براهنی، رضا (۱۳۶۸)، قصه نویسی، تهران: البرز.
‏‫حقیقی، مانی (۱۳۹۲)، مهرجویی: کارنامۀ چهل ساله، تهران: مرکز.
‏‫دی. ویمر، راجر؛ و آر. دومینیک، جوزف (۱۳۹۳)، تحقیق در رسانه‌های جمعی، ترجمۀ: کاووس سیدامامی، تهران: سروش و مرکز تحقیقات صداوسیما.
‏‫راسل، برتراند (۱۳۸۸)، تاریخ فلسفه غرب: فلسفه قدیم، ترجمۀ: نجف دریابندری، الکترونیکی، تهران: شرکت سهامی کتاب جیبی. (نشر اثر اصلی ۱۳۴۰).
‏‫زراعتی، ناصر (۱۳۸۹)، داریوش مهرجویی، نقد آثار: از الماس ۳۳ تا هامون، تهران: هرمس.
‏‫ساعدی، غلامحسین (۱۳۵۴)، گاو: داستانی برای فیلم، تهران: آگاه.
‏‫سرخوش، سوسن؛ و مرادی، زهرا (۱۳۸۸)، «تحلیل محتوای اجتماعی آثار مسعود کیمیایی و داریوش مهرجویی‏»، نشریه پژوهش اجتماعی، 2(2)، 135-163.
‏‫غلامعلی، اسدالله؛ و شیخ مهدی، علی (۱۳۹۲)، «تأثیر روایت مدرن بر موج نوی سینمای ایران (مورد کاوی: فیلم های گاو و شازده احتجاب)‏»، هنرهای زیبا- هنرهای نمایشی و موسیقی، 17(2)، 25-34.
‏‫فولادوند، عزت‌الله (۱۳۷۸)، «سیر انسان‌شناسی در فلسفه غرب از یونان تاکنون‏»، نگاه حوزه، (53 و 54)، 104-111.
‏‫کاپلستون، فردریک (۱۳۸۷)، تاریخ فلسفه: از ولف تا کانت، ترجمۀ: اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر، ج ششم، تهران: سروش و انتشارات علمی و فرهنگی.
‏‫کاپلستون، فردریک (۱۳۸۰)، تاریخ فلسفه: یونان و روم، ترجمۀ: جلال الدین مجتبوی، ج اول، تهران: سروش و انتشارات علمی و فرهنگی.
‏‫کریپندورف، کلوس (۱۳۹۱)، تحلیل محتوا: مبانی روش‌شناسی، ترجمۀ: هوشنگ نایبی، تهران: نی.
‏‫کریمی، فرزاد (۱۳۹۴)، تحلیل «سوژه» در ادبیات داستانی پسامدرن ایران (پایان‌نامه دکتری)، دانشگاه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز، شیراز.
‏‫گری، گوردون (۱۳۹۶)، سینما: انسان‌شناسی تصویر، ترجمۀ: مازیار عطاریه، تهران: شورآفرین.
‏‫محمدپور، احمد (۱۳۹۲)، روش تحقیق کیفی ضد روش۲: مراحل و رویه‌های علمی در روش‌شناسی کیفی، ج دوم، تهران: جامعه‌شناسان.
‏‫ملپاس، سایمن (۱۳۸۹)، ژان فرانسوا لیوتار، ترجمۀ: قمرالدین بادیردست، تهران: نی.
‏‫مهدی‌زاده، سید مهدی (۱۳۹۱)، نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی، تهران: همشهری.
‏‫مهرجویی، داریوش؛ و ساعدی، غلامحسین (نویسندگان)، مهرجویی، داریوش، (کارگردان) (۱۳۴۸)، گاو، تهران: وزارت فرهنگ و هنر.
‏‫هال، دونالد یوجین (۱۳۹۵)، سوبژکتیویته در ادبیات و فلسفه، ترجمۀ: بختیار سجادی و دیاکو ابراهیمی، تهران: دنیای اقتصاد.
‏‫هولستی، اُل رادولف (۱۳۹۵)، تحلیل محتوی در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمۀ: نادر سالارزاده امیری، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
‏‫یورگنسن، ماریان؛ و فیلیپس، لوئیز (۱۳۹۵)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمۀ: هادی جلیلی، تهران: نی. 
Hornby, Albert Sidney (1391), Oxford Advanced learner’s Dictionary, (J. Turnbull, ed.), Tehran: Hadafnovin.
Mironov, V.V (2019), Plato and the modern cave of big data, Saint Petersburg State University, 35(1), 4-24.
Mitchell, D (2019), The Myth of the Cave and the experience of illness, Blackwell Publishing Ltd, 25(6), 1003-1009.
Synek, s (2019), The picture of the human world in plato’s myth of the cave, Filosoficky Ustav AV CR, 67(1), 3-20.