نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه شناسی توسعه اجتماعی–روستایی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، ایران

2 دانشیار گروه توسعه و سیاست‌گذاری‌های اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، ایران

3 دانشیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران

10.22034/jsi.2022.553495.1575

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تبیین الگوی تبدیل روستا به شهر با تأکید بر حق به سکونتگاه‌های‌ روستایی در شهر قلعه نو انجام شده است. روش مطالعه در این پژوهش، کیفی و مبتنی بر نظریه زمینه‌ای است. برای گردآوری اطلاعات از روش مصاحبه عمیق استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش ساکنان شهر قلعه نو هستند. برای انتخاب جامعه نمونه پژوهش از روش‌های نمونه‌گیری غیراحتمالی مبتنی بر هدف و نمونه‌گیری نظری استفاده شده است. مصاحبه‌ها تا رسیدن به اشباع نظری (20 نفر) صورت پذیرفت. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار MAXQDA 2020 استفاده شده است. در مرحله استخراج مقولات طی کدگذاری باز و محوری داده‌ها، کدهای اولیه حاصل از کدگذاری باز طبقه‌بندی و مقوله‌بندی شدند. به این ترتیب آن دسته از مقولاتی که رابطه نزدیکی با یکدیگر دارند در یک مقوله اصلی قرار گرفتند. در نتیجه کدگذاری داده‌ها و فشرده‌سازی 25 مفهوم در کدگذاری باز، در کدگذاری محوری 5 مقوله اصلی به دست آمد. پیامد‌های منفی ساختار اجتماعی و هویتی، مهم‌ترین هدف‌های تبدیل روستا به شهر، تغییرات ایجاد شده پس از شهر شدن، تحقق حق به فضای زیست و سازوکارهای حاکم در تبدیل روستا به شهر مقوله‌های اصلی و محوری‌اند که بر مبنای آنها نظریه داده بنیاد تحقیق شکل گرفته است

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ارباب، پارسا، عزیزی، محمد مهدی، زبردست، اسفندیار (1393)، «واکاوی ارتباط مدت زمان سکونت با شکل‌گیری هویت مکان در توسعه شهری جدید مطالعه موردی: منطقه 22 شهر تهران»، فصلنامه مطالعات شهری، دوره 3، شماره 12، ص 72-59.  
اطهاری، کمال (1393)، «رهایی از شهربندی: جستاری درباره حق به شهر هانری لوفور»، فصلنامه جامعه فرهنگ و رسانه، سال 3، شماره 11، ص 110-101.
برقی، حمید، قنبری، یوسف، سیف الهی، محمود (1390)، «بررسی رضایتمندی ساکنان مناطق روستایی در تبدیل نقاط روستایی به شهر»، فصلنامه جغرافیا، دوره 9، شماره 31، ص 215-233.
تقوایی، علی اکبر، عزیزی، داوود، یزدانیان، احمد (1394)، «بررســی نقش نظریه حق به شــهر در تولید و بازتولید فضای شـهری»، نشریه شهرسازی و معماری هفت شهر، دوره 4، شماره 49 و 50، ص 88-99.
رحمانی فضلی، عبدالرضا، پریشان، مجید (1388)، «تحولات ساختاری-کارکردی پس از تبدیل نقاط روستایی به شهر (مورد: شهر کانی سور- شهرستان بانه)»، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دوره 9، شماره 7، ص 128-101. 
رضوانی، محمدرضا، منصوریان، حسین، احمدی، فاطمه (1389) «ارتقای روستاها به شهر و نقش آن در بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی (مطالعه موردی: شهرهای فیروزآباد و صاحب در استان‌های لرستان و کردستان)»، پژوهش‌های روستایی، دوره 1، شماره 1، ص 65-33.
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا، بدری، سید‌علی (1394)، «ارزیابی پیامدهای اقتصادی ادغام روستاها پس از حادثه زلزله از دیدگاه توسعه پایدار: مورد روستاهای بالکلور و جمال‌آباد از شهرستان طارم علیا»، مجله مدرس، دوره 7 شماره 2، ص 60-23.
زنگنه‌‌شهرکی، سعید (1392)، «فرایند تبدیل نقاط روستایی به شهر در مقیاس ملی و پیدایش پدیدة خام‌شهرها»، پژوهش‌های روستایی، دوره 4، شماره 3، ص 557-535. 
سرایی، محمدحسین، اسکندری ‌ثانی، محمد (1386)، «تبدیل روستاهای بزرگ به شهرهای کوچک و نقش آن در تعادل‌بخشی ناحیه‌ای (موردشناسی: ریوش شهرستان کاشمر)»، فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره 5، شماره 10: صص 165-182.
عزیزی، محمد‌مهدی، زبردست، اسفندیار، برنافر، مهدی (1398)، «مفهوم‌سازی فرایند تبدیل سکونتگاه‌های روستایی به‌ شهر»، دانش شهرسازی، دوره 3، شماره 1، ص 13-1.  
کریمی، بهرام، سلمانی، محمد، بدری، سیدعلی، رضوانی، محمدرضا (1393)، «ارزیابی اثرات تبدیل روستا به شهر در توسعه مناطق کوهستانی با استفاده از روش نظریه بنیانی (مورد: بخش دیلمان- شهرستان سیاهکل)»، مسکن و محیط روستا، دوره 33، شماره 145، ص ۱۱۰-۹۵.
گلی، علی، عسگری، علی (1385)، «کاربرد منطق فازی در تبدیل روستا به شهر: استان تهران»، مدرس علوم انسانی، ویژه‌نامه جغرافیا، دوره 10، شماره 2، ص 158-139.
مرکز آمار ایران (1395)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
ویسی، فرزاد، طیب‌نیا، سیدهادی، منوچهری، سوران (1397)، «امکان سنجی اجرای طرح ادغام و تجمیع روستاهای مرزی با تأکید بر سطح توسعه ظرفیتی روستاییان (مطالعه موردی: بخش خاوومیرآباد، شهرستان مریوان)»، مسکن و محیط روستا، دوره 37، شماره 162، ص ۱۰۲-۸۷.
هاروی، دیوید، مری فیلد، اندی (1392)، «حق به شهر، ریشه‌های شهری بحران‌های مالی»، ترجمه خسرو کلانتری، تهران: انتشارات مهرویستا.
هاروی، دیوید (1395)، «از حق به شهر تا شهرهای شورشی»، ترجمه خسرو کلانتری و پرویز صداقت، تهران: نشر آگاه.
Lefebvre, Henry (1997), »everyday life in the modern world (Translated by Philip Wander) «.
Lefebvre, Henry (1995), »Production of space (Translated by Donald Nicolson-Smith) Black-well«.