علی یعقوبی
دوره 17، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 109-134
چکیده
جامعه مفهومی انتزاعی است و غالباً از طریق چیزی ملموس و عینی درک میشود. در این باره، یکی از حوزههای عینی که در شکلگیری استعاره از آن کمک گرفته میشود، اندامهای بدن است. هدف این مقاله تبیین استعارهها در بینش جامعهشناختی دورکیم بر اساس نظریه معاصر استعارهی لیکاف است. روش پژوهش بهصورت توصیفی- تحلیلی و جمعآوری اطلاعات ...
بیشتر
جامعه مفهومی انتزاعی است و غالباً از طریق چیزی ملموس و عینی درک میشود. در این باره، یکی از حوزههای عینی که در شکلگیری استعاره از آن کمک گرفته میشود، اندامهای بدن است. هدف این مقاله تبیین استعارهها در بینش جامعهشناختی دورکیم بر اساس نظریه معاصر استعارهی لیکاف است. روش پژوهش بهصورت توصیفی- تحلیلی و جمعآوری اطلاعات کتابخانهای است. از یکسو استعارهها در تکوین نظریه جامعه-شناختی دورکیم اثربخش بودهاند، زیرا مفاهیم انتزاعی در ذهن انسان از طریق مفاهیم عینی ادراک میشوند؛ از سوی دیگر، پارادایمها نقش عمدهای در تولید مفاهیم و استعارهها دارند. رویکردهای اثباتی/ تطوری/ کارکردی در تخیّل جامعهشناختی دورکیم مؤثر بودهاند. بنابراین هم دورکیم در تولید مفاهیم و استعارات نقش داشته و هم پارادایمها در اندیشه او موثر بودهاند. هسته اصلی استعارات در تخیّل دورکیم استعاره پیشرفت است. وی غالباً از استعارههای قطبی و تقابلی برای مقایسه جوامع سنتی و مدرن استفاده میکند. او جوامع گذشته را فروتر از جوامع مدرن محسوب میکند و دوران مدرن را دوره بلوغ انسان میداند که توانسته در نسبت با جوامع سنتی، جهان پیچیدهتری را خلق کند. دورکیم این پیچیدگی را با بدن انسان و سلول تمثیل میکند و آن را ارگانیک میداند و برعکس جهان سنتی را با تمثیل شیانگارانه مکانیکی تلقی کرده و اجزای آن را مولکولی فرض میکند.
پرویز اجلالی
دوره 4، شماره 3 ، مهر 1381، ، صفحه 110-130
چکیده
در این مقاله مولف ابتدا تعریفی از جرم و امار جرم ارائه می دهد.سپس انواع امار جرم را تعریف کرده و به ارزیابی نقاط ضعف و قوت انها می پردازد.بقیه مقاله به بررسی وضعیت امار جرم در ایران اختصاص یافته است.نتیجه این بررسی نشان میدهد که در کشور ما سه منبع رسمی تولید آمار جرم وجود دارد:دفتر آمار و پردازش داده های وزارت دادگستری،اداره آمار معاونت ...
بیشتر
در این مقاله مولف ابتدا تعریفی از جرم و امار جرم ارائه می دهد.سپس انواع امار جرم را تعریف کرده و به ارزیابی نقاط ضعف و قوت انها می پردازد.بقیه مقاله به بررسی وضعیت امار جرم در ایران اختصاص یافته است.نتیجه این بررسی نشان میدهد که در کشور ما سه منبع رسمی تولید آمار جرم وجود دارد:دفتر آمار و پردازش داده های وزارت دادگستری،اداره آمار معاونت طرح و برنامه نیروی انتظامی و سامان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور،بنابر دلایل عدیده ای از جمله نقض و تداخل طبقه بندی جرایم با تداخل بین امار جرم و آمار پرونده ها ،آمار متهمان و محکومان و محدود بودن امار جرایم به سطح ملی و استانی و عدم تمایز بین آمار جرایم شهری و روستایی نمی توان به تهیه گزارشهایی واقع بینانه از وضعیت،محاسبه میزان های بزهکاری و پیش بینی احتمال وقوع جرایم پرداخت.در این مقاله نقاط ضعیف آمارهای جرم در ایران از لحاظ فنی به تفصیل مورد بحث قرار گرفته و راه حلهایی برای اصلاح آن ارائه شده است.
جمشید هومن
دوره 5، شماره 4 ، دی 1383، ، صفحه 111-134
چکیده
آن چه جامعه شناسی روستایی را─رشته ای است که به عنوان به گمان عده ای نامناسبی دارد─تکان داده و هنوز هم می لرزاند،مباحثات برآمده از توجهات گوناگونی است که هر یک از آن ها موضع گیری نظری ویژه ای دارد و البته هیچ یک از آن موضع گیری ها بی طرفانه نیست. در این مباحث غالباً روستایی و شهری را همچون دو پدیدۀ جداگانه در مقابل هم قرار می دهند. این ...
بیشتر
آن چه جامعه شناسی روستایی را─رشته ای است که به عنوان به گمان عده ای نامناسبی دارد─تکان داده و هنوز هم می لرزاند،مباحثات برآمده از توجهات گوناگونی است که هر یک از آن ها موضع گیری نظری ویژه ای دارد و البته هیچ یک از آن موضع گیری ها بی طرفانه نیست. در این مباحث غالباً روستایی و شهری را همچون دو پدیدۀ جداگانه در مقابل هم قرار می دهند. این تقابل که جنبۀ بیانی و آکادمیک آن مهم تر از جنبۀ واقعی آن است،یک موضوع تاریخی به شمار می رود و با واقعیت کنونی،که شهری و روستایی در حیطۀ نفوذ یکدیگر قرار گرفته اند،همخوانی ندارد،زیرا این معنی بیشتر از آن که حاصل یک بینش تحلیلی همه جانبه باشد،از یک مفهوم فضایی و یک برش جغرافیایی به دست آمدهاست.با این همه آیا باز هم سزاوار است که از جامعه شناسی روستایی صحبت شود؟
عمادالدین باقی
دوره 5، شماره 1 ، فروردین 1383، ، صفحه 114-145
چکیده
نقطه عظیمت الین مقاله تمایزگذاری میان گفتمان و گفتگو است.گفتگو جنبه بین الاثنینی و گفتمان ویژگی پارادایمی دارد و بیانگر الگو و منطق گفتگو ایت.گفتمان صرفا با عناصر نحوی و لغوی تشکیل دهنده جمله سروکار ندارد.بلکه فراتر از آن به عنوان بیرون از متن یعنب بافت موقعیتی،فرهنگی و اجتماعی سروکار دارد و به یک موضوع جامعه شناختی بدل می شود.در این ...
بیشتر
نقطه عظیمت الین مقاله تمایزگذاری میان گفتمان و گفتگو است.گفتگو جنبه بین الاثنینی و گفتمان ویژگی پارادایمی دارد و بیانگر الگو و منطق گفتگو ایت.گفتمان صرفا با عناصر نحوی و لغوی تشکیل دهنده جمله سروکار ندارد.بلکه فراتر از آن به عنوان بیرون از متن یعنب بافت موقعیتی،فرهنگی و اجتماعی سروکار دارد و به یک موضوع جامعه شناختی بدل می شود.در این مقاله به بیان (شانزده شاخص)دوازده شاخص مستقیم و چهار شاخص نامستقیم کلیدی در گفتمان گفتگو پرداخته ایم.شاخص های مستقیم عبارتند از"نسبی اندیشی-تکامل گرایی در برابر خود کامل بینی-برابری موقعیت-امنیت یکسان-یکسانی فرقه ها یا فقدان مرزبندی-اهلیت گفتگو-فهم کلام-پیش داورانگی-نقدگفتار به جای نقد صاحب گفتار-مستند گویی-منطقی بودن-اخلاقی بودن" و شاخص های نا مستقیم عبارتند از:عقلانیت-اومانیسم یا حرمت انسان-حقوق بشر-دموکراسی.هر چند برخی از این شاخص ها ظاهرا مشابهت و تداخل دارند اما تفاوتهای اندکی میان آنها می توان یافت.
سهیلا صادقی فسایی
دوره 7، شماره 2 ، تیر 1385، ، صفحه 119-146
چکیده
توسعه صنعتی و پیشرفتهای تکنولوژیکی در عسلویه مبناهایی را برای تغییر از یک جامعه کاملا روستایی به یک جامعه صنعتی و شهری فراهم ساخته است.تغییرات وسیع منطقه که ناشی از پروسه صنعتی شدن می باشد،پارادوکس بزرگی را به دنبال داشته است.از یک طرف،جامعه ای جدید با ظرفیتهای تولیدی بزرگتر خلق نموده و از طرف دیگر اختلالهای وسیعی در الگوهای سنتی ...
بیشتر
توسعه صنعتی و پیشرفتهای تکنولوژیکی در عسلویه مبناهایی را برای تغییر از یک جامعه کاملا روستایی به یک جامعه صنعتی و شهری فراهم ساخته است.تغییرات وسیع منطقه که ناشی از پروسه صنعتی شدن می باشد،پارادوکس بزرگی را به دنبال داشته است.از یک طرف،جامعه ای جدید با ظرفیتهای تولیدی بزرگتر خلق نموده و از طرف دیگر اختلالهای وسیعی در الگوهای سنتی در زندگی و ارتباطات ایجاد کرده که این احتلال به نوبه خود منجر به بروز مسائل اجتماعی محتلفی گردیده است.مقاله حاضر که میتنی بر یک تحقیق کیفی می باشد، به دنبال فراهم نمودن چهار چوب هایی جهت تبیین انحرافات و مسایل اجتماعی و ارائه راه حلهای کاهش آنها در عسلویه می باشد.
محمد جلال عباسی شوازی؛ فاطمه ترابی
دوره 7، شماره 4 ، دی 1385، ، صفحه 119-146
چکیده
پایداری نسبی ازدواج خویشاوندی در دهه های پیشین لزوم مطالعه ویژگی ها و روند تغییرات این الگوی رایج ازدواج در ایران را آشکار می سازد.مقاله حاضر با استفاغده از تحلیل ثانویه داده های"طرح آمار گیری از خصوصیات اجتماعی-اقتصادی خانوارها ،1380" تفاوتهای بین نسلی ازدواجهای خویشاوندی را مطالعه می نماید.بدین منظور،الگوی رفتاری و نگرشی فرزندان(نسل ...
بیشتر
پایداری نسبی ازدواج خویشاوندی در دهه های پیشین لزوم مطالعه ویژگی ها و روند تغییرات این الگوی رایج ازدواج در ایران را آشکار می سازد.مقاله حاضر با استفاغده از تحلیل ثانویه داده های"طرح آمار گیری از خصوصیات اجتماعی-اقتصادی خانوارها ،1380" تفاوتهای بین نسلی ازدواجهای خویشاوندی را مطالعه می نماید.بدین منظور،الگوی رفتاری و نگرشی فرزندان(نسل دوم) در مورد ازدواج خویشاوندی بررسی گردیده و با الگوی ازدواج خویشاوندی والدین(نسل اول) مقایسه میگردد.یافته های مطالعه بیانگر این است که تفاوتهای بین نسلی در مورد ویژگی های فردی به کاهش مطلوب و رواج خویشاوندی در میان نسل دوم منجر ن
گردیده است.از سوی دیگر،اگرچه تاثیر پذیری الگوی رفتاری و نگرشی دو نسل از جریانهای مدرنیزاسیون و شهر نشینی نشان داده شده است،رابطه مشابه قومیت با الگوی ازدواج دو نسل از تاثیر پایدار الگوهای فرهنگی بر الگوی ازدواج خویشاوندی در ایران حکایت می نماید.رابطه الگوی رفتاری و نگرشی فرزندان با الگوی ازدواج والدین و نیز تاثیر تفاوتی ویژگی های والدین بر نگرش فرزندان دختر و پسر از دیگر نتایج به دست آمده می باشد.
عبدالرضا نواح؛ سید مجتبی تقوینسب
دوره 8، شماره 2 ، تیر 1386، ، صفحه 122-140
چکیده
رابطه فرهنگهای محلی و فرهنگ عمومی یا رسمی یک کشور ازجمله مسائل بسیار مهم و قابل توجه در هر جامعهای است. تعامل خردهفرهنگهای یک جامعه و ارتباط آن با فرهنگ رسمی کشور تأثیرات شگرفتی بر فرآیند جامعهپذیری فرد دارد و عدم انسجام میان این فرهنگها، تعارضات و تضادهای درونی فراوانی را در کنشگران ایجاد میکند. این پژوهش که در میان اعراب ...
بیشتر
رابطه فرهنگهای محلی و فرهنگ عمومی یا رسمی یک کشور ازجمله مسائل بسیار مهم و قابل توجه در هر جامعهای است. تعامل خردهفرهنگهای یک جامعه و ارتباط آن با فرهنگ رسمی کشور تأثیرات شگرفتی بر فرآیند جامعهپذیری فرد دارد و عدم انسجام میان این فرهنگها، تعارضات و تضادهای درونی فراوانی را در کنشگران ایجاد میکند. این پژوهش که در میان اعراب استان خوزستان انجام گرفته است، بهدنبال طرح این مسئله است که احساس محرومیت نسبی در میان اعراب استان خوزستان چه تأثیری بر هویت ملی و هویت قومی آنها میگذارد و نهایتآ اینکه بین هویت ملی و هویت قومی چه رابطهای وجود دارد. یافتههای این پژوهش نشان که با افزایش احساس محرومیت نسبی، هویت قومی در میان مردم عرب این استان تشدید شده و در پی آن برخی جنبههای هویت ملی آنان کاهش مییابد؛ بنابراین، یافتههای تحقیق نشان میدهد که بین هویت قومی و هویت ملی اعراب استان خوزستان رابطه معکوسی وجود دارد. شایان ذکر است که در این تحقیق هویت قومی با توجه به ابعاد سه گانه اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن مورد سنجش قرار گرفته است.
محمد امین قانعی راد
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1389، ، صفحه 122-156
چکیده
در سالهای اخیر تلاش های رسمی برای تاسیس جامعه شناسی بومی به دو طرحجامعه شناسی اسلامی و مهندسی فرهنگی انجامیده است. هدف این مقاله بررسی واکنشهای شناختی دانشمندان اجتماعی ایرانی به این دو طرح رسمی بومی گرایی است. این سوال وجود دارد که آیا این واکنش های شناختی ، اندیشه های جدیدی را برای بازسازی مفهوم بومی گرایی مطرح می سازند؟ ...
بیشتر
در سالهای اخیر تلاش های رسمی برای تاسیس جامعه شناسی بومی به دو طرحجامعه شناسی اسلامی و مهندسی فرهنگی انجامیده است. هدف این مقاله بررسی واکنشهای شناختی دانشمندان اجتماعی ایرانی به این دو طرح رسمی بومی گرایی است. این سوال وجود دارد که آیا این واکنش های شناختی ، اندیشه های جدیدی را برای بازسازی مفهوم بومی گرایی مطرح می سازند؟ آیا دانشگاهیان ایرانی توانسته اند در دو راهه علوماجتماعی جهانی یا علوماجتماعی محلی دست به انتخابی فراگیرتر بزنند؟
مقاله حاضر از حیث چارچوب مفهومی و امدار مفاهیم گفتمانهای دگرواره سیدفرید العطاس، تئوری جنوبی راوین کونل و مفاهیم چهارگانه جامعهشناسیهای حرفهای، انتقادی، سیاستی و حوزه عمومی مایکل بوروی میباشد. در این نوشتار برای پاسخ دادن به سؤالات بالا آراء سخنرانان سه همایش انجمن جامعهشناسی ایران در سالهای 1385، 1386 و1387 مورد توجه قرار گرفته و متناسب با اهداف مقاله آرای ده تن از آنان (آزاد ارمکی، اباذری،تاجیک،توسلی، جلایی پور، چلبی،خانیکی، شریعتی، عبداللهی و فکوهی) با کاربرد روش تحلیل محتوای کیفی و با رویکرد تفسیر گرایی انتقادی مورد بررسی قرار می گیرند. قسمت اصلی مقاله در سه بخش و با عناوین بازاندیشی در جامعه شناسی حرفه ای و انتقادی،گفتمان دگرواره بسیط و گفتمان دگرواره مضاعف به بررسی واکنش های شناختی اندیشمندان اجتماعی ایرانی در برابر طرح های رسمی بومی سازی میپردازد. بخش پایانی مقاله نیز با جمعبندی دیدگاههای گوناگون دانشمندان ایرانی آنها را در رابطه با چارچوبهای مفهومی مورد ارزیابی قرار می دهد.
مسعود حاجى زاده میمندى؛ اکبر زارع شاه آبادى؛ محمود لعل سجادى
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1389، ، صفحه 126-147
چکیده
هنجارهاى اجتماعى، مقررات و انتظاراتى هستند که از طریق آن جامعه رفتار اعضاى خود را هدایت مىکند. رعایت هنجارهاى اجتماعى موجب افزایش حمایت اجتماعى، همکارى و مشارکت در فعالیتها و در نتیجه بهبود اوضاع سازمان و بالطبع رضایت شغلى افراد مىگردد. هدف مقاله حاضر بررسى رابطه بین رعایت هنجارهاى اجتماعى و رضایت شغلى در معلمان شهر مشهد مىباشد.
روش ...
بیشتر
هنجارهاى اجتماعى، مقررات و انتظاراتى هستند که از طریق آن جامعه رفتار اعضاى خود را هدایت مىکند. رعایت هنجارهاى اجتماعى موجب افزایش حمایت اجتماعى، همکارى و مشارکت در فعالیتها و در نتیجه بهبود اوضاع سازمان و بالطبع رضایت شغلى افراد مىگردد. هدف مقاله حاضر بررسى رابطه بین رعایت هنجارهاى اجتماعى و رضایت شغلى در معلمان شهر مشهد مىباشد.
روش پژوهش در این مطالعه، پیمایش و به لحاظ زمانى مقطعى مىباشد. جمعیت آمارى تحقیق معلمان شهر مشهد بوده که تعداد 298 نفر از آنها از طریق فرمول کوکران و به روش نمونهگیرى طبقهاى نسبى مورد بررسى قرار گرفتهاند. دادهها با استفاده از پرسشنامه محققساخته براى اندازهگیرى هنجارهاى اجتماعى و پرسشنامه استاندارد رضایت شغلى که اعتبار آنها به روشى محتوایى و پایایى آن از طریق آلفاى کرونباخ اندازهگیرى شد جمعآورى شده است.
براساس نتایج این تحقیق، میانگین نمره رعایت هنجارهاى اجتماعى 5/70 و میانگین نمره رضایت شغلى پاسخگویان 54/68 بوده است. متغیرهاى جنس، سن و سطح تحصیلات تأثیر معنادارى بر رضایت شغلى نداشته اما تأهل، مقطع تحصیلى و رعایت هنجارهاى اجتماعى و ابعاد آن بر رضایت شغلى تأثیر معنادارى داشته است. تحلیل رگرسیون نشان مىدهد که پنجمتغیر سابقه کار، جنسیت و هنجارهاى کنش مشترک، احساس اثربخشى و ارزش زندگى حدود 18درصد واریانس رضایت شغلى معلمان را تبیین مىکنند.
محمدجواد زاهدی؛ محمد حیدرپور
دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1387، ، صفحه 127-141
چکیده
پیدایش گروه روشنفکران در ایران و بهدنبال آن آغاز جنبش روشنفکری با هدف نوسازی جامعه، به آستانه مشروطیت بازمیگردد .روشنفکران عصر مشروطیت تا پایان دوره پهلوی اول نقش تاریخی دورانسازی را بهعهدهداشتند. آنان پیشگامان مدرنیته و نوسازی بودند. خاستگاه اجتماعی و اندیشگی این روشنفکران و مفاهیم و مسائلی که به آن میپرداختند از زمینههای ...
بیشتر
پیدایش گروه روشنفکران در ایران و بهدنبال آن آغاز جنبش روشنفکری با هدف نوسازی جامعه، به آستانه مشروطیت بازمیگردد .روشنفکران عصر مشروطیت تا پایان دوره پهلوی اول نقش تاریخی دورانسازی را بهعهدهداشتند. آنان پیشگامان مدرنیته و نوسازی بودند. خاستگاه اجتماعی و اندیشگی این روشنفکران و مفاهیم و مسائلی که به آن میپرداختند از زمینههای موضوعی جامعهشناسی تاریخی و از مباحث اصلی جامعهشناسی روشنفکران ایران است. چگونگی ایفای نقش اجتماعی و تاریخی توسط این روشنفکران، پایگاه اجتماعی آنان و نیز نحوه ارتباطشان با مردم و حکومت موضوع اصلی این پژوهش است.
رویکرد روششناختی تحقیق، رویکردی تحلیلی و انتقادی با استفاده از روش فرا تحلیل و اسلوب جامعهشناسی تاریخی است و در این راه از دیدگاه وبر و پارسونز و دیگر صاحبنظران در زمینه نقش اجتماعی روشنفکران استفاده شده است. هدف اصلی تحقیق، تبیین جامعهشناختی نقش اجتماعی و سیاسی روشنفکران در عصر مشروطیت و پهلوی اول و یافتن پاسخ برای این پرسش اساسی است که: « چرا روشنفکران پس از انقلاب مشروطیت نتوانستند مواضع اجتماعی و سیاسی تأثیرگذار خود را حفظ کنند؟».
برای پاسخگویی به این پرسش چند پیشفرض تاریخی مطرح و سپس با استفاده از مطالعات تاریخی انجام شده در این زمینه به بررسی این پیشفرضها پرداخته شد.
نتایج پژوهش نشان میدهد که برخی روشنفکران ایران در عصر مشروطیت با در پیش گرفتن روش فرو کاستن معانی و مفاهیم مدرن به مفهومهای سنتی و برخی دیگر با تأسی به الگوی روشنگری فرانسوی که راهبرد خشونتآمیز را سرمشق خود قرار میدهد، موجب از دست رفتن مواضع اجتماعی و سیاسی تأثیرگذار اولیه خود شدند. البته در این فرایند ، ساختار فرسوده جامعه و فرهنگ سنتی حاکم بر آن و نقش مخرب محافظان فرهنگ سنتی و در اقلیت مطلق بودن اقشار تحصیلکرده و متوسط نیز در افول نقش روشنفکران مؤثر بوده است. علاوهبر این ، در دوره پهلوی اول اتخاذ استراتژی «توسعه آمرانه» بهعنوان راهبرد اصلی ترقی جامعه و انسداد سیاسی که رضاشاه بر جامعه ایران تحمیل کرد، نیز از زمره عوامل مهم دیگری است که سبب از دست رفتن مواضع اجتماعی و سیاسی تأثیرگذار روشنفکران در جامعه ایران شد.
نازنین شاهرکنی
دوره 8، شماره 1 ، فروردین 1386، ، صفحه 128-150
چکیده
در دورانی به سر میبریم که جامعهشناسی بیش از پیش از دنیای مورد مطالعهاش فاصله گرفته است و نیازِ به آنچه من جامعهشناسی مردممدار مینامم بیش از پیش حس میشود. مقصود من از جامعهشناسی مردممدار آن علمی است که دغدغهاش «گروههای مردمی» و روشش آمیختن با آنان است. فراخوان من برای به رسمیت شناختن جامعهشناسی مردممدار ...
بیشتر
در دورانی به سر میبریم که جامعهشناسی بیش از پیش از دنیای مورد مطالعهاش فاصله گرفته است و نیازِ به آنچه من جامعهشناسی مردممدار مینامم بیش از پیش حس میشود. مقصود من از جامعهشناسی مردممدار آن علمی است که دغدغهاش «گروههای مردمی» و روشش آمیختن با آنان است. فراخوان من برای به رسمیت شناختن جامعهشناسی مردممدار همهجا به مذاق مخاطبانم خوش آمده و تحرکاتی در این زمینه صورت گرفته است. من در این مقاله 11 تز ارائه میدهم. ابتدا در مورد ضرورت وجود جامعهشناسی مردممدار دلایلی ارائه کرده و انواع گوناگون آن را برمیشمرم. سپس ماتریس چهارگانه جامعهشناسی (جامعهشناسی حرفهای ، جامعهشناسی سیاستگذار ، جامعهشناسی مردممدار و جامعهشناسی جامعهشناسی انتقادی) را که از زمانی تا زمان دیگر، و از کشوری به کشوری دیگر متفاوت است، بررسی کرده و نهایتآ به آن ویژگیهایی میپردازم که جامعهشناسی را نه به عنوان علم که به عنوان نیرویی اخلاقی و سیاسی از سایر رشتهها متمایز میسازد. فرشته تاریخ را اینگونه مجسم کنید: او همواره رو به گذشته دارد. آنچه را ما به زنجیرهای از وقایع تعبیر میکنیم، برای او حکم مصیبتی را دارد که از انباشت ناکامیهای پی در پی حاصل شده است. فرشته تاریخ خوشتر میدارد که بماند، مردهها را برانگیزاند و ویرانهها را آباد کند. اما طوفانی که از جانب بهشت وزیدن گرفته با چنان هیبتی در میان بالهای او میوزد که توانایی بستن بالها را از او میگیرد. طوفانی که ناگزیر او را به سمت آیندهای سوق میدهد که به آن پشت کرده بود و اینهمه در حالی است که آوار پشت آوار در برابر چشمانش تلنبار میشود. ما این طوفان را توسعه و پیشرفت نامیدهایم. والتر بنیامین والتر بنیامین 9 تز معروف خود را در مورد فلسفه تاریخ زمانی نوشت که ارتش نازی پاریس را که برای او مظهر تحقق آرمانهای تمدن و مدنیت بود، به تصرف در آورده بود. او آرمانهای از دسترفته تمدن و مدنیت را در قالب شخصیت تراژیک فرشته تاریخ به تصویر میکشد. فرشتهای که به عبث میکوشد تا تمدن را از حرکت به سمت تخریب و تباهی باز دارد. در سال 1940 ، زمانیکه سرمایهداری به فاشیسم، و سوسیالیسم به استالینیسم بدل شده و بین فاشیسم و استالینیسم ائتلافی شکل گرفته بود، بنیامین تصویری دلگیر از آینده داشت. امروز، در سالهای آغازین قرن 21 نیز، گرچه کمونیسم مضمحل شده و فاشیسم به خاطرهای دهشتناک بدل گشته است، آوارهایی که تمدن از خود به جا میگذارد همچنان بر روی هم تلنبار میشوند. سرمایهداریِ لجامگسیخته امروزه به سلطه مستبدانه بازار منجر شده است. گفتمانی که حول احیا و استقرار دموکراسی شکل گرفته است اغلب به ابزاری برای سرپوشگذاری بر منافع قدرتمندان، تحدید حقوق شهروندان، و حتی اعمال خشونت بدل گشته است. فرشته تاریخ، باردیگر در چنبره طوفان وحشتزایی گرفتار آمده است که از سمت بهشت میوزد.
حمید عبداللهیان؛ مهین شیخ انصاری
دوره 18، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 128-144
چکیده
مسالهای که این مقاله به آن میپردازد به تاثیر کاربری در فیسبوک بر "محرومیت نسبی" و "رضایت از زندگی" کاربران فعال و غیرفعال فیسبوک مربوط میشود. دادههای تحقیق در دو مرحله و با روش ترکیبی جمع آوری شده اند. در مرحله اول با روش پیمایشی و در حجم 2437 نفر دادهها جمع آوری شدند و تاثیر کاربری در فیسبوک بر محرومیت نسبی کاربران فعال و ...
بیشتر
مسالهای که این مقاله به آن میپردازد به تاثیر کاربری در فیسبوک بر "محرومیت نسبی" و "رضایت از زندگی" کاربران فعال و غیرفعال فیسبوک مربوط میشود. دادههای تحقیق در دو مرحله و با روش ترکیبی جمع آوری شده اند. در مرحله اول با روش پیمایشی و در حجم 2437 نفر دادهها جمع آوری شدند و تاثیر کاربری در فیسبوک بر محرومیت نسبی کاربران فعال و غیرفعال فیسبوک سنجیده شد. در مرحله دوم برای تکمیل نتایج تحقیق در حجم 288 نفر و در بین دانشجویان پیام نور با روش پیمایشی به جمع آوری دادهها پرداختیم و تاثیر کاربری در فیسبوک را بر رضایت از زندگی کاربران فعال و غیرفعال فیسبوک ارزیابی کردیم. همچنین با روش مشاهده مشارکتی و مستقیم به ارزیابی اظهارنظر کاربران فیسبوک پرداختهایم تا بهتر بتوانیم نتایج تحقیق را تحلیل کنیم.
نتایج تحقیق نشان داد که کاربری در فیسبوک بر کاربران فعال و غیرفعال فیسبوک تاثیری متفاوت دارد. بدین معنی که کاربری در فیسبوک حس محرومیت نسبی کاربران غیرفعال فیسبوک را افزایش میدهد. این در حالی است که کاربری در فیسبوک نه تنها بر میزان حس محرومیت نسبی کاربران فعال تاثیری ندارد، بلکه میزان رضایت از زندگی آنها را نیز افزایش میدهد.
همچنین نتایج مشاهده مشارکتی و مستقیم در فیسبوک نشان داد که تعداد زیاد دوستان فیسبوکی، برای کاربر، اعتبار و تعداد زیاد لایک های نوشتههای کاربر بر صفحههای فیسبوکش برای او محبوبیت به همراه میآورد و به نظر میرسد تفاوت تاثیر کاربری در فیسبوک بر کاربران فعال و غیرفعال فیسبوک، به میزان اعتبار و محبوبیت آنها در فیسبوک مربوط میشود.
مرتضی بابک معین؛ کامران پاک نژاد راسخی
دوره 16، شماره 1 ، فروردین 1394، ، صفحه 129-147
چکیده
رویکرد یا نگرش سیستمی در دهههای اخیر همواره به عنوان ابزاری کارآمد، مکمل مطالعات تخصصی پدیدههای مختلف در حوزههای گوناگون دانش بوده و موجب درکی جامع و چند وجهی از چرایی و چگونگی روندهای حاکم بر رخدادها و پدیدهها میگردد؛ به خصوص در سده اخیر که علم با تولید و انباشت حجم عظیمی از دادههای تخصصی بسیار متنوع روبرو بوده و بنا بر ...
بیشتر
رویکرد یا نگرش سیستمی در دهههای اخیر همواره به عنوان ابزاری کارآمد، مکمل مطالعات تخصصی پدیدههای مختلف در حوزههای گوناگون دانش بوده و موجب درکی جامع و چند وجهی از چرایی و چگونگی روندهای حاکم بر رخدادها و پدیدهها میگردد؛ به خصوص در سده اخیر که علم با تولید و انباشت حجم عظیمی از دادههای تخصصی بسیار متنوع روبرو بوده و بنا بر سنت دانش کلاسیک با تکیه بر تحویلگرایی مبتنی بر روشهای تحلیلی سعی در تجزیه عناصر سیستم و کشف روابط بین آنها داشت تا بتواند رفتار کل مجموعه را تبیین کند. این روش تحلیلی بر مبنای دو پیش فرض بود، نخست آنکه اندرکنش بین اجزا وجود نداشته یا بسیار ضعیف باشد تا عناصر مجموعه قابلیت تفکیک دقیقی داشته باشند و دوم آنکه روابط میان اجزا با معادلات خطی ساده قابل توصیف باشد؛ امروزه به خصوص با مطرح شدن نظریه آشوب و ریاضیاتِ غیرخطی متصل به آن دیگر بدیهی است که اندرکنش اجزای تمامی سیستمها از دو شرط یاد شده تبعیت نمیکنند؛ بنابراین نگرشی کلگرایانه در تحلیل سیستمها لازم میباشد. در این مقاله بر اساس تعریفی سیستمی از فرآیند تولید معنا[1] توسط سیستمهای پیچیدة سازگار[2]، نحوه اندرکنش بین سوژه و ابژه(فرد با دیگری در نظام اجتماعی) در چهار نظام معنایی لاندوفسکی[3] در مطالعهای تطبیقی با حالات چهارگانه اندرکنش سیستمها، مقایسه و پس از تبیین ساز و کار خلق معنا با رویکردی سیستمی در آن، نظام مبتنی بر کنش برنامهمدار را با وضعیت بازنده-برنده و نظام مبتنی بر کنش مجابساز را با وضعیت برنده-بازنده و نظام مبتنی بر تطبیق را با وضعیت برنده-برنده و نظام مبتنی بر تصادف را با وضعیت بازنده-بازنده منطبق شده است. دستاورد این پژوهش ارایه تحلیلی با رویکرد میانرشتهای در سه حوزه مختلف تئوری پیچیدگی، نشانهشناسی اجتماعی و علوم اجتماعی است که بهما نشان میدهد با رویکردی سیستمی میتوان بسیاری از پدیدههای نشانهشناختی با رویکرد اجتماعی و پدیدارشناختی را در سطحی اجتماعی – فرهنگی تحلیل کرده و به تبیین چرایی نتایج حاصل از روابط پیچیدة میان آنها، از زاویه دید سیستمی پرداخت. در این بحث روش پژوهش ما به شیوه تحلیلی توصیفی می باشد.
مریم رفعت جاه
دوره 18، شماره 4 ، دی 1396، ، صفحه 130-164
چکیده
مطابق تعریف سنتی، مادری مهمترین نقش یک زن و موجب کمال او و مراقبت و تربیت کودک مختص مادر است. اما امروزه با افزایش آگاهی و تامل زنان در زندگی روزمره، و در اثر شکاف بین تعاریف سنتی و تجارب واقعی مادری افزایش یافته، زمینه توجه بهتجربهمادری و بازتعریف معنا و نقش مادری فراهم شده است. در این پژوهش تلاش شده تا معانی و تصور پیشینی زنان از ...
بیشتر
مطابق تعریف سنتی، مادری مهمترین نقش یک زن و موجب کمال او و مراقبت و تربیت کودک مختص مادر است. اما امروزه با افزایش آگاهی و تامل زنان در زندگی روزمره، و در اثر شکاف بین تعاریف سنتی و تجارب واقعی مادری افزایش یافته، زمینه توجه بهتجربهمادری و بازتعریف معنا و نقش مادری فراهم شده است. در این پژوهش تلاش شده تا معانی و تصور پیشینی زنان از مادری و تجربیات واقعی و تصورات و معانی کنونی آنان در این خصوص با روش کیفی مورد مطالعه قرار گیرد. زنان مورد مطالعه از میان مادران متاهل غیرشاغل جوان ساکن محله دولت آباد انتخاب شده است. روش نمونهگیری نظری یا مفهومی بوده از این رو دو معیار تحصیلات و گرایش دینی، که مطالعات اولیه نشان میداد در معنا و عملکرد مادری تفاوت ایجاد میکند در نمونه گیری لحاظ شده است. فنون گردآوری دادهها مصاحبهعمیق و مصاحبهنیمه ساخت یافته بوده است. براساس یافتهها، آن چه در همه مادران مشترک بود تمایل بهمادر شدن و باور بهضرورت آمادگی و آموزش برای نقش مادری بود اما مادران تحصیلکرده، صرف نظر از گرایش دینی شان ضمن مهم دانستن مادری نگاه انتقادی بهمعنای رایج مادری داشته و در پرداختن بهعلایق شخصی فعال تر عمل میکردند. در مادران تحصیلکرده با گرایش دینی بالا شکاف بین تصور و تجربهمادری از تحصیلکردههای باگرایش دینی پایین کمتر بود با این حال در دیدگاه انتقادی بهقلت حقوق و کثرت وظایف مادران با آنان مشابهبودند. همچنین غالب پاسخگویان مادری را نقشی پرزحمت، بی وقفه، بی اجر و پیچیده که دارای کمترین حقوق و بیشترین مسئولیتهاست برشمردند و بر این نظر بودند که هم پدران و هم جامعه و دولت بایستی در انجام وظایف مادری، از زنان حمایت کرده حقوق آنان را افزایش و مسئولیتهایشان را تعدیل کنند؛ جامعه فقط بهفداکاری و قداست مادری اشاره دارد بی آنکه در عمل اقدامات موثری برای بهبود آن انجام دهد.
علی اصغر داوودی
دوره 13، شماره 1 ، فروردین 1391، ، صفحه 131-153
چکیده
سالهاى پایانى قرن بیستم و آغاز قرن بیستویکم شاهد بسط و گسترش منازعات قومى در گوشه وکنار جهان بوده است. خاتمه جنگ سرد، احیاى مجدد مباحث مربوط به نسلکشى، جنبشهاى حفظ میراث گذشته و گسترش ارتباطات در عرصههاى مختلف، سبب علاقه فزاینده گروههاى قومى به خاطرات گذشته و اهمیت یافتن فزاینده مکان در یادآورى خاطرات گذشته داشته است. پرسشى ...
بیشتر
سالهاى پایانى قرن بیستم و آغاز قرن بیستویکم شاهد بسط و گسترش منازعات قومى در گوشه وکنار جهان بوده است. خاتمه جنگ سرد، احیاى مجدد مباحث مربوط به نسلکشى، جنبشهاى حفظ میراث گذشته و گسترش ارتباطات در عرصههاى مختلف، سبب علاقه فزاینده گروههاى قومى به خاطرات گذشته و اهمیت یافتن فزاینده مکان در یادآورى خاطرات گذشته داشته است. پرسشى که مقاله حاضر به بررسى آن مىپردازد این است که «حافظه جمعى» چه نقشى در بروز منازعات قومى دارد؟ مفروض ما این است که منازعات قومى همواره ریشه در گذشته دارد. مردمى که یک اجتماع قومى را تشکیل مىدهند داراى حافظه مشترکى هستند که بر هویت قومى آنها تأثیرگذار است. از اینرو، فرض بر این است که حافظه جمعى نقش مهمى در بروز این منازعات ایفا مىنماید. اگر بخواهیم منازعات قومى را کنترل نمائیم، باید نقش گذشته جمعى را در موقعیت کنونى درک نمائیم. در این مقاله ابتدا به بررسى مفهومى حافظه جمعى مىپردازیم، سپس پیوند میان حافظه جمعى و منازعات قومى را بررسى مىنمائیم و به بیان این مسأله مىپردازیم که حافظه جمعى چگونه و طى چه فرآیندى بر منازعات قومى تأثیر مىگذارد و چگونه سبب تشدید و یا کاهش منازعات قومى مىگردد.
فاطمه جواهری؛ سرور قضاتی
دوره 5، شماره 2 ، تیر 1383، ، صفحه 131-178
چکیده
طی سالهای اخیر میزان قابل ملاحظه ای از اندیشه ها و آرای اجتماعی،در زمینه مسائل و محدودیتهای اشتغال زنان،به رشته تحریر درآمده است.از طرف دیگر،اولویت جامعه برای حرکت در مسیر توسعه اقتصادی پدیده کارآفرینی را به موضوع مورد توجه محافل علمی تبدیل کرده است.در این مقاله کوشش شده از تلفیق این دو قلمرو موضوعی برای تبیین نازل بودن سطح کارآفرینی ...
بیشتر
طی سالهای اخیر میزان قابل ملاحظه ای از اندیشه ها و آرای اجتماعی،در زمینه مسائل و محدودیتهای اشتغال زنان،به رشته تحریر درآمده است.از طرف دیگر،اولویت جامعه برای حرکت در مسیر توسعه اقتصادی پدیده کارآفرینی را به موضوع مورد توجه محافل علمی تبدیل کرده است.در این مقاله کوشش شده از تلفیق این دو قلمرو موضوعی برای تبیین نازل بودن سطح کارآفرینی زنان شاغل ایرانی استفاده شود.نگارندگان این نوشتار ضمن به رسمیت شناختن تفاوتهای طبیعی زنان و مردان بر این باورند که نابرابریهای جنسیتی موجود در جامعه ایران،که بیشتر جنبه اجتماعی و فرهنگی دارد،از قابلیت کارآفرینی زنان میکاهد.در این زمینه به نقش خانواده،نظام تعلیم و تربیت،باورهای کلیشه ای،ناهماهنگی انتظارات نقشی و مناسبات حاکم بر سازمان کار اشاره می شود.
سیده زهره بزرگ نژاد شیاده؛ امیر ملکی
دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 131-157
چکیده
الگوهای درمان جویی افراد پدیده ساده درمانی نیست که بتوان تنها از منظر پزشکی آن را تبیین کرد، بلکه انتخاب شیوه های درمانی میتواند بیش از سایر عوامل، تابعی از متغیرهای اجتماعی و فرهنگی باشد. به علت اهمیت زیاد مسئله باروری و فرزندآوری در بسیاری از فرهنگها از جمله فرهنگ سنتی جامعه ما، فردی که دچار مشکل ناباروری است اقدام به ...
بیشتر
الگوهای درمان جویی افراد پدیده ساده درمانی نیست که بتوان تنها از منظر پزشکی آن را تبیین کرد، بلکه انتخاب شیوه های درمانی میتواند بیش از سایر عوامل، تابعی از متغیرهای اجتماعی و فرهنگی باشد. به علت اهمیت زیاد مسئله باروری و فرزندآوری در بسیاری از فرهنگها از جمله فرهنگ سنتی جامعه ما، فردی که دچار مشکل ناباروری است اقدام به انجام روشهای مختلف درمانی میکند؛ از درمان های سنتی گرفته تا درمان غیر سنتی و مدرن. مقاله حاضر درصدد ارائه کنکاش جامعه شناختی در حوزه مفاهیم و شیوههای سنتی درمان ناباروری زنان در استان مازندران است. این مطالعه به روش ترکیبی و با بهکارگیری هر دو رهیافت کیفی و کمی اجرا شده است به نحوی که در ابتدا با بهکارگیری نمونه گیری نظری و استفاده از مصاحبه عمیق با 28 زن نابارور، شیوه های سنتی درمان ناباروری مورد کنکاش قرار گرفت که در نهایت این شیوهها در قالب مفاهیمی همچون مراجعه به ضامن، پیر پزشک، دعانویس، افراد سریع الاجابه، چله بری، دعا درمانی، زیارت و نذری دسته بندی شدند. در ادامه، مطالعه به روش پیمایش بر روی 95 زن نابارور مراجعه کننده به مراکز درمان ناباروری استان مازندران, که به صورت تصادفی انتخاب شدند، اجرا گردید. یافتههای حاصل از پیمایش حاکی از آن است که شیوه های دعا درمانی (21%) و زیارت اماکن مقدس و نذر کردن هر کدام (16%) دارای بالاترین فراوانی و مراجعه به پیرپزشک و جادودرمانی نیز هر کدام (2%) کمترین فراوانی را دارا هستند. در پایان با بهکارگیری رگرسیون لجستیک احتمال انتخاب هریک از شیوها با توجه به عواملی همچون تحصیلات، سن، مدت ناباروری، محل سکونت و درآمد خانواده مورد بررسی قرار گرفت.
اعظم خطیبی
دوره 16، شماره 2 ، تیر 1394، ، صفحه 135-169
چکیده
تحقیقات بسیاری نشان داده که کاهش میزان سازگاری زوجین تهدیدی برای سلامت و بقا خانوادههاست. هدف اساسی این تحقیق نیز بررسی تأثیر هریک از مؤلفههای سازگاری بر انسجام خانواده در اقوام مختلف شهر همدان میباشد. این پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته و جمعیت نمونه در این تحقیق شامل 147 نفر از اقوام فارس، ترک و لر زبان ساکن شهر همدان بوده ...
بیشتر
تحقیقات بسیاری نشان داده که کاهش میزان سازگاری زوجین تهدیدی برای سلامت و بقا خانوادههاست. هدف اساسی این تحقیق نیز بررسی تأثیر هریک از مؤلفههای سازگاری بر انسجام خانواده در اقوام مختلف شهر همدان میباشد. این پژوهش به روش پیمایشی انجام گرفته و جمعیت نمونه در این تحقیق شامل 147 نفر از اقوام فارس، ترک و لر زبان ساکن شهر همدان بوده که با شیوه نمونهگیری تصادفی سادهی چندمرحلهای و نسبتی انتخاب و با استفاده از پرسشنامه بازسازیشده سازگاری فیلیسینگر و اسپانیر مورد مطالعه قرار گرفتند. واحد تحلیل فرد و پرسشنامه حضوری (به صورت مصاحبه) اجرا شد. نتایج یافتهها نشان داد، تأثیر مؤلفههای تفکیکشدة سازگاری بر انسجام خانوادههای اقوام یکسان نیست و تحلیل رگرسیون چند متغیره گامبهگام نشان داد که تأثیر وحدت نظر در میان خانواده ترکزبان و رضایتمندی از زندگی مشترک در میان خانواده فارس زبان و اجماع در میان خانواده لر زبان بیشترین تأثیر و اهمیت را دارد که متأثر از فرهنگ خاص و سابقه تاریخی اقوام است
سعید وعیدفر؛ قربان علی ذهانی
دوره 6، شماره 1 ، فروردین 1384، ، صفحه 135-150
چکیده
نارضایتی شغلی اگرچه در ابتدا موجب کاهش کارایی و افزایش هزینه ها در محل کار می شود،اما تداوم آن سست شدن تعهد افراد نسبت به ارزش ها ،هنجارها،اهداف نظام و اعتماد اجتماعی را دربردارد.طی چند سال اخیر بعضا شاهد بروز نارضایتی هایی در میان معلمان به صورت اعتصاب و راهپیمایی بوده ایم.از آنجایی که پیامدهای نارضایتی شغلی معلمان برای جامعه بسیار ...
بیشتر
نارضایتی شغلی اگرچه در ابتدا موجب کاهش کارایی و افزایش هزینه ها در محل کار می شود،اما تداوم آن سست شدن تعهد افراد نسبت به ارزش ها ،هنجارها،اهداف نظام و اعتماد اجتماعی را دربردارد.طی چند سال اخیر بعضا شاهد بروز نارضایتی هایی در میان معلمان به صورت اعتصاب و راهپیمایی بوده ایم.از آنجایی که پیامدهای نارضایتی شغلی معلمان برای جامعه بسیار گرانبار است،بررسی میزان و سرچشمه این نارضایتی ها ضروری به نظر می رسد.مقاله حاضر برگرفته از پژوهشی است که به منظور شناخت میزان نارضایتی شغلی معلمان و عوامل اجتماعی موثر برآن.جامعه اماری تحقیق کلیه معلمان شهر نیشابور به تعداد 4673 نفر هستند که از این بین 209 نفر با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند.بر اساس یافته های تحقیق،49 درصد معلمان در جمعیت نمونه از شغل خود ناراضی هستند.همچنین،میان احساس محرومیت،میزان نیازهای ارضا نشده،بی عدالتی در اداره،منزلت اجتماعی شغل و تحصیلات معلمان با نارضایتی شغلی آنان رابطه معناداری وجود دارد و این متغیرها جمعا 63 درصد تغییرات نارضایتی شغلی را تبیین می کنند.
حسامالدین صفاری؛ ابراهیم توفیق
دوره 10، شماره 2 ، تیر 1388، ، صفحه 136-177
چکیده
این نوشتار تلاش می کند با نقد قرائت/ برداشت خطی «تکاملگرایانه» از تئوری دورکیم _که تمام تواریخ مختلف را در مقابل تاریخ مسلط قربانی میکند[1]_ ابتدا در سطح مفاهیم با طرح مفهوم گیدنزی تفسیر مبتنیبرگسست از دوران مدرن و عدم پذیرش رویکرد مبتنی بر دوران گذار، با برساختن مفهوم شدت همبستگی مکانیکی، قائل به دیالکتیکی بین انواع همبستگی ...
بیشتر
این نوشتار تلاش می کند با نقد قرائت/ برداشت خطی «تکاملگرایانه» از تئوری دورکیم _که تمام تواریخ مختلف را در مقابل تاریخ مسلط قربانی میکند[1]_ ابتدا در سطح مفاهیم با طرح مفهوم گیدنزی تفسیر مبتنیبرگسست از دوران مدرن و عدم پذیرش رویکرد مبتنی بر دوران گذار، با برساختن مفهوم شدت همبستگی مکانیکی، قائل به دیالکتیکی بین انواع همبستگی در دورانهای مختلف تاریخی شود و دیدگاه تکاملگرایانه خطی را به چالش کشد. سپس در سطح تجربی، با تعریف عملیاتی از مفهوم فوق و با سود جستن از روش کمی و تکنیک پیمایش(پرسشنامه محققساخته)، در شهر تهران به آزمودن رابطه مفهوم شدت همبستگی مکانیکی و مفهوم صور نابهنجار پرداخته و با بررسی تأثیر مفاهیم جزئی مندرج در مفهوم صور نابهنجار، (یعنی آنومی، عدم هماهنگی و تقسیمکار اجباری) بر شدت همبستگی مکانیکی، بسیاری از پدیدههای اجتماعی مدرن را که خوانشهای پیشین، با استناد به تئوری دوران گذار، یا آن را استثناء تلقی میکرده و یا قادر به توجیه آن نبودند، به مفهوم کشد.
[1]در اوایل و اواسط قرن نوزدهم نتیجه بلافصل دوره بندىتاریخ غرب، قبول اروپا به عنوان یک «مرجع همیشه حاضر» در تاریخنگاری غربی و غیر غربی است. دیپش چاکرابارتى در این باره مى گوید: " چندین نسل پی در پی ، فلاسفه و متفکران ماهیت علوم اجتماعی را شکل دادهاند و نظریههایی تولید کردهاند که کل بشریت را در بر گرفته است. همه میدانیم که این بیانیهها در عین نادیده گرفتن نسبی و گاه مطلق اکثریت نوع بشر، یعنى آنان که در فرهنگ هاى غیر غربى مى زیسته اند، تولید شده اند. این امر به خودى خود تناقض آفرین نیست، زیرا فلاسفه خود آگاه تر اروپایى همواره بر آن بوده اند تا این تمایل فکرى را به گونه اى توجیه کنند. تناقض هر روزى علوم اجتماعى جهان سوم این است که ما خود در مى یابیم و باورمان مى شود که این نظریه ها، به رغم جهل ذاتى شان نسبت به ما، به طرز اعلایى براى درک ما از جوامع خودمان مفید واقع مى شوند." برای مطالعه بیشتر رجوع شود به: اتابکی، تورج(2002)، فراسوی بینش جوهری،ترجمه ترانه یدا، سخنرانی احراز کرسی استادی تاریخ معاصر در دانشگاه آمستردام. و همینطور رجوع شود به:
خیام عزیزیمهر؛ صدیقه پیری
چکیده
مقالة حاضر به مطالعة فرهنگ و سبک زندگی طبقة بالای ایران میپردازد. در این مطالعه، طبقه با معیارهای اقتصادی شامل شغل، میزان درآمد، منطقة محل سکونت، نوع مالکیت و متراژ واحد مسکونی و نوع ماشین تعریف میشود. این پژوهش با روش کیفی از نوع تحلیل مضمون انجام شده، روش گردآوری داده مصاحبههای نیمهساختیافته و تعداد مصاحبهها 22 مورد ...
بیشتر
مقالة حاضر به مطالعة فرهنگ و سبک زندگی طبقة بالای ایران میپردازد. در این مطالعه، طبقه با معیارهای اقتصادی شامل شغل، میزان درآمد، منطقة محل سکونت، نوع مالکیت و متراژ واحد مسکونی و نوع ماشین تعریف میشود. این پژوهش با روش کیفی از نوع تحلیل مضمون انجام شده، روش گردآوری داده مصاحبههای نیمهساختیافته و تعداد مصاحبهها 22 مورد و نمونهگیری بهصورت هدفمند انجام شده است. مفهوم سبک زندگی و فرهنگ براساس سازههای نظری بوردیو و الیوت مشخص شده است. نتایج تحقیق از دانش و سواد فرهنگی پایین و نوعی درهمآمیختگی، شکلیتهای چندگانه، چندذائقگی و به عبارتی «همهچیزپسندی» فرهنگی در میان اعضای طبقه بالا حکایت دارد. همین امر اجازة طرح یک گونهشناسی جامع و یکپارچه در مورد زندگی آنها را به ما نمیدهد. یافتهها نشان میدهد که طبقۀ بالا تولیدکنندۀ نوعی ذائقۀ فرهنگی و یا سبک زندگی خاص در میان اعضای خود نبوده است.
علی ذکاوتی قراگزلو
دوره 16، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 137-158
چکیده
بررسی شکلگیری "ادخال اجتماعی" / و توصیف از روند تکوینی، ساختاری و عملکردی، همچنین ترسیم برخی از مقتضیات هنجاری و شرایط اجتماعی ایران اهداف اساسی این مقاله اند. روش توصیفی، تحلیلی و انتقادی است. چارچوب نظری بررسی رابطه بین "امور واقعی" و اتخاذ موضع کنش است. نتایج: ادخال اجتماعی شامل فرهنگپذیری و فرهنگ آموزی است. که انتظار میرود ...
بیشتر
بررسی شکلگیری "ادخال اجتماعی" / و توصیف از روند تکوینی، ساختاری و عملکردی، همچنین ترسیم برخی از مقتضیات هنجاری و شرایط اجتماعی ایران اهداف اساسی این مقاله اند. روش توصیفی، تحلیلی و انتقادی است. چارچوب نظری بررسی رابطه بین "امور واقعی" و اتخاذ موضع کنش است. نتایج: ادخال اجتماعی شامل فرهنگپذیری و فرهنگ آموزی است. که انتظار میرود هماهنگی بین کنش و فرهنگ را پشتیبانی کنند. فرهنگپذیری از فرهنگ آموزی فعالتر و پویاتر است. "کنش فرهنگی" درک کلی کنشگر از انتظارات و تعهدات نسبت به طیف وسیعی از ارزشها/ نظم اجتماعی و امکانهای انتخاب و تحول فرهنگی سازنده را نشان میدهد. این فرایند کنش، دلالت بر تفاهم متقابل دارد. اولین ادعای مقاله، توضیح و بیان تمایز "دستکاری"، تبلیغات، فریب، تحمیل و جنبههای انفعالی از مشارکت اجتماعی است. این مفاهیم ممکن است با "درک" اشتباه شوند و موجب نارضایی اجتماعی گردند. کنشگری اخلاقی، سردرگمی وخلط بین مفاهیم را روشن میکند. درک این تمایز میتواند به یک ارتباط بر اساس اعتماد منجر شود و با همدلی، مبادله اجتماعی رضایت بخش بین کنشگران متفاوت ایجاد کند.. ادعای دوم: در حل مسئله (وقتی شرایط و مقتضیات روشن باشد)، راه حل هم دشوار نیست. اما راه حل اکتشافی وقتی ضرورت مییابد که شرایط پپچیده باشد و مقتضیات روشن نباشد. توصیه: روشنگری و غنیسازی سرمایه نمادین و نیز مناظر وارگی[1]، میانجیگری اجتماعی، وفاق و تکثر دیدگاهها و مسئولیت اجتماعی مطرح است.: ادخال اجتماعی شامل مشکلات و حل مسئله است و نقش اکتشافی کنشگران برای هماهنگ کردن و هماهنگ بین فردیت و نظم اجتماعی و ادخال اجتماعی ضرورت دارد.. درکِ اجتماعی، رسیدن به افق مشترک الگوهای اجتماعی و وفاق، نظم اجتماعی/ بقا و توسعه و تعریض فرصتهای موجود یا خلق فرصتها بحثهای همواره ضروری مفید و سازنده و پربار و البته بی پایان هستند
امیر نیک پی
دوره 4، شماره 1 ، فروردین 1381، ، صفحه 137-160
چکیده
این کتاب آغازگر چیزی است که میوانم سومین مرحله از کارم بنامم.این کتاب که بین سالهای 1988 تا 1991 نوشته شد و در سال 1992 به چاپ رسید،نخستین کتاب از مجموعه ای است که امیدوارم ادامه یابد و حول درون مایه ی کلی سوژه دور می زند.پیش از این مرحله،مرحله ی دوم قرار دارد که محور آن در واقع درون مایه ی کنش گر اجتماعی یا به عبارت دقیقتر جنبش های اجتماعی ...
بیشتر
این کتاب آغازگر چیزی است که میوانم سومین مرحله از کارم بنامم.این کتاب که بین سالهای 1988 تا 1991 نوشته شد و در سال 1992 به چاپ رسید،نخستین کتاب از مجموعه ای است که امیدوارم ادامه یابد و حول درون مایه ی کلی سوژه دور می زند.پیش از این مرحله،مرحله ی دوم قرار دارد که محور آن در واقع درون مایه ی کنش گر اجتماعی یا به عبارت دقیقتر جنبش های اجتماعی است که با جنبش(ماه مه) 68 آغاز شد.به علاوه کتابی هم در مورد مه 68 دارم.سپس کارهای کوچک متفاوتی به چاپ رساندم و نیز مجموعه ای از کتابهای پژوهشی که با همکاری دوستانم ،دویه و ویورکا، در مورد لهستان و غیره انجام دادیم.
عباس گرگی؛ سعید گودرزی
چکیده
بهطورکلی، تحقیقات به دودسته کمی و کیفی تقسیم میشوند. تحقیقات کیفی انواع متعددی دارند که مهمترین آن مردمنگاری، نظریۀ مبنایی، پدیدارشناختی، تحلیل گفتمان، تأویلشناسی یا هرمنوتیک و نشانهشناسی هستند. مردمنگاری انتقادی نوعی ازمردمنگاری است که ریشه در مکتب شیکاگو دارد و توسط مرکز مطالعات بیرمنگام در انگلستان توسعه یافت. ...
بیشتر
بهطورکلی، تحقیقات به دودسته کمی و کیفی تقسیم میشوند. تحقیقات کیفی انواع متعددی دارند که مهمترین آن مردمنگاری، نظریۀ مبنایی، پدیدارشناختی، تحلیل گفتمان، تأویلشناسی یا هرمنوتیک و نشانهشناسی هستند. مردمنگاری انتقادی نوعی ازمردمنگاری است که ریشه در مکتب شیکاگو دارد و توسط مرکز مطالعات بیرمنگام در انگلستان توسعه یافت. هدف اصلی مردمنگاری انتقادی، نقد و تفسیر فرهنگ و تغییر آن به نفع برابری قدرت در روابـط اجتمـاعی و توانمندسازی سوژههای موردمطالعه است. بنابراین مردمنگاری انتقادی همواره با مسئله قدرت مرتبط است و تغییرگرایی، ارزشگرایی و رابطه عاملیت/ ساختار ازجمله مشخصههای این روش هستند. یکی از روشها در مردمنگاری انتقادی، روش کارسپیکن است که بر تجربۀ ارتباطی تأکید مینماید و از پراگماتیسم، نئومارکسیسم و پدیدارشناسی تأثیر گرفته است. کارسپیکن با قرار دادن مفهوم اعتبار در درون نظریۀ معنا، بر ارتباط درونی بین معنا و اعتبار تأکید میکند. او دارای یک رویکرد پنج مرحلهای در انجام مردمنگاری انتقادی است که عبارتند از: جمعآوری اسناد و مدارک اولیه؛ تحلیل دادههای مشاهدهای جمعآوریشده؛ تولید دادههای گفتوگویی (رویکرد امیک) با هدف جمعآوری دادههایی که دیدگاهها و نقطه نظرات مشارکتکنندگان در تحقیق را انعکاس میدهد؛ کشف و شناسایی روابط سیستمی بین آنچه که درزمینه تحقیق کشف گردیده، با زمینههای گستردهتر و در آخر مرتبط ساختن یافتههای بهدستآمده از مراحل پیشین به سازهها و نظریههای جامعهشناختی کلانتر، بهمنظور نشان دادن فرایندهای تولید و بازتولید اجتماعی.
ابراهیم فیوضات؛ رضا تسلیمی تهرانی؛ علی دادگر
دوره 10، شماره 3 ، مهر 1388، ، صفحه 141-160
چکیده
مقاله حاضر به معرفی افکار مهاتما گاندی به ویژه در باب عدم خشونت پرداخته و ریشه های این تفکر را در اندیشه های شرقی و غربی جستجو کرده است. این مقاله سعی دارد تا تأثیر اندیشههای گاندی در باب عدم خشونت را بر جنبشهای اجتماعی جهان معاصر به نمایش بگذارد و ابعاد و اشکال این تأثیرگذاری را مورد بررسی قرار دهد.
بیشتر
مقاله حاضر به معرفی افکار مهاتما گاندی به ویژه در باب عدم خشونت پرداخته و ریشه های این تفکر را در اندیشه های شرقی و غربی جستجو کرده است. این مقاله سعی دارد تا تأثیر اندیشههای گاندی در باب عدم خشونت را بر جنبشهای اجتماعی جهان معاصر به نمایش بگذارد و ابعاد و اشکال این تأثیرگذاری را مورد بررسی قرار دهد.