مهدی ابراهیمی
دوره 13، شماره 4 ، دی 1391، ، صفحه 176-182
چکیده
از دهۀ 1980 که نگرانی‌ها درخصوص مهاجرت بیقاعده به ایجاد تنش سیاسی در برخی از کشورهای اروپای غربی انجامید، به تدریج، مجموعه‌ای از چارچوب‌های تفسیری[1]، تصورات قالبی[2]، خِرد بومی[3]، شمایل[4] و شعارها[5] در موردِ این نوع مهاجرت شکل گرفت و مهاجرت بیقاعده، به بخشی از یک گفتمانِ نمادینِ پیچیده در حوزۀ عمومی بدل شد. با افزایشِ قابل توجهِ ...
بیشتر
از دهۀ 1980 که نگرانی‌ها درخصوص مهاجرت بیقاعده به ایجاد تنش سیاسی در برخی از کشورهای اروپای غربی انجامید، به تدریج، مجموعه‌ای از چارچوب‌های تفسیری[1]، تصورات قالبی[2]، خِرد بومی[3]، شمایل[4] و شعارها[5] در موردِ این نوع مهاجرت شکل گرفت و مهاجرت بیقاعده، به بخشی از یک گفتمانِ نمادینِ پیچیده در حوزۀ عمومی بدل شد. با افزایشِ قابل توجهِ این مهاجران، مسائل مهمی به لحاظ علمی و نیز انساندوستانه مطرح شده و مفاهیمی مانند استقلال ملیِ سیاسی[6] و عضویتِ جامعه‌ای[7] به چالش کشیده شده است. علاوه بر سیاستگذاران، افکار عمومی نیز شمار فراوانِ افراد خارجی در یک کشور را چالشی برای حاکمیت دولت، دلیلی بر ضعف حکمرانی و نشانهای از بحران نهادی تلقی میکند. از سوی دیگر، نظریهپردازانِ انتقادی و فعالان در زمینۀ مسائل انساندوستانه، وجودِ این افراد را گواهِ قویتر شدنِ فرایندهای طرد اجتماعی و نیز پیداییِ یک طبقۀ انقلابیِ جدید میدانند
مهدى ابراهیمى
دوره 11، شماره 3 ، مهر 1389، ، صفحه 176-186
چکیده
مطالعات جامعه‌شناختى درخصوص نقش طبیعت در جامعه، سابقه‌اى به اندازه خودِ رشته جامعه‌شناسى دارد. در نگاه بسیارى از متفکران کلاسیکِ جامعه‌شناسى، جامعه مدرن، داراى رابطه‌اى دوگانه با طبیعت است؛ یعنى این جامعه، در عین آن‌که بخشى از جهان طبیعى قلمداد مى‌شود، در تقابل با این جهان نیز قرار دارد. بررسى اندیشه اجتماعىِ قرن نوزدهم نشان ...
بیشتر
مطالعات جامعه‌شناختى درخصوص نقش طبیعت در جامعه، سابقه‌اى به اندازه خودِ رشته جامعه‌شناسى دارد. در نگاه بسیارى از متفکران کلاسیکِ جامعه‌شناسى، جامعه مدرن، داراى رابطه‌اى دوگانه با طبیعت است؛ یعنى این جامعه، در عین آن‌که بخشى از جهان طبیعى قلمداد مى‌شود، در تقابل با این جهان نیز قرار دارد. بررسى اندیشه اجتماعىِ قرن نوزدهم نشان مى‌دهد که در این دوران، طبیعت را غالبآ تعیین‌کننده وضعیت جامعه تلقى کرده‌اند. طبق دیدگاه اندیشه‌ورزان اجتماعىِ آن زمان، محیط زیست و عوامل جغرافیایى، فرهنگ را شکل مى‌بخشند. با پیدایىِ جنبش‌هاى زیست‌محیطىِ جدید از اواخر دهه 1960، اصطلاح طبیعت در نوشته‌هاى جامعه‌شناختى، معمولا مترادف با اکوسیستم یا در ارتباط با زوال اکوسیستم‌ها به‌کار گرفته شد و رشته‌اى به نام جامعه‌شناسى زیست‌محیطى، تنها پس از پدیدارىِ آن‌چه که آگاهى زیست‌محیطى عمومى[1] در امریکاى شمالى در دهه 1970 خوانده شده، پدید آمد.جامعه‌شناسى زیست‌محیطى، نظریه‌پردازى در باب رابطه جوامع انسانى و محیط‌هاى طبیعى را جست‌وجو مى‌کند، بى‌آن‌که خود را به توصیف‌هاى زیست‌محیطىِ تک‌بعدى و جبرگرایانه از جامعه، براى فهم مسائل و بلاهاى زیست‌محیطى، محدود کند. آن‌چه در این نوع از جامعه‌شناسى اهمیت دارد، نه تأثیر طبیعت بر توسعه اجتماعى، که تحولات محیط‌هاى طبیعى (برخاسته از عملکرد انسانى) و اثرات این وضعیت بر جوامع انسانى است. جامعه‌شناسى زیست‌محیطىِ دهه 1970 را مى‌توان تلاشى آگاهانه در نقد جریان غالبِ جامعه‌شناسى یا سنت کلاسیکى دانست که مجالى براى رشد نظریه و تحقیق جامعه‌شناختىِ مبتنى بر دغدغه‌هاى زیست‌بومى فراهم نمى‌آورد. پارادایم زیست‌بومىِ جدیدى که به‌ویژه در نوشته‌هاى کَتِن و دانلَپ[1] مطرح شد، با در نظر گرفتن نیروهاى زیست‌محیطى به‌مثابه متغیرهاى عینىِ تبیین‌هاى
اجتماعى، آن‌چه را انسان‌مدارىِ[2] جامعه‌شناسى کلاسیک خوانده مى‌شد، به چالش کشید.
محمد جواد اسماعیلی
دوره 10، شماره 2 ، تیر 1388، ، صفحه 178-185
چکیده
مایکل بوراوی،قائم مقام انجمن جامعه شناسی در آمریکا در تیرماه سال 1387 سفری به ایران داشت.در همین زمینه مقاله ای از وی در مجله انجمن شناسی ایران به چاپ رسید.بورآوی چهار نوع وظیفه جامعه شناسی را در قالب چهار نوع جامعه شناسی به قرار زیر طبقه بندی نموده است:جامعه شناسی سیاستگذار که در خدمت هدفی است که کار فرمایش تعیین میکند ...
بیشتر
مایکل بوراوی،قائم مقام انجمن جامعه شناسی در آمریکا در تیرماه سال 1387 سفری به ایران داشت.در همین زمینه مقاله ای از وی در مجله انجمن شناسی ایران به چاپ رسید.بورآوی چهار نوع وظیفه جامعه شناسی را در قالب چهار نوع جامعه شناسی به قرار زیر طبقه بندی نموده است:جامعه شناسی سیاستگذار که در خدمت هدفی است که کار فرمایش تعیین میکند و در صدد است که یا با داده های اجتماعی بر ای مشکلات سفارش داده شده راه حلهایی بیابد و یا به راه حلهای موجود مشروعیت علمی ببخشد.
مهدی ابراهیمی
دوره 15، شماره 2 ، تیر 1393، ، صفحه 178-182
چکیده
سازوکارها[1] بخش بسیار مهمی از زندگی اجتماعی‌اند. برای مثال، ما می‌توانیم ببینیم که چگونه نابرابری در گذر زمان افزایش می‌یابد و یا شهرها چگونه در جهت تفکیک و جداسازی[2] عمل می‌کنند، اما پرسش این است که نحوۀ عمل سازوکارهایی از این دست چگونه است؟ در جامعه‌شناسیِ تحلیلی به عنوان یکی از رویکردهای اثرگذار در حوزۀ جامعه‌شناسی، تبیین[3] ...
بیشتر
سازوکارها[1] بخش بسیار مهمی از زندگی اجتماعی‌اند. برای مثال، ما می‌توانیم ببینیم که چگونه نابرابری در گذر زمان افزایش می‌یابد و یا شهرها چگونه در جهت تفکیک و جداسازی[2] عمل می‌کنند، اما پرسش این است که نحوۀ عمل سازوکارهایی از این دست چگونه است؟ در جامعه‌شناسیِ تحلیلی به عنوان یکی از رویکردهای اثرگذار در حوزۀ جامعه‌شناسی، تبیین[3] پدیده‌های اجتماعی با شناسایی و تمرکز بر سازوکارهای اجتماعی‌ای صورت می‌گیرد که سبب وقوع رویدادها و یا پیامدهای این رویدادها میشوند. به‌دین منظور، مؤلفه‌های کلیدی فرایندهای اجتماعی مشخص میشود و نحوۀ ارتباط این مؤلفه‌ها با یکدیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد. هدف جامعه‌شناسی تحلیلی، تشریح اصول معرفت‌شناختی، نظری و روش‌شناختی‌ای است که شالودۀ توصیف و تبیینِ صحیح هستند. نویسندگانِ فصول مختلف این کتاب نیز به دنبال کندوکاو ابعاد مختلف تبیین‌های مبتنی بر سازوکارها در علوم اجتماعی‌اند، و همچنین پاسخ به پرسش‌هایی از قبیل سازوکارهای اجتماعی چگونه موجب پیوند کنش‌های فردی با محیط‌های اجتماعی میشوند؟ نقش مدل‌سازیِ چندعاملی[4] در مفهوم‌‌سازی از سازوکارها چیست؟ و آیا مفهوم سازوکار، مسألۀ ربط داشتن[5] در تبیین‌های علوم اجتماعی را حل میکند یا خیر؟
روح الله گلمرادی
دوره 14، شماره 3 ، مهر 1392، ، صفحه 179-182
چکیده
این کتاب ویرایش دوم "جامعه و سیاست در جهان سوم" است. نویسنده کتاب را در راستای تغییرات عمده در سیاست جهانی و مسائل سیاسی و اجتماعی جهان در حال توسعه گردآوری نموده است.
کتاب دربرگیرنده موضوع‌های محوری زیر و مفاهیم مرتبط با آن‌ها می‌باشد:
توسعه صنعتی: نظریه وابستگی و جهانی‌شدن. نقش‌های به طور فزاینده مهم صندوق بین‌المللی ...
بیشتر
این کتاب ویرایش دوم "جامعه و سیاست در جهان سوم" است. نویسنده کتاب را در راستای تغییرات عمده در سیاست جهانی و مسائل سیاسی و اجتماعی جهان در حال توسعه گردآوری نموده است.
کتاب دربرگیرنده موضوع‌های محوری زیر و مفاهیم مرتبط با آن‌ها می‌باشد:
توسعه صنعتی: نظریه وابستگی و جهانی‌شدن. نقش‌های به طور فزاینده مهم صندوق بین‌المللی پول (IMF) و بانک جهانی، موافقتنامه عمومی تعرفه و تجارت (GATT) و دیگر موسسات چندملیتی
شهرنشینی: افزایش کودکان خیابانی، روسپیگری، ساخت و سازهای غیرقانونی و ظهور افراد و احزاب سیاسی پوپولیست در شهرهای مرتبه دومِ مورد غفلت حکومت
تغییر اجتماعی و پیامدهای سیاسی تغییر اجتماعی: تأثیر فزاینده ارزشها، سرمایه و نهادهای غربی
فرهنگ سیاسی: نقش و تأثیر آن در کشورهایِ به تازگی دموکراتشدة درحال توسعه
سعید معیدفر
دوره 5، شماره 2 ، تیر 1383، ، صفحه 179-200
چکیده
این مقاله در صدد است با توجه به داده های آماری یکی از طرحهای ملی ابتدا وضعیت فعالیت،تحصیل،فراغت و مصرف کالاهای فرهنگی زنان در روستاهای ایران را توضیح داده و سپس با ارجاع به نظریه های فمینیستی تحلیلی از نابرابری و یا تمایز جنسی در روستاهای کشور ارائه نماید.نتایج این تحقیق عمدتا فرض های مبتنی بر نظام های اقتداگرایانه پدر سالار و نظام ...
بیشتر
این مقاله در صدد است با توجه به داده های آماری یکی از طرحهای ملی ابتدا وضعیت فعالیت،تحصیل،فراغت و مصرف کالاهای فرهنگی زنان در روستاهای ایران را توضیح داده و سپس با ارجاع به نظریه های فمینیستی تحلیلی از نابرابری و یا تمایز جنسی در روستاهای کشور ارائه نماید.نتایج این تحقیق عمدتا فرض های مبتنی بر نظام های اقتداگرایانه پدر سالار و نظام تولید و تقسیم کار اجتماعی مبتنی بر جنسیت و ارزش ها و نگرش های معطوف به جنسیت را تقویت میکند . البته تفاوت دو جنس از نظر فعالیتهای هنری و ورزشی از همان سالهای اولیه کودکی تا حدودی فرض مبتنی بر خلقت متفاوت زن و مرد در برخی تمایلات را نیز تایید می کند.دختران و پسران به خاطر بر خی از ویژگیهای زیستی-روانی که تا حدودی مستقل از روندهای فرنگی -اجتماعی است علایق متفاوتی دارند.هر چند این تفاوتها در دوران بعدی زندگی مورد تاکید بیشتر قرار میگیرند و شدت می یابند.همچنین،بر اساس داده های این تحقیق مشخص شده است که به خاطر نیاز بیشتر به حضور زنان در جامعه و گسترش نظامهای تعلیم و تربیت جدید و روند مدرن شدن در روستاها در نگرش سنتی روستاییان مبنی بر تقلیل نقش زنان به خانه داری و نگهداری بچه تغییراتی آغاز شده و رو به گسترش است.
زهرا فرضی‌زاده
دوره 14، شماره 4 ، دی 1392، ، صفحه 180-184
چکیده
مایکل هیل استاد سیاست‌گذاری اجتماعی در دانشگاه نیوکاسل ، دانشگاه لندن و دانشگاه برایتون است. وی نویسنده کتاب‌های فراوانی درباره سیاست‌گذاری اجتماعی و بررسی فرایندهای سیاست‌گذاری است. کتاب فهم سیاست‌گذاری اجتماعی، یکی از آثار اوست که اولین بار در سال 1982 منتشر شده و در سال 2009 با تجدید نظر به چاپ هشتم رسیده است. وی در پیشگفتار، ...
بیشتر
مایکل هیل استاد سیاست‌گذاری اجتماعی در دانشگاه نیوکاسل ، دانشگاه لندن و دانشگاه برایتون است. وی نویسنده کتاب‌های فراوانی درباره سیاست‌گذاری اجتماعی و بررسی فرایندهای سیاست‌گذاری است. کتاب فهم سیاست‌گذاری اجتماعی، یکی از آثار اوست که اولین بار در سال 1982 منتشر شده و در سال 2009 با تجدید نظر به چاپ هشتم رسیده است. وی در پیشگفتار، کتاب فوق را مقدمه‌ای بر مطالعه سیاست‌گذاری اجتماعی دانسته است. هیل کتاب را برای اشخاصی تألیف کرده است که از آموزش‌های قبلی درباره علوم اجتماعی برخوردار نیستند و مطالب آن را برای فعالان اجتماعی، پرستارها، مسئولان حوزه سلامت، سایر فعالان حوزه سیاست‌گذاری اجتماعی و نیز دانشجویان دوره کارشناسی سودمند دانسته است. هیل بعد از درخواست مدیر انتشارات برای ویرایپ چاپ هشتم کتاب، در جستجوی فردی بود که اشتغال بیشتری به تدریس سیاست‌گذاری اجتماعی داشته باشد و با همکاری وی، نسخه جدید کتاب را تهیه کند. تا این‌که سرانجام با زو اروینگ آشنا شد. اروینگ سیاست‌گذاری اجتماعی تطبیقی را در دانشگاه شفیلد تدریس میکند. وی آثاری درباره جنسیت و اشتغال، یادگیری و تدریس سیاست‌گذاری اجتماعی دارد. اروینگ که در نقش دانشجو و نیز معلم، از نسخه‌های قبلی کتاب مذکور استفاده کرده بود، از همکاری با هیل در ویرایش نسخه هشتم کتاب بسیار استقبال کرد.
مهدی ابراهیمی
دوره 10، شماره 1 ، فروردین 1388، ، صفحه 191-196
چکیده
کتاب جنسیت و سیاست اجتماعی در اوضاع و احوال جهانی، بخشی از برنامه پژوهشی نهاد تحقیقاتی سازمان ملل در زمینه توسعه اجتماعی (UNRISD) است و با ارائه تحقیقاتی مقایسه‌ای که توسط گروهی از متخصصان مسائل جنسیتی ( عمدتاً متعلق به کشورهای در حال توسعه) به انجام رسیده است، به کاوش در ابعاد جنسیتی سیاست اجتماعی می‌پردازد. این کتاب ضمن مطرح ساختن ...
بیشتر
کتاب جنسیت و سیاست اجتماعی در اوضاع و احوال جهانی، بخشی از برنامه پژوهشی نهاد تحقیقاتی سازمان ملل در زمینه توسعه اجتماعی (UNRISD) است و با ارائه تحقیقاتی مقایسه‌ای که توسط گروهی از متخصصان مسائل جنسیتی ( عمدتاً متعلق به کشورهای در حال توسعه) به انجام رسیده است، به کاوش در ابعاد جنسیتی سیاست اجتماعی می‌پردازد. این کتاب ضمن مطرح ساختن این بحث که دیدگاه جنسیتی به سیاست اجتماعی در کشورهای با درآمد پایین و متوسط همچنان امری حاشیهای تلقی میشود، نشان می‌دهد که چگونه مسئله جنسیت بر نهادهای اجتماعی درگیر در سیاست اجتماعی همچون خانواده، بازار، سیستم آموزشی و بهداشتی و بخش دولتی تأثیر میگذارد. هدف کتاب نیز وارد ساختن چارچوب تحلیل جنسیتی به بطن تفکراتی است که پیرامون سیاست اجتماعی وجود دارد. به زعم نویسندگان این کتاب، حقوق اجتماعی و اقتصادی توسط ساختارها و اصلاحات اقتصادی، طراحیها و ظرفیتهای نهادی و آن دسته از فرایندهای سیاسی شکل می‌گیرد که عمیقاً آغشته به مسائل جنسیتیاند. آن‌ها معتقدند اندیشیدن پیرامون ارائه خدمات اجتماعی میبایست عرصهای فراتر از دولتها و بازارها را در بر گیرد.
بهرنگ صدیقی
دوره 15، شماره 3 ، مهر 1393، ، صفحه 199-215
چکیده
جامعه‌شناسی خودمانی (نراقی 1380) کتاب مهمی است. مهم است، چرا که بارها و بارها تجدید‌چاپ شده است[1]. در جلسه ای که کارگروه جامعه‌شناسی مردم‌مدار انجمن جامعه‌شناسی ایران در آذر ماه 1390 برای بررسی این کتاب برگزار کرد دکتر جلایی پور که از سخنرانان بود گفت که به اصرار مسئولان برگزار کننده این جلسه بوده که ناچار شده آن را بخواند و چون کتاب ...
بیشتر
جامعه‌شناسی خودمانی (نراقی 1380) کتاب مهمی است. مهم است، چرا که بارها و بارها تجدید‌چاپ شده است[1]. در جلسه ای که کارگروه جامعه‌شناسی مردم‌مدار انجمن جامعه‌شناسی ایران در آذر ماه 1390 برای بررسی این کتاب برگزار کرد دکتر جلایی پور که از سخنرانان بود گفت که به اصرار مسئولان برگزار کننده این جلسه بوده که ناچار شده آن را بخواند و چون کتاب را "علمی" نمیدانسته تاکنون میلی به خواندنش نداشته است. یکی از حضار در نقد جلایی پور گفت که چطور میشود شما خودتان را جامعه شناس بدانید و کتابی را که در شرایط فعلی بیست- سی بار تجدید چاپ شده و این همه مخاطب جذب کرده نخوانید. این کتاب می‌تواند ذائقه مخاطبان کتاب را در جامعه ایران نشان دهد. بله! این کتاب می‌تواند شاخصی باشد برای سنجش ذائقه مخاطبان ایرانی کتاب‌های جامعه‌شناسی. طیف این مخاطبان از رانندگان تاکسی و زنان خانهدار هست تا دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته جامعه‌شناسی. تعجب نکنید! بله دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای جامعه‌شناسی را میگویم.
[1] . آخرین چاپی که از آن دیدم چاپ بیست و سوم بود. شاید تاکنون بیش از اینها هم تجدید‌چاپ شده باشد.
دوره 6، شماره 2 ، تیر 1384، ، صفحه 1-1
محمدرضا مشکانی؛ زهراسادات مشکانی
دوره 4، شماره 2 ، تیر 1381، ، صفحه 3-25
چکیده
در این مقاله به بررسی میدانی موضوع بزهکاری نوجوانانی که به جرم بزهکاری در تهران بزرگ در سال 1371 دستگیر شده اند پرداخته ایم.چارچوب نظریه این بررسی یک نظریه تلفیقی است که از تلفیق دو نظریه کنترل اجتماعی هیرشی و پیوندهای افتراقی ساترلند و کرسی به وجود آورده ایم تا در تعیین علتها هم عوامل دورنی و هم بیرونی در بزهکاری را به حساب اوریم.از ...
بیشتر
در این مقاله به بررسی میدانی موضوع بزهکاری نوجوانانی که به جرم بزهکاری در تهران بزرگ در سال 1371 دستگیر شده اند پرداخته ایم.چارچوب نظریه این بررسی یک نظریه تلفیقی است که از تلفیق دو نظریه کنترل اجتماعی هیرشی و پیوندهای افتراقی ساترلند و کرسی به وجود آورده ایم تا در تعیین علتها هم عوامل دورنی و هم بیرونی در بزهکاری را به حساب اوریم.از بین 140 پسر و 15 دختر زیر 18 سال که در آن سال دستگیر شده بودند با 90 پسر و همه دختران مصاحبه سازمان یافته به عمل اورده ایم.چهار متغیر مربوط به معرف اعمال بزهکارانه و 81 متغیر مستقل را که شامل خصوصیات فردی ،وضع زندگی و مهاجرت،نظام حمایتی خانواده ،باورها و عملکردها،ارتباط با بزهکاران و سرگرمی ها و گذراندن اوقات فراغت بودند اندازه گیری کرده ایم.اجرای یک تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که تنها سه عامل بر شدت یزهکاری اثر دارند و میتوانند ان را تبیین کنند.این سه عامل عبارت بودند از:عامل وابستگی نوجوان به خانواده،باورها و نگرشها و ارتباط با بزهکاران. یافته هاغ نشان می دهند که هر قدر وابستگی نوجوان به خانواده قوی تر باشد از شدت اعمال بزهکارانه کاسته میشود.باورهای مذهبی عامل بازدارنده بزهکاری اند و نگرشهای منفی نسبت به قانون،مجریان قانون،و هنجارهای اجتماعی باعث تقویت بزهکاری میشوند.سراجام ارتباط با بزهکاران به صورت صمیمی و مستمر قویا نوجوان را به سوی بزهکاری سوق می دهد.
ملیحه شیانی؛ سمیه هاشمی
دوره 14، شماره 2 ، تیر 1392، ، صفحه 57-78
چکیده
هویت ملی افراد بالاترین سطح تعهد به یک جامعه و کشور و در واقع کانون ارزش‌های ملی هر فرد محسوب میشود. هویت ملی افراد تحت تاثیر تاریخ، فرهنگ، جغرافیا، مذهب و ... قرار دارد و بدین جهت لزوم و وجود آن برای ساخت و بقای یک ملت- دولت ضروری است. در دهه‌های اخیر به دلیل افزایش رفاه عمومی و گسترش فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی امکان ارتباط و سفر ...
بیشتر
هویت ملی افراد بالاترین سطح تعهد به یک جامعه و کشور و در واقع کانون ارزش‌های ملی هر فرد محسوب میشود. هویت ملی افراد تحت تاثیر تاریخ، فرهنگ، جغرافیا، مذهب و ... قرار دارد و بدین جهت لزوم و وجود آن برای ساخت و بقای یک ملت- دولت ضروری است. در دهه‌های اخیر به دلیل افزایش رفاه عمومی و گسترش فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی امکان ارتباط و سفر در میان افراد بسیار بیشتر از پیش شده است. در این میان سفر و تجربه گردشگری و آشنایی با دیگر کانون‌های ارزشی ممکن است موجب تضعیف و یا تقویت کانون ارزش‌های ملی افراد گردد. در نتیجه تحقیق حاضر در پی بررسی تجربه گردشگری و هویت ملی افراد برآمده است. در این مسیر از نظریه اریک کوهن برای پیکربندی چارچوب نظری استفاده شده است. تحقیق حاضر با رویکرد کمی، تکنیک پیمایش و با استفاده از پرسش‌نامه محقق‌ساخته در مصاحبه با 378 نفر از شهروندان شهر شیراز از طریق نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انجام شده است. اعتبار پرسش‌نامه تحقیق از طریق اعتبار صوری و اعتبار سازه و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تایید گشت. داده‌های جمع‌آوری شده در دو بخش توصیفی و استنباطی ارایه گردید و فرضیه‌های تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند. از میان متغیرهای مورد بررسی متغیرهای سن، سفر خارجی، سفر مذهبی، سطح تحصیلات، وضعیت تأهل، خاطره‌انگیزبودن سفر، کیفیت سفر، رضایت، تجربه تجربی و تجربه وجودی دارای رابطه معناداری با متغیر وابسته (هویت ملی) بوده‌اند و متغیرهای سفر داخلی، تجربه تفریحی، جنسیت و قومیت رابطه معناداری با متغیر وابسته (هویت ملی) نداشته‌اند. نتایج رگرسیون چندمتغیره به شیوه گام به گام نیز حاکی از این بود که شش متغیر تجربه وجودی (15 درصد)، خاطره‌انگیز بودن سفر (1/5 درصد)، سفر مذهبی (5/3 درصد)، سفر خارجی (7/1 درصد)، کیفیت سفر (4/1 درصد) و سن (4/1 درصد) در مجموع 7/28 درصد از تغییرات متغیر وابسته تحقیق (هویت ملی) را تبیین کرده‌اند.
محمد رضا طالبان
دوره 7، شماره 3 ، مهر 1385، ، صفحه 116-127
چکیده
اندیشه تحقیقات گسترده و پهنانگر که تمام کشورهای جهان را زیر پوشش خود قرار دهد،همواره برای تحلیل گران و پژوهشگران علوم اجتماعی هدفی جالب توجه و گیرا بوده است.دلیل اصلی آن این است که چون دانشمندان و نظریه پردازان در جامعه شناسی کلان،گزاره های تئوریکی شان را در سطح کل جوامع مطرح نموده اند ،بررسی آزمون اعتبار این نوع گزاره ها نیز در همین ...
بیشتر
اندیشه تحقیقات گسترده و پهنانگر که تمام کشورهای جهان را زیر پوشش خود قرار دهد،همواره برای تحلیل گران و پژوهشگران علوم اجتماعی هدفی جالب توجه و گیرا بوده است.دلیل اصلی آن این است که چون دانشمندان و نظریه پردازان در جامعه شناسی کلان،گزاره های تئوریکی شان را در سطح کل جوامع مطرح نموده اند ،بررسی آزمون اعتبار این نوع گزاره ها نیز در همین سطح ممکن و انجام پذیر خواهد بود و الزام روشی ایجاب میکند که پژوهشگر، خود را تنها محدود به بررسی چند جامعه خاص نکند که برای مدعای نظری اش حمایت تجربی فراهم می نماید.وارسی و آزمون مناسب این نوع قضایای عام تئوریک اقتضا دارد که وی کلیه جوامعی(یا حداقل نمونه ای معرف یا کافی از آن‌ها) را که مشمول این گزاره تئوریکی می شوندمورد بررسی قرار دهد.
محمد عبداللهی
دوره 4، شماره 3 ، مهر 1381، ، صفحه 132-163
چکیده
مرتن در سال 1910 در امریکا متولد شد.پس از گرفتن دکترای جامعه شناسی از دانشگاه هاروارد دعوت به کار دانشگاه کلمبیا را پذیرفت.او در زمینه بینش ها،روش ها و حوزه های جامعه شناسی،به ویژه جامعه شناسی علم و مسائل و انحرافات اجتماعی، صاحب آثار عدیده ای است.مرتن بیشتر به جامغه شناسی نظم،دیدگاه کارکدگرایی ساختاری و روش تحلیل کارکردی علاقمند بوده ...
بیشتر
مرتن در سال 1910 در امریکا متولد شد.پس از گرفتن دکترای جامعه شناسی از دانشگاه هاروارد دعوت به کار دانشگاه کلمبیا را پذیرفت.او در زمینه بینش ها،روش ها و حوزه های جامعه شناسی،به ویژه جامعه شناسی علم و مسائل و انحرافات اجتماعی، صاحب آثار عدیده ای است.مرتن بیشتر به جامغه شناسی نظم،دیدگاه کارکدگرایی ساختاری و روش تحلیل کارکردی علاقمند بوده است.او با باز نگری اصول و قواعد فونکسیونالیسم کلاسیک سعی در تلفیق مبانی نظری و تجربی در قالب نظریه حد متوسط،معرفی نمونه های از این نوع نظریه در نزد کسانی چون دورکیم و وبر، تلاش در ارائه نظریه های حد متوسط در حوزه جامعه شناسی علم و انحرافات اجتماعی و پیوند جامعه شناسی با مسائل روز،نقش عمده ای در توسعه جامعه شناسی ایفا کگرده است.مرتن بعد از سالها پژوهش، آموزش و مدیریت در حوزه جامعه شناسی و دریافت دکترای افتخاری از 20 دانشگاه و مرکز علمی معتبر در جهان در سال 2003 در 93 سالگی درگذشت.
علی ربیعی؛ ملکه رفیعی
دوره 17، 1,2 ، فروردین 1395، ، صفحه 144-166
چکیده
گسترش فزاینده کالاهای مصرفی همسو با روند رو به تزاید مکانهای مصرف و ارتقای نسبی سطح زندگی، مصرفگرایی را به پدیده شایع جوامع معاصر مبدل کرده و موجب شدهاست تا مفسران اجتماعی از مصرف کالاها بیش از تولید آن‌ها بهعنوان نیروی پیشبرنده جوامع معاصر یاد کنند. این امر پژوهشهای جامعهشناختی را ضرورتاً با پرسش از عوامل موجد ...
بیشتر
گسترش فزاینده کالاهای مصرفی همسو با روند رو به تزاید مکانهای مصرف و ارتقای نسبی سطح زندگی، مصرفگرایی را به پدیده شایع جوامع معاصر مبدل کرده و موجب شدهاست تا مفسران اجتماعی از مصرف کالاها بیش از تولید آن‌ها بهعنوان نیروی پیشبرنده جوامع معاصر یاد کنند. این امر پژوهشهای جامعهشناختی را ضرورتاً با پرسش از عوامل موجد مصرفگرایی درگیر ساختهاست. مقاله حاضر در همین راستا مطالعه عوامل موثر بر مصرفگرایی را در کانون توجه خود جای داده است. تحقیق با روش ترکیبی و استفاده توأمان از دو تکنیک پرسش‌نامه و مصاحبه نیمه ساختیافته صورت پذیرفتهاست. یافتههای تحقیق مؤید آناست که مصرف الزاماً بهنحوی یکسویه متأثر از جبر و تعینات ساختاری- طبقاتی نبوده و بایستی آن را در تلفیق عوامل ذهنی و عینی و نیز در پیوند با موضوعاتی همچون تمایزطلبی و لذتجویی (هدونیسم) فهم کرد.
محمد حسین هاشمی
دوره 6، شماره 3 ، مهر 1384، ، صفحه 146-179
چکیده
مقاله حاضر با عنوان فرایند متمدن شدن نوشته هلموت کوزمیکس در کتاب جامعه مدنی و دولت به ویراستاری جان کیت آمده است.کتاب مزبور مجموعه مقالاتی است از انتشارات دانشگاه وستمینستر سال 1988،که به انتشار دو مقاله در باب الیاس می پردازد:مقاله حاضر و اثر دیگر الیاس خشونت و تمدن ،که آن را جان کین از آلمانی برگردانده است.اصل این مقاله نیز ظاهرا به ...
بیشتر
مقاله حاضر با عنوان فرایند متمدن شدن نوشته هلموت کوزمیکس در کتاب جامعه مدنی و دولت به ویراستاری جان کیت آمده است.کتاب مزبور مجموعه مقالاتی است از انتشارات دانشگاه وستمینستر سال 1988،که به انتشار دو مقاله در باب الیاس می پردازد:مقاله حاضر و اثر دیگر الیاس خشونت و تمدن ،که آن را جان کین از آلمانی برگردانده است.اصل این مقاله نیز ظاهرا به زبان آلمانی نوشته شده است و هنس زیلیان آن را به انگلیسی برگردانده است.جان کین در کنار کسانی،مانند شانتال موفه و ارنستو لاکلائو،از اندیشمندان مرکز مطالعات دموکراسی وابسته به دانشگاه یاد شده است ،و حوزه تخصص او "تاریخ دموکراسی"است،و از صرف غربی پنداشتن ریشه های دموکراسی ،هم مانند الیاس،انتقاد میکند.وی در بهار سال 1382 به منظور ایراد چند رشته سخنرانی به ایران آمد.برخی از آثار او به زبان فارسی منتشر شده است.
حسن رفیعی؛ سعید مدنی قهفرخی؛ مروئه وامقی
دوره 9، شماره 1 ، فروردین 1387، ، صفحه 151-160
چکیده
به دلیل گستردگی، تنوع و فقدان طبقه‌بندی مشخص و مورد توافق درباره مشکلات اجتماعی برای تدوین هر برنامه مداخله اولویت‌بندی آن‌ها امری اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. این مقاله نتایج حاصل از طرح پژوهشی در این زمینه را ارائه می‌دهد. این پژوهش با استفاده از روش دلفی انجام شده و در آن نظرات 41 نفر از مدیران، کارشناسان و صاحبنظران درباره مشکلات ...
بیشتر
به دلیل گستردگی، تنوع و فقدان طبقه‌بندی مشخص و مورد توافق درباره مشکلات اجتماعی برای تدوین هر برنامه مداخله اولویت‌بندی آن‌ها امری اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. این مقاله نتایج حاصل از طرح پژوهشی در این زمینه را ارائه می‌دهد. این پژوهش با استفاده از روش دلفی انجام شده و در آن نظرات 41 نفر از مدیران، کارشناسان و صاحبنظران درباره مشکلات اجتماعی در اولویت در چهار مرحله جمعبندی شده است.
براساس نتایج حاصله از دیدگاه اعضای دلفی پانزده مشکل در اولویت مشکلات اجتماعی ایران قرار دارند که عبارتاند از اعتیاد، بیکاری، خشونت، بیاعتمادی اجتماعی، فقر اقتصادی، فساد، تبعیض اجتماعی، بیعدالتی در برخورداری از قدرت، نزول ارزشها، افزایش میزان جرایم، سیاستهای اقتصادی، معضل ترافیک، مسائل آموزش و پرورش، عدم رعایت حقوق شهروندی و نابرابری در اجرای قانون. در میان این مشکلات نیز اعتیاد، بیکاری، خشونت، بیاعتمادی، فقر و فساد در اولویت بالاتری در مقایسه با دیگر مشکلات قرار دارند
مقایسه یافتههای این پژوهش و مطالعات مشابه حاکی از در اولویت قرار داشتن اعتیاد و بیکاری نسبت به دیگر مشکلات است.
حمیدرضا جلایی پور
دوره 5، شماره 1 ، فروردین 1383، ، صفحه 160-171
چکیده
گفته می شود در محافل اکادمیک پدیده جهان جهانی شده مولفه های اصلی جامعه مدرن مانند دموکراسی،را در معرض باز اندیشی های جدی قرار داده است. این مقاله به یکی از این کوشش ها توجه دارد.ابتدا چالش نظری آنتونی گیدنز نظریه پرداز این جان(رها شده) با نظریه های دموکراسی لیبرال فوکویاما و "دموکراسی مشورتی" دیوید میلر طرح میشود.سپس از چشم نظریه "دموکراسی ...
بیشتر
گفته می شود در محافل اکادمیک پدیده جهان جهانی شده مولفه های اصلی جامعه مدرن مانند دموکراسی،را در معرض باز اندیشی های جدی قرار داده است. این مقاله به یکی از این کوشش ها توجه دارد.ابتدا چالش نظری آنتونی گیدنز نظریه پرداز این جان(رها شده) با نظریه های دموکراسی لیبرال فوکویاما و "دموکراسی مشورتی" دیوید میلر طرح میشود.سپس از چشم نظریه "دموکراسی گفتگویی" یه تبیین یکی از علل رشد فزاینده دموکراسی خواهی در جهان کنونی(از جمله ایران)اشاره می گردد.در انتها نویسنده با ذکر 5 دلیل توجه به مضمون نظریه(دموکراسی گفتگویی)را برای جامعه ایران راهگشا میداند.
عباس خلجی
دوره 7، شماره 2 ، تیر 1385، ، صفحه 171-179
چکیده
کتاب نظریه پردازی انقلاب ها علاوه بر پیش گفتار مترجم و مقدمه ویراستار،از دو بخش،شامل نه فصل تشکیل شده است و با واژه نامه انگلیسی -فارسی و فارسی-انگلیسی،کتابنامه و نمایه تکمیل گردیده است.مترجم محترم در پیشگفتار نویسنده اثر و سایر آثارش را معرفی کرده و با شمارش مزایای کتاب دیدگاه انتقادی خود را نسبت به مطالب متن به طور خلاصه شرح داده ...
بیشتر
کتاب نظریه پردازی انقلاب ها علاوه بر پیش گفتار مترجم و مقدمه ویراستار،از دو بخش،شامل نه فصل تشکیل شده است و با واژه نامه انگلیسی -فارسی و فارسی-انگلیسی،کتابنامه و نمایه تکمیل گردیده است.مترجم محترم در پیشگفتار نویسنده اثر و سایر آثارش را معرفی کرده و با شمارش مزایای کتاب دیدگاه انتقادی خود را نسبت به مطالب متن به طور خلاصه شرح داده است.مقدمه فورن،طرح بحث مقدماتی،بیان مسئله و اهداف مجموعه را در بر دارد و محتوای تکت تک مقاله ها و نویسندگان آن‌ها را معرفی کرده است.
هادی خانیکی
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1389، ، صفحه 178-212
چکیده
جامعة ایران، از آن رو که هم جامعه‌ای در حال گذار است و هم دستخوش تغییرات پر شتاب، سرشار از مسأله اجتماعی- به تعریف علمی آن- است. مسأله اجتماعی می‌تواند منشاء و محرک پژوهش و نظریه اجتماعی باشد، ولی عوامل گوناگونی این فرایند را مختل می‌کنند. علوم اجتماعی در ایران به دلایل قابل فهمی از این ظرفیت و موقعیت دور مانده‌اند. این که موانع و دشواری‌های ...
بیشتر
جامعة ایران، از آن رو که هم جامعه‌ای در حال گذار است و هم دستخوش تغییرات پر شتاب، سرشار از مسأله اجتماعی- به تعریف علمی آن- است. مسأله اجتماعی می‌تواند منشاء و محرک پژوهش و نظریه اجتماعی باشد، ولی عوامل گوناگونی این فرایند را مختل می‌کنند. علوم اجتماعی در ایران به دلایل قابل فهمی از این ظرفیت و موقعیت دور مانده‌اند. این که موانع و دشواری‌های نظریهپردازیهای مسأله محور در چیست و این‌که گریز از واقعیتها یا استغراق در آن‌ها و کلگرایی یا تقلیلگرایی در تبیین امر اجتماعی به چه سبب است و این‌که چگونه میتوان موجبات ترغیب متفکران، محققان و نهادهای علمی و اجتماعی را در ورود نقادانه به مسائل اجتماعی فراهم کرد، موضوع این مقاله است. برای توصیف و تبیین عوامل و مؤلفه‌های تأثیرگذار در نظرورزی مسأله محور، تنگناها و موانع آن بر پایه یک مطالعه تاریخی ده دسته از مهمترین رویکردها و پژوهشهای اجتماعی به صورت تاریخی بررسی شدهاند و نهایتاً پنج راهبرد برای گشودن فضای تفکر اجتماعی مسألهمحور پیشنهاد شدهاند.
ابوالفضل مرشدی؛ حامد شیری
دوره 9، شماره 3 ، مهر 1387، ، صفحه 194-225
چکیده
طرح نظریه سرمایه اجتماعی تأملی مجدد در نقش و تأثیر اجتماع و تشکل‌های جامعه‌محور در تحقق توسعه به‌ویژه توسعه پایدار و همه‌جانبه است. در این چارچوب، مقاله حاضر تلاش دارد تا نقش کانون‌های فرهنگی و هنری دانشگاه‌های شهر تهران در تقویت سرمایه اجتماعی دانشجویان و تأثیر آن در گسترش هنجارهای مدنی و کاهش رفتارهای انحرافی در بین دانشجویان ...
بیشتر
طرح نظریه سرمایه اجتماعی تأملی مجدد در نقش و تأثیر اجتماع و تشکل‌های جامعه‌محور در تحقق توسعه به‌ویژه توسعه پایدار و همه‌جانبه است. در این چارچوب، مقاله حاضر تلاش دارد تا نقش کانون‌های فرهنگی و هنری دانشگاه‌های شهر تهران در تقویت سرمایه اجتماعی دانشجویان و تأثیر آن در گسترش هنجارهای مدنی و کاهش رفتارهای انحرافی در بین دانشجویان را مورد سنجش قرار دهد. برای سنجش مفهوم سرمایه اجتماعی از چارچوب نظری پاتنام استفاده شده است. در این چارچوب شبکه روابط، اعتماد و همیاری مؤلفه‌های اصلی سرمایه اجتماعی را تشکیل میدهند. روش تحقیق در این پژوهش روش پیمایش است که با استفاده از تکنیک پرسش‌نامه به اجرا درآمده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد در حالیکه سرمایه اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران (به عنوان گروه کنترل) و فعالین کانون‌های فرهنگی و هنری دانشگاه‌های از حد متوسط تجاوز نمیکند اما سرمایه اجتماعی اعضای کانون‌های فرهنگی و هنری بیشتر از سرمایه اجتماعی دانشجویان دانشگاه تهران است. نتایج همچنین بیانگر تأثیر مستقیم سرمایه اجتماعی بر تقویت رفتارهای مدنی و کاهش رفتارهای انحرافی است.
سارا شریعتی
دوره 5، شماره 2 ، تیر 1383، ، صفحه 201-207
چکیده
امیل دورکیم بنیانگذار جامعه شناسی و یکی از مهم ترین مراجع مطالعه جامعه شناسی دینی ست. مشهورترین و مورد استنادترین نظریه دورکیم در این حوزه تمایز میان امر قدسی(sacre)و امر دنیوی(profane) به عنوان فصل مشترک همه ادیان است.اما در این حوزه انچه کمتر شناخته شده است،تعریف دین نه تنها به منزله یک نظام اعتقادی بلکه به یک منبع حرکت زای اجتماعی و آرمان ...
بیشتر
امیل دورکیم بنیانگذار جامعه شناسی و یکی از مهم ترین مراجع مطالعه جامعه شناسی دینی ست. مشهورترین و مورد استنادترین نظریه دورکیم در این حوزه تمایز میان امر قدسی(sacre)و امر دنیوی(profane) به عنوان فصل مشترک همه ادیان است.اما در این حوزه انچه کمتر شناخته شده است،تعریف دین نه تنها به منزله یک نظام اعتقادی بلکه به یک منبع حرکت زای اجتماعی و آرمان پردازی جمعی ست،منبعی که از پویالیی درونی جوامع انسانی تغذیه می شود.
دوره 5، شماره 3 ، مهر 1383، ، صفحه 1-2
مسعود چلبی؛ محمد مبارکی
دوره 6، شماره 2 ، تیر 1384، ، صفحه 3-44
چکیده
مفهوم سرمایه اجتماعی به دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریبا با تمامی موضوعات و مسائل مطرح در حوزه انسانی و اجتماعی،از جمله حوزه آسیب های اجتماعی و به خصوص جرم،ارتباط پیدا میکند.با توجه به این تاثیرات متقابل،هدف تحقیق حاضر بررسی و شناسایی رابطه بین سرمایه اجتماعی و جرم می باشد.این مطالعه از دو قسمت مجزا تشکیل شده است:قسمت اول،پیمایشی ...
بیشتر
مفهوم سرمایه اجتماعی به دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریبا با تمامی موضوعات و مسائل مطرح در حوزه انسانی و اجتماعی،از جمله حوزه آسیب های اجتماعی و به خصوص جرم،ارتباط پیدا میکند.با توجه به این تاثیرات متقابل،هدف تحقیق حاضر بررسی و شناسایی رابطه بین سرمایه اجتماعی و جرم می باشد.این مطالعه از دو قسمت مجزا تشکیل شده است:قسمت اول،پیمایشی است در بین 320 نفر از افراد عادی بالای 18 سال شهر تهران و مجرمان زندان های اوین،رجایی شهر و ورامین.قسمت دوم، تحقیق در سطح بین المللی و به صورت تحلیل ثانویه بوده و مقطع زمانی خاص (1997 تا 1999) را شامل می شود.برای تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره،رگرسیون لوجستیک و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است.یافته ها نشان میدهند که هم در سطح کلان و هم در سطح خرد بین سرمایه اجتماعی و جرم رابطه منفی و معنا داذی وجود دارد.
مسعود چلبی؛ صمد رسول زاده اقدم
دوره 4، شماره 2 ، تیر 1381، ، صفحه 26-54
چکیده
به نظر میرسد تحقیقاتی که در زمینه خشونت علیه کودکان انجام گرفته،به خصوص در ایران،به نظریه هایی که خشونت را نتیجه تعاملات آشفته و مشکل ساز می دانند کمتر توجه نموده اند.پژوهش حاضر سعی دارد با توجه به سایر عوامل تاکید اصلی خود را بر عوامل رابطه ای درون خانواده ای (نظم و تضاد )معطوف کند.این مقاله تحقیقی پیمایشی است که روی 300 خانواده تهرانی ...
بیشتر
به نظر میرسد تحقیقاتی که در زمینه خشونت علیه کودکان انجام گرفته،به خصوص در ایران،به نظریه هایی که خشونت را نتیجه تعاملات آشفته و مشکل ساز می دانند کمتر توجه نموده اند.پژوهش حاضر سعی دارد با توجه به سایر عوامل تاکید اصلی خود را بر عوامل رابطه ای درون خانواده ای (نظم و تضاد )معطوف کند.این مقاله تحقیقی پیمایشی است که روی 300 خانواده تهرانی انجام گرفته است.ربای تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است.یافته ها نشان میدهند که متغیر نظم و تضاد در خانواده به ترتیب اهمیت،تاثیرات موثر و معنی داری بر خشونت علیه کودکان در خانواده ها دارند.
